پزشکان و قانون: از نظر شما چالش‌ها و فرصت‌های حال حاضر جامعه پزشکی چیست و وضعیت فعالیت صنفی در این حوزه چگونه است؟
دکتر زمانی: عمده چالش‌های حوزه پزشکی ۳ مورد است که اولین آن مربوط به بحث تعرفه است. وقتی تعرفه پایین باشد و خدمات ارزان، کسی قدر آن را نمی‌داند و به همین دلیل ادامه کار مقدور نخواهد بود. از طرفی زمانی که تعرفه غیرواقعی باشد، حتما از تعرفه تخلف می‌شود و این تخلف به صورت روزافزون، یک سیکل معیوب ایجاد کرده و بهانه به دست طرف مقابل می‌دهد و جایگاه پزشکی را پایین می‌آورد. وقتی بحث تخلف مطرح می‌شود، برخورد با تخلف نیز به میان می‌آید.
چالش دوم جایگاه و شان جامعه پزشکی است که شدیدا مورد هجمه قرار گرفته است و هجمه‌گران بعضی از بهانه‌ها را از میان خود پزشکان به دست می‌آورند. مثلا عدول از تعرفه را تخلف حساب و آن را علم می‌کنند و به دنبال بهانه‌های مختلفی می‌گردند که این مسائل را مطرح کنند.
درنهایت معضل سوم هم این است که در طرح‌ها، لایحه‌ها و قوانینی که تصویب می‌شود، هیچ‌گونه نظرخواهی از جامعه پزشکی صورت نمی‌گیرد. زمانی هم که از جامعه پزشکی که قرار است مجری باشد، نظرخواهی نشود، قطعا ایراداتی در آن وجود خواهد داشت. تا زمانی هم که بخواهیم این ایرادات را برطرف کنیم، برخی به صورت هدفمند، رفع ایرادات را عدم همراهی جامعه پزشکی تفسیر می‌کنند.

پزشکان و قانون: لطفا یک مثال بزنید.
دکتر زمانی: مثلا اجرای طرح نسخه‌نویسی الکترونیک، طرح تحول نظام سلامت، طرح افزایش دانشجوی پزشکی، تامین پزشک و ... در عین اینکه طرح‌هایی به ظاهر خوب هستند و مردم از آن استقبال می‌کنند، اما به صورت کاملا غلط اجرا می‌شوند. در حالی که می‌توان این طرح‌ها را به شکل درست اجرا کرد. زمانی که به شکل درست اجرا شوند، هم بهانه از طرف مقابل گرفته می‌شود و هم سود آن را مردم می‌برند. یکی از ایرادات و گپ‌های بزرگ کار همین است.

پزشکان و قانون: منشاء این معضل کجاست؟
دکتر زمانی: چند نماینده مجلس که سواد و هیچ سررشته‌ای از این امور ندارند، چند اسم دهان‌پرکن مطرح و همان را پیگیری و به صورت کاملا غلط تبدیل به قانون می‌کنند. متاسفانه در چند سال گذشته از این قوانین کم هم نداشتیم. مثلا مالیات ویژه پزشکان، طرح افزایش دانشجوی پزشکی، طرح تحول نظام سلامت و ... مواردی بوده که تبدیل به قانون شده و نظر جامعه پزشکی را که قرار بوده مجری این قوانین باشند، نپرسیدند. دود رفع این مشکلات در چشم جامعه پزشکی می‌رود. کمااینکه منتقدان می‌گویند جامعه پزشکی قصد اجرای این طرح‌ها را ندارند، چون به ضررشان است. درنهایت یک سیکل معیوب مانند شبکه تار عنکبوت پدید می‌آید که ما داخل آن گیر کرده‌ایم.

پزشکان و قانون: اصلاحات را از کجا باید شروع کرد؟
دکتر زمانی: به نظر می‌آید که شروع اصلاحات این است که همه به منطق برگردند، کمااینکه وقتی همه به منظق برگردند، قضیه درست می‌شود. نماینده مجلس نباید عوام‌فریبی کند و بگوید می‌خواهم فلان کار را انجام دهم. اینجا یک ایراد وجود دارد. یک مساله طرح و علامت سوال ایجاد می‌کنند و می‌گویند که وضعیت درمان مناسب نیست. می‌گویند همه نظرات را اعلام کنند که ما چه کنیم تا وضعیت درمان را اصلاح کنیم. باید نظرات را بگیرند، روی نظرات صحبت و چکش‌کاری شود و البته نظرات متخصصین هم باشد. در مورد یک اشکال یا ایراد پزشکی، هرگز نمی‌شود نظر یک مهندس ساختمان یا کسی را که در کشاورزی تخصص دارد، پیاده کرد. مشکل اصلی در کشور ما این است و ما بیشتر از بقیه در این مساله گیر کردیم. می‌خواهند یک مساله کاملا تخصصی را به روش کاملا غیرتخصصی حل کنند و نتیجه این می‌شود که هر روز جامعه پزشکی با مسائل این شکلی دست به گریبان باشد. راه‌ها هم بسته و فضا به شکلی است که طرف مقابل گارد سنگین گرفته که هر چه از دهن جامعه پزشکی، متخصصین و فعالان صنفی در بیاید، به حساب مافیای فلان می‌گذارند، در حالی که اینها نمی‌خواهند درمان به سامان شود. دقیقا در یک تور افتادیم و داخل ان دست و پا می‌زنیم و زمانی این معضل درست می‌شود که عقلانیت به سمت همه مسائل برگردد.

پزشکان و قانون: با روند کنونی، پیش‌بینی شما از وضعیت آینده پزشکی چیست؟
دکتر زمانی: آینده بدی را برای پزشکی پیش‌بینی می‌کنم. پزشکی ایران در سال ۹۰ می‌رفت که به اوج آسیا برسد و وضعیت به سامانی را طی کند. قرار بود طرح‌های دیگری مثل طرح نظام ارجاع و پزشک خانواده را اجرایی کند که اگر این اتفاق می‌افتاد، ما در قله قرار می‌گرفتیم. اما الان از افغانستان، عراق و کشورهای درجه چندم آسیا هم پایین‌تر هستیم. ما فقط چند شاخص دهان‌پرکن در پزشکی کشور داریم که اگر اینها را از ما بگیرند، دیگر چیزی برای گفتن نداریم. درمان عادی ما به شدت دچار اختلال است. به خاطر سرخوردگی و مهاجرت پزشکان و ... به شدت افت کردیم. همه پز و مانور ما در منطقه روی مسائلی مثل پیوند کبد و .... اگر نه درمان عادی در شهرستان‌ها به علت کمبود تجهیزات و کادر تخصصی و دلسردی کادر درمان به شدت ضعیف شده است. من خودم جرات نمی‌کنم در یک بیمارستان درجه ۲ در استان خودم درمان شوم. این اخطار را می‌دهم و پیش‌بینی می‌کنم اگر به همین منوال پبیش برویم و عقلانیت را به سیستم قانون‌گذاری برنگردانیم، همان طور که الان افغان و عرب به ایران می‌آیند و معالجه می‌شوند، در ۱۰ سال آینده ما مجبور خواهیم بود که به کشورهای دیگر برویم و معالجه شویم.

پزشکان و قانون:‌ نقطه شروع کار برای اصلاحات کجاست؟ نظام پزشکی، وزارت بهداشت یا حاکمیت؟
دکتر زمانی: قطعا نظام پزشکی یک پای اصلی کار است و وزارت بهداشت هم پای دیگر. این دو، ستونی هستند که باید مسائل را پیگیری کنند و اهمیت آن را بفهمانند. اینها کار بسیار سختی در پیش دارند. می خواهند از فعالان صنفی یا بزرگان قوم خود استفاده کنند. البته بزرگان قوم ما هم در این قضایا بی تقصیر نیستند. این نتیجه عملکردهای اینها بوده که ما را به اینجا رسانده است. شاید الان متوجه شده باشند که اشتباه کردند. بحث اینجاست که ما آن‌قدر باید با اینها عجین شویم که این مساله را به آنها بفهمانیم وگرنه منشاء اینها از قانون‌گذاری درست می‌شود. سیستم قانون‌گذار باید با ما همراه شود و قضیه را درست کند اما آنها هیچ‌وقت این کار را نخواهند کرد، چون تصور می‌کنند که درست کار می‌کنند. وقتی کسی فکر می‌کند که درست کار می‌کند، دیگر هیچ‌وقت برای اصلاح خودش اقدام نمی‌کند. ما باید این قضیه را تفهیم کنیم که کار شما غلط است و بعد اصلاحات از آنجا شروع شود.

پزشکان و قانون: بابت وقتی که در اختیار ما گذاشتید سپاسگزاریم.