به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، این کارزار توسط دبیران شورای صنفی دانشگاه‌های علوم پزشکی همدان، کاشان، شوشتر، گیلان، خراسان شمالی، بندرعباس، آبادان، توانبخشی تهران، زاهدان، شهرکرد و یاسوج تنظیم شده و دربخشی از متن این کارزار که تا 24 مهر مهلت امضا دارد و تا عصر دیروز بیش از 3300 نفر از دانشجویان به آن ملحق شده‌اند، خطاب به رییس پیشین دانشگاه علوم پزشکی تهران و سازمان نظام پزشکی کشور آمده است: افزایش ظرفیت دانشگاه‌ها متناسب با افزایش امکانات و زیرساخت‌ها نبوده و بسیاری از دانشگاه‌ها از ارایه خوابگاه به دانشجویان شانه خالی می‌کنند و خود را فاقد هرگونه تعهد در ارایه خوابگاه می‌دانند.

کار به جایی رسیده که علاوه بر نو دانشجویان، دانشجویانی که تا سال گذشته در خوابگاه‌های ملکی دانشگاه اقامت داشتند حال باید به دنبال اسکان در خوابگاه‌های خصوصی و استیجاری باشند. مملو کردن اتاق‌ها با جمعیتی فراتر از گنجایش و ظرفیت استاندارد و تجمیع دانشجویان نیز موجب رفع نیاز دانشگاه‌ها به خوابگاه نشده و دانشگاه‌ها برای پر کردن خلأ موجود و رفع کمبودها به تنظیم قرارداد با خوابگاه‌های خودگردان روی آورده‌اند که نرخ بالا و نامتناسب خوابگاه‌های خودگردان، اسکان دانشجویان را با مشکل روبه‌رو کرده است.

یکی از مخالفان این مصوبه علیرضا مرندی وزیر بهداشت در دهه‌های 1360 و 1370 و از شاخص‌ترین چهره‌های اصولگرا بود که آبان 1400 و پیش از تصویب این تصمیم نامه مفصلی خطاب به رییس دولت سیزدهم نوشت که در بخش‌هایی از این نامه آمده بود: «... این‌گونه تصمیم‌ها می‌بایست با شواهد علمی متقن و کارشناسی دقیق توسط متخصصین امر و تولیت یعنی وزارت بهداشت صورت پذیرد.

تربیت دانشجوی پزشکی هزینه بالایی دارد و افزایش دانشجو منابع زیادی را نیاز خواهد داشت که فقط در صورت تامین منابع مالی قابل‌توجهی می‌توان به ایجاد زیرساخت‌ها، تامین هیات علمی موردنیاز و تجهیزات و زیرساخت‌های دیگر که زمان‌بر است و هزینه بسیار نیاز دارد، پرداخت و از این رو فقط با یک مصوبه ناگهانی طی یک سال امکان ندارد ظرفیت آموزش پزشکی را افزایش داد....»

تصویب افزایش 20درصدی پذیرش دانشجوی پزشکی در شورای عالی انقلاب فرهنگی به فاصله کمتر از 2 ماه بعد از این نامه نشان می‌دهد که به هشدارهای مرندی هیچ توجهی نشد. انتقاد به کمبود خوابگاه، انتقاد از کمبود جدی و بحرانی اعضای هیات علمی برای تدریس، انتقاد از کمبود شدید و بحرانی فضای آموزشی و بالینی برای دانشجویان، تامین نشدن اعتبارات مورد نیاز برای ایجاد زیرساخت‌های متناسب با این مصوبه، طی دو سال اخیر بارها مطرح و البته با بی‌توجهی دولت سیزدهم مواجه شد.

در حال حاضر مسائل فرهنگی زیادی در جامعه داریم از جمله رسیدگی به نخبگانی که نگران مهاجرت آنها هستیم، وقتی تصمیمی کارشناسی نشده باشد آسیب‌هایی را به همراه خواهد داشت. در حال حاضر دانشکده‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی جا ندارند که این تعداد دانشجویان پزشکی را سر کلاس پذیرش کنند. به‌طور مثال در پارکینگ پذیرش می‌کنند. این شرایط اهانت به علم و دانشجوست، حتی در بسیاری دانشگاه‌ها استاد به اندازه کافی برای پذیرش این تعداد دانشجوی پزشکی وجود ندارد. در نتیجه کیفیت آموزش مناسب نیست. بنابراین ما بی‌سوادی را برای عوام‌فریبی ترویج می‌کنیم. امیدوارم رییس‌جمهور و وزیر بهداشت نیز این تلاش‌ها را ادامه دهند.

استادان دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران و شهید بهشتی و یکی از پزشکان استان اصفهان نیز از تبعات دو ساله اجرای این مصوبه گفتند. 

این معضل پیش از مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی هم وجود داشت و آن زمان البته یک روال معمول بود و به چشم مسوولان نمی‌آمد چون خودشان هم در دوره رزیدنتی با همین وضع مواجه بودند و این یک روال معمول در نظام آموزشی ما بود که دستیاران کار کنند و چون مزد نمی‌گیرند و چون دانشجو هستند نظامی شبیه به برده‌داری رایج باشد و شبکه بهداشت و درمان کشور هم به مفت و به رایگان با این شیوه اداره شود درحالی که روال صحیح این است که چند برابر تعداد دستیاران، اعضای هیات علمی داشته باشیم و حداقل 30 عضو هیات علمی در یک مرکز درمانی آموزشی به صورت شبانه‌روزی و تمام‌وقت کار کنند و دستیاران در کنار این استادان آموزش ببینند.

روال صحیح این است که پرداختی نظام سلامت به اعضای هیات علمی در حدی باشد که زندگی متعارف این استادان اداره شود و تنها در چنین زمانی می‌توان انتظار داشت که اعضای هیات علمی به صورت تمام‌وقت و از صبح تا شب در یک بیمارستان مشغول به کار باشند چون می‌دانند که با این حقوق دریافتی آینده و زندگی‌شان تامین می‌شود.

در کشور ما حتی پیش از مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی هم اعضای هیات علمی علوم پزشکی به صورت تمام‌وقت در یک مرکز درمانی آموزشی حضور نداشتند چون چاره‌ای جز این نداشتند و زندگی با حقوق دریافتی هیات علمی زندگی ممکن نبود. حالا با افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی تمام دانشگاه‌های علوم پزشکی و به خصوص دانشگاه‌های مادر همچون دانشگاه علوم پزشکی تهران و ایران با مشکل کمبود هیات علمی مواجهند چنان‌که در دانشگاه علوم پزشکی ایران در یکی از بخش‌های تخصصی فقط 2 الی 3 عضو هیات علمی باقی مانده‌اند و بقیه مهاجرت کرده‌اند یا از دانشگاه رفته‌اند، درحالی که پیش از مصوبه افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو تعداد اعضای هیات علمی در این بخش حدود 8 نفر بود.

امروز با یک بحران در آموزش پزشکی مواجهیم و البته این بحران روز به روز در حال وخامت است و البته بحران در رشته‌های داخلی همچون مغز و اعصاب به مراتب شدیدتر از بخش‌های جراحی است، آن‌هم درحالی که امروز تاسیس یک دانشکده پزشکی از تاسیس یک سوپرمارکت آسان‌تر شده چون ظاهرا آموزش پزشکی دیگر نیازی به مهارت و کارورزی ندارد.

لیلا افشار استاد بازنشسته مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی ایران در این خصوص گفت: در زمینه زیرساخت برای دانشجویان دانشگاه با مشکل مواجهیم. یک بخش از این مشکل به دلیل افزایش ظرفیت در پذیرش دانشجویان بومی دانشگاه است و بخشی دیگر هم به دلیل حضور دانشجویانی است که به اسم دانشجوی بین‌الملل یا شهریه‌پرداز در دانشگاه و در فضای آموزشی متعلق به دانشجویان بومی دانشگاه پذیرش شده و مشغول به تحصیل هستند. اگرچه که دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ظاهر پردیس بین‌الملل هم دارد ولی دانشجویان این پردیس هم از همین فضای آموزشی متعلق به دانشجویان بومی دانشگاه استفاده می‌کنند و بنابراین فشار مضاعفی بابت تعداد دانشجو به دانشگاه وارد شده است.

افشار گفت: شاید بعضی‌ها بگویند که درس اخلاق پزشکی یک بحث تئوری است و دانشجو با حفظ کردن مباحث هم می‌تواند از این درس بگذرد ولی من چنین توجیهی را قبول ندارم. ماهیت درس اخلاق پزشکی گفت‌وگو و بحث و تعامل است و به هیچ‌وجه قرار نیست که دانشجو فقط به حفظیات بسنده کند. در یک کلاس 200 نفره حتی نفس کشیدن این جمعیت باعث همهمه می‌شود چه رسد به اینکه برای این درس به بحث و گفت‌وگو برسیم. حتما مشکل کمبود زیرساخت‌ها برای دروسی که نیازمند آزمایشگاه است جدی‌تر خواهد بود.

وی اضافه کرد: حتما دانشجویان برای درس آناتومی که نیازمند بررسی بافت و بالین است با مشکلات بیشتری مواجه می‌شوند، چون استاد در چنین شرایطی چاره‌ای جز گروه‌بندی دانشجویان ندارد، اما آیا یک استاد می‌تواند به صورت پیاپی یک درس را برای چند گروه تکرار کند؟ من از همکارانم در دانشگاه می‌شنوم که می‌گویند کمبود فضای آموزشی در مقابل تراکم دانشجو در حدی است که دانشجویان باید از بالای سر همدیگر گردن بکشند تا بتوانند موضوعی که استاد مشغول تدریس است را ببینند. تمام این معضلات، نتیجه افزایش ظرفیت دانشجوی پزشکی است.

علیرضا لطیفی عضو هیات علمی گروه اخلاق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این خصوص گفت: طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی باید به مدت 5 سال ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی 20درصد اضافه شود. آموزش پزشکی نیازمند زیرساخت‌هایی است که مهم‌ترین زیرساخت، بیمارستان و تخت آموزشی است. همین الان در اصفهان با دوره‌های آموزشی 120 نفره مواجهیم یعنی 120 دانشجو با یک استاد بر سر بالین یک بیمار می‌روند در حالی که تعداد دانشجو برای هر تخت آموزشی نباید از 10 الی 20 نفر بیشتر باشد، چون دانشجوی پزشکی باید نحوه معاینه بیمار و شرح حال گرفتن بیمار را پای تخت بیمارستانی از استادش یاد بگیرد ولی امروز انترن‌هایی که تا چند ماه آینده باید به ارایه خدمت مشغول شوند، در بسیاری از مهارت‌های درمانی دچار نقص هستند و البته نتیجه این وضع به خطر افتادن جان بیماران است.

لطیفی گفت: امروز به دلیل اجرا نشدن نظام ارجاع و پزشک خانواده شاهدیم که تعداد مراجعات یک مطب 5 بیمار و تعداد مراجعات یک مطب دیگر 50 بیمار است درحالی که در هیچ کشوری دسترسی به خدمات تخصصی و فوق تخصصی تا این حد آسان نیست و مراجعات تخصصی بیماران بر اساس نیاز بیمار مدیریت می‌شود، اما در کشور ما بیماران تشخیص می‌دهند که به کدام پزشک متخصص مراجعه کنند. در تمام کشورها پزشک عمومی به عنوان یک فرد با تجربه تصمیم می‌گیرد که آیا بیمار را به متخصص مغز و اعصاب یا به متخصص داخلی ارجاع دهد در حالی که در کشور ما،اعتبار پزشک عمومی را در ذهن مردم کاهش داده‌اند.

لطیفی ادامه داد: اشاره می‌کنم به انتقاد رییس‌جمهور وقتی می‌گوید سفره سلامت بسیاری از مسوولان از سفره سلامت مردم جدا شده. مصداق این انتقاد این است که بسیاری از نهادها برای کارکنان خود بیمارستان مستقل ساخته‌اند و بسیاری از مسوولان، حتی برای درمان سرماخوردگی هم سراغ بهترین متخصص را می‌گیرند اما برای درمان مردم منطقه محروم نیروی بی‌انگیزه طرحی اعزام می‌کنند.

وی اظهار کرد: در شهرستان فریدونشهر اصفهان متخصص زنان و زایمان درحالی مستقر است که این شهرستان متخصص بیهوشی ندارد. آیا متخصص بیماری‌های زنان در شهرستان فریدونشهر می‌تواند غیر از اعزام بیمار به سایر شهرها کار دیگری انجام دهد؟ جراح قلب به منطقه محرومی اعزام می‌شود که به دلیل نبود بخش سی‌سی‌یو قادر به جراحی نیست و غیر از اعزام بیمار نیازمند جراحی کار دیگری از دستش بر نمی‌آید. ما در ایران با هدردهی بودجه و نیروی انسانی مواجهیم.

عضو هیات علمی گروه اخلاق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: مسوولان ما انتظار دارند یک پزشک متخصص بعد از دوره 7 ساله پزشکی عمومی و دوره 4 ساله تخصص به دریافت 15 یا 20 میلیون تومان دستمزد رضایت بدهد و در منطقه محروم ماندگار شود در حالی که به دلیل مراجعات اندک بیمارستان‌ها در مناطق محروم، کارانه این پزشک متخصص هم با تاخیر یک‌ساله پرداخت می‌شود.

لطیفی تاکید کرد: ارایه خدمات سلامت وظیفه قانونی دولت‌هاست و دولت‌ها همان‌طور که برای تامین امنیت هزینه می‌کنند و همان‌طور که برای بنزین یارانه می‌دهند ولی در تسویه با پالایشگاه براساس قیمت تمام شده پرداخت می‌کنند، باید در پرداخت به پرستار و پزشک و بهیار و بهورز هم قیمت واقعی خدمات را بپردازند که متاسفانه این‌گونه نیست و به همین دلیل انگیزه اعضای هیات علمی رو به کاهش است و این قشر در حال مهاجرت‌اند.

وی در پایان اضافه کرد: امسال برای رشته تخصصی اطفال، در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان فقط 5 نفر و در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی فقط 4 نفر ثبت‌نام کرده‌اند چون برای این رشته تخصصی، آینده‌ای متصور نیستند. امروز نه تنها دانشجوی پزشکی عمومی با کمبود خوابگاه و کمبود امکانات اسکان مناسب مواجه است، دانشگاه‌های علوم پزشکی درقبال اسکان دانشجویان دوره دستیاری هیچ تعهدی متقبل نمی‌شوند در حالی که دانشجوی دستیاری اگر به هر دلیل قادر به اتمام دوره‌های تحصیلی نباشد باید به ازای هر سال تحصیلی، بیش از 800 میلیون تومان به دانشگاه بپردازد. نتیجه این وضع این است که پزشک عمومی به دلیل گرانی هزینه زندگی و گرانی اجاره خانه در شهرهای بزرگ از ادامه تحصیل در دوره تخصصی منصرف می‌شود. روزنامه اعتماد