مهمترین چیزی که آینده پزشکی به آن نیاز دارد ژن درمانی است
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول‌های‌بنیادی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری گفت: مهمترین چیزی که آینده پزشکی به آن نیاز دارد، ژن درمانی است زیرا درمان قطعی برای بسیاری از بیماری‌های لاعلاج فعلی است. در کشور ما از لحاظ زمانی، وقت خوبی شروع کردیم و نیروی انسانی خوبی هم در این زمینه تربیت شده است. تیم بالینی خوبی هم چیده شده است اما با این سرعت و با این میزان سرمایه‌گذاری، این کار پیش نمی‌رود.
به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، در خصوص پروژه ژن درمانی با امیرعلی حمیدیه دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول‌های‌بنیادی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری گفتگو کردیم، در ادامه مشروح این پرسش و پاسخ را می‌خوانید:
اخیرا اعلام کردید که بخش اعظم پروژه ژن درمانی انجام شده و حالا این پروژه برای به نتیجه رسیدن به سرمایه‌گذاری نیاز دارد. این پروژه به چقدر سرمایه‌گذاری نیاز دارد؟
مهمترین چیزی که آینده پزشکی به آن نیاز دارد، ژن درمانی است زیرا درمان قطعی برای بسیاری از بیماری‌های لاعلاج فعلی است. در کشور ما از لحاظ زمانی، وقت خوبی شروع کردیم و نیروی انسانی خوبی هم در این زمینه تربیت شده است. تیم بالینی خوبی هم چیده شده است اما با این سرعت و با این میزان سرمایه‌گذاری، این کار پیش نمی‌رود. صرفا با پول دولت این پروژه جلو نمی‌رود و حتما باید سرمایه‌گذاران و خیرین در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند و سازمان غذا و دارو هم حمایت کند وگرنه این فناوری از دست می‌رود. حدود ۱۵۰ سال پیش قطار صنعتی اروپا راه افتاد و ما جا ماندیم، حالا این قطار به سرعت رد می‌رود و ما هم اتفاقا مسافر واگن اول این قطار هستیم اما وقتی برای کاری خیلی دردسر درست می‌شود و حمایت نمی‌شود، سرمایه‌گذاران و تیم پروژه مایوس می‌شوند. دانش فنی ژن درمانی را در بین تمام کشورهای منطقه، فقط ایران دارد اما ممکن است با ادامه این وضعیت این دانش فنی از کشور دیگری سر دربیاورد. سه فناوری آینده دنیا را شکل می‌دهند. هوش مصنوعی، ویرایش ژنوم و کوآنتوم. این سه فناوری هستند که یکی از آنها در مشت ما است و همه باید حمایت کنند.
منظورتان از پروژه ژن درمانی که در کشور بخش اعظم آن تکمیل شده و تنها بخش کوچکی از آن باقی مانده است، کدام پروژه است؟
پروژه‌ای به مدت هفت سال طول کشید که فاز آزمایشی را گذرانده و بارها زمین خورده است. در فاز حیوانی نیز بارها و بارها زمین خورده است. فاز بالینی را با موفقیت شروع کردیم اما ادامه کار نیاز به حمایت و سرمایه‌گذاری دارد. وقتی اسم ژن و سلول می‌آید، همه فکر می‌کنند کوچک است. از لحاظ فناوری، مانند ایرباس و بویینگ است. ویرایش ژنوم، فناوری پیشرفته است. فرض کنید یک بویینگ ساختیم و از روی زمین بلند کردیم، هرچقدر به آن سوخت بدهیم، بیشتر پرواز می‌کند. این پروژه ژن درمانی برای سرطان خون "ALL" در کشور انجام شده است. این پروژه در قدم اول نیازمند حمایت معنوی سازمان غذا و دارو است. یعنی نباید این پروژه را مانند سایر مسائل ببیند. وقتی زیست فناوری و بیوتکنولوژی در کشور شروع شد، یک خط ویژه برای بیوتکنولوژی تعریف شد. الان برای پزشکی بازساختی که شامل ژن درمانی و سلول درمانی است نیز باید خط ویژه تعریف شود. سپس سرمایه‌گذار دل گرم و وارد کار می‌شود. این موضوع، تولید دارو و بیوتکنولوژی نیست و ویرایش ژنوم نیست. سطح کار خیلی بالاتر است. وقتی دلگرمی معنوی وجود نداشته باشد، سرمایه‌گذار فرار می‌کند.
آیا موازی‌کاری در زمینه تائید ژن درمانی و سلول درمانی بین معاونت درمان و سازمان غذا و دارو تمام شده است؟
مشکلاتی در این زمینه بین سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۴۰۱ وجود داشت که تمام شده است. در حال حاضر همکاری خوبی بین معاونت درمان و سازمان غذا و دارو وجود دارد و وضعیت به مراتب بهتر از آن زمان شده اما وظایف زیادی بر دوش معاونت درمان وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو وجود دارد. معاونت درمان باید شبکه ملی اهداکنندگان سلول‌های بنیادی را توسعه بدهد زیرا تعداد اهداکنندگان خیلی کم است. همچنین سازمان غذا و دارو باید در فناوری‌های نوین مانند ژن درمانی خط ویژه ایجاد کند. الان این خطر ویژه وجود ندارد و بروکراسی در این حوزه زیاد است و به همین دلیل شرکت‌های دانش‌بنیان خسته می‌شوند.
آیا روی بیماری‌های دیگری به جز ALL هم در حوزه ژن درمانی و سلول درمانی کار شده است؟
برای برخی بیماری‌های دیگر نیز کارهایی در حال انجام است اما به سرمایه نیاز دارد. خیرین هنوز مدرسه می‌سازند و وارد این حوزه نشده‌اند. در آمریکا و اروپا، دانشگاه‌ها و مراکز خیریه در این زمینه کمک می‌کنند و بین ۳۰ تا ۴۰ درصد هزینه طرح‌های فناوری را خیرین پرداخت می‌کنند. فانا
مهمترین چیزی که آینده پزشکی به آن نیاز دارد، ژن درمانی است زیرا درمان قطعی برای بسیاری از بیماری‌های لاعلاج فعلی است. در کشور ما از لحاظ زمانی، وقت خوبی شروع کردیم و نیروی انسانی خوبی هم در این زمینه تربیت شده است. تیم بالینی خوبی هم چیده شده است اما با این سرعت و با این میزان سرمایه‌گذاری، این کار پیش نمی‌رود. صرفا با پول دولت این پروژه جلو نمی‌رود و حتما باید سرمایه‌گذاران و خیرین در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند و سازمان غذا و دارو هم حمایت کند وگرنه این فناوری از دست می‌رود. حدود ۱۵۰ سال پیش قطار صنعتی اروپا راه افتاد و ما جا ماندیم، حالا این قطار به سرعت رد می‌رود و ما هم اتفاقا مسافر واگن اول این قطار هستیم اما وقتی برای کاری خیلی دردسر درست می‌شود و حمایت نمی‌شود، سرمایه‌گذاران و تیم پروژه مایوس می‌شوند. دانش فنی ژن درمانی را در بین تمام کشورهای منطقه، فقط ایران دارد اما ممکن است با ادامه این وضعیت این دانش فنی از کشور دیگری سر دربیاورد. سه فناوری آینده دنیا را شکل می‌دهند. هوش مصنوعی، ویرایش ژنوم و کوآنتوم. این سه فناوری هستند که یکی از آنها در مشت ما است و همه باید حمایت کنند.
منظورتان از پروژه ژن درمانی که در کشور بخش اعظم آن تکمیل شده و تنها بخش کوچکی از آن باقی مانده است، کدام پروژه است؟
پروژه‌ای به مدت هفت سال طول کشید که فاز آزمایشی را گذرانده و بارها زمین خورده است. در فاز حیوانی نیز بارها و بارها زمین خورده است. فاز بالینی را با موفقیت شروع کردیم اما ادامه کار نیاز به حمایت و سرمایه‌گذاری دارد. وقتی اسم ژن و سلول می‌آید، همه فکر می‌کنند کوچک است. از لحاظ فناوری، مانند ایرباس و بویینگ است. ویرایش ژنوم، فناوری پیشرفته است. فرض کنید یک بویینگ ساختیم و از روی زمین بلند کردیم، هرچقدر به آن سوخت بدهیم، بیشتر پرواز می‌کند. این پروژه ژن درمانی برای سرطان خون "ALL" در کشور انجام شده است. این پروژه در قدم اول نیازمند حمایت معنوی سازمان غذا و دارو است. یعنی نباید این پروژه را مانند سایر مسائل ببیند. وقتی زیست فناوری و بیوتکنولوژی در کشور شروع شد، یک خط ویژه برای بیوتکنولوژی تعریف شد. الان برای پزشکی بازساختی که شامل ژن درمانی و سلول درمانی است نیز باید خط ویژه تعریف شود. سپس سرمایه‌گذار دل گرم و وارد کار می‌شود. این موضوع، تولید دارو و بیوتکنولوژی نیست و ویرایش ژنوم نیست. سطح کار خیلی بالاتر است. وقتی دلگرمی معنوی وجود نداشته باشد، سرمایه‌گذار فرار می‌کند.
آیا موازی‌کاری در زمینه تائید ژن درمانی و سلول درمانی بین معاونت درمان و سازمان غذا و دارو تمام شده است؟
مشکلاتی در این زمینه بین سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۴۰۱ وجود داشت که تمام شده است. در حال حاضر همکاری خوبی بین معاونت درمان و سازمان غذا و دارو وجود دارد و وضعیت به مراتب بهتر از آن زمان شده اما وظایف زیادی بر دوش معاونت درمان وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو وجود دارد. معاونت درمان باید شبکه ملی اهداکنندگان سلول‌های بنیادی را توسعه بدهد زیرا تعداد اهداکنندگان خیلی کم است. همچنین سازمان غذا و دارو باید در فناوری‌های نوین مانند ژن درمانی خط ویژه ایجاد کند. الان این خطر ویژه وجود ندارد و بروکراسی در این حوزه زیاد است و به همین دلیل شرکت‌های دانش‌بنیان خسته می‌شوند.
آیا روی بیماری‌های دیگری به جز ALL هم در حوزه ژن درمانی و سلول درمانی کار شده است؟
برای برخی بیماری‌های دیگر نیز کارهایی در حال انجام است اما به سرمایه نیاز دارد. خیرین هنوز مدرسه می‌سازند و وارد این حوزه نشده‌اند. در آمریکا و اروپا، دانشگاه‌ها و مراکز خیریه در این زمینه کمک می‌کنند و بین ۳۰ تا ۴۰ درصد هزینه طرح‌های فناوری را خیرین پرداخت می‌کنند. فانا
پایان پیام/
نظر خود را بنویسید