به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، هیچ کس نیست که در سال‌های اخیر درباره خودکشی پزشکان جوان چیزی نشنیده باشد، درباره دریافتی‌های پایین و فشار کار زیاد رزیدنت‌ها اطلاعی نداشته باشد، پای حرف دلسوزان این حرفه نشسته باشد و هشدار مهاجرت‌های آنها به گوشش نرسیده باشد. البته که دستمزدهای پایین، خودکشی، نارضایتی و مهاجرت در سایر حرفه‌ها و مشاغل جامعه وجود دارد و اهمیت این موضوع در سایر گروه‌ها به همین اندازه مهم است، اما این نکته قابل تامل است که کسی که می‌خواهد حیات ببخشد، و نجات آدم‌ها اولین و بزرگ‌ترین وظیفه‌اش محسوب می‌شود، چرا باید خودش اسیر مرگ و دوری و هجرت شود؟

همه این‌ها که خلاصه و در چند سطر نوشته شد بهانه‌ای بود که سراغ دکتر علی جعفریان برویم، کسی که سال‌ها در دانشگاه بوده، جراح کارکشته‌ای محسوب می‌شود، سمت‌های مهمی داشته و این روزها هم دست راست وزیر بهداشت است.

از دیدگاه هیات علمی به موضوع نگاه کنم، گروه پزشکی بخشی از جامعه است. رشته پزشکی بر خلاف نمای بیرونی آن شغل سختی است. ۷ سال باید در ابتدا درس بخوانیم. ماهیت این رشته و حجم درس آن متفاوت است. کشیک‌ها در مقطع عمومی، کار سنگینی است. در دوره دستیاری علاوه بر همه آن چیزهایی که وجود دارد استرس فیزیکی، بی‌خوابی و فشار روانی ناشی از طبابت، جان مریض و مانند آن اضافه می‌شود، استرس‌های کاری هم وجود دارد. برخی رشته‌های پزشکی ذات بسیار پراسترسی دارد. جراحی اعصاب، زنان، ارتوپدی و جراحی عمومی، استرس زیادی دارد. فرهنگ دستیاری هم به این مسایل اضافه می‌شود. در برخی جاها این فرهنگ تهاجمی است، کسی که تازه وارد محیط دستیاری می‌شود فشار بسیاری می‌بیند. سلسله مراتب بسیار سختی دارد چون جان مریض در بین است.

در یک تحقیق مشخص شد در بین رزیدنت‌ها، سال اول جراحی ۳.۴ درصد افسردگی داشتند. در آخر سال اول این افسردگی ۳۳ درصد شده است. این فشارها باعث می‌شود افسردگی بالا برود. حجم سنگین مطالب امتحان‌های سخت هم باعث مشکل می‌شود. فارغ‌التحصیل جوان متخصص هم بسیار پرچالش است، آینده تحصیلی، شغلی و تشکیل خانواده بسیار مبهم است. دانشجویان درگیر درس هستند و تشکیل خانواده بسیار عقب می‌رود. یک پزشک متخصص در ۳۰ سالگی تخصص می‌گیرد و تازه می‌خواهد وارد بازار کار شود. اگر او بخواهد فوق تخصص بگیرد در ۴۰ سالگی وارد زندگی حرفه‌ای می‌شود. تا آن زمان تحت آموزش است.

بحث معیشت هم بسیار مهم است. انتظارات زیادی از پزشک متخصص می‌رود که از بسیاری از مشاغل نمی‌رود. در سال‌های گذشته سالی یک نفر ممکن بود خودکشی کند. اصلا این تعداد قربانی نداشتیم. شاید تفاوت ما امید به آینده بود که ما تحمل می‌کردیم ولی این نسل کمتر ندارد. تفاوت بعدی هم تفاوت بین نسلی است. چیزهایی که برای ما فشار نبود برای نسل فعلی ممکن است فشار تلقی شود. ما باید توجه کنیم، نمی‌گویم بپذیریم، ممکن است چیزی که برای من عادی است برای جوان نسل امروز اصلا عادی نباشد و تطابق پیدا نمی‌کند. ما بسیاری از دانشجویان را داریم چون با شرایط فعلی نمی‌توانند تطابق پیدا کنند، تغییر رشته می‌دهند. بعد که او را روان پزشک می‌فرستیم تشخیص داده می‌شود او عدم تطابق دارد.

این فقط مشکل ما نیست، در گروه پزشکی، نسبت به جمعیت عمومی این مشکل در همه دنیا وجود دارد. یک مطالعه می‌گوید در دوران کرونا در گروه پزشکی جراحان و رزیدنت‌های جراحی از هر ۱۶ نفر یک نفر افسردگی داشته است. بعد از کرونا از هر ۱۷ نفر یک نفر افسرده است. گروه پزشکی دارای فشارهای زیادی است و در یک پیک می‌بینیم گروه غیرقابل قبولی از این شغل دچار مشکل می‌شوند. لذا باید زمینه‌های بالقوه را هم مطالعه کنیم. نتیجه‌اش میزان خودکشی موفق است. باید این عوامل زمینه‌ای را کنترل کنیم تا بتوانیم آسیب را کاهش دهیم.

سیاستگذار باید توجه کند که سلامت کادر درمان وصل به سلامت مردم است. دکتر پزشکیان هم گفته است که آدمی که خودش سالم نیست نمی‌تواند دیگران را سلامت کند. سیاستگذار که می‌گویم بیرون از وزارت بهداشت منظورم است. سیاستگذار یعنی نظام بودجه مملکت، نظام حاکمیت، باید بداند کادر درمان باید سلامت باشد. در یک گزارشی خطای پزشکی باعث مرگ یک بیمار شده بود، پیگیری‌های این پرونده نشان داد خستگی پزشک عامل اشتباه در درمان بود که باعث شد قوانین مربوط به ساعات کار کادر درمان در سال ۱۹۸۴ تغییر کند. هیچ رزیدنتی بیشتر از ۱۶ ساعت نباید در بیمارستان باشد. در حالی که من در روز اول رزیدنتی ۳ روز در بیمارستان بودم. فکر می‌کنم زمان تغییر قانون فرا رسیده است.

یک سری ضوابط آموزشی در این دوره وجود دارد که نمی‌توان آن را در قانون کار وارد کرد. وزارت بهداشت باید لایحه قانونی برای دوره رزیدنتی ارائه کند. حقوق و بیمه و وظایف او را مشخص کند، آن وقت رزیدنتی مانند بسیاری از جاهای دنیا شغل محسوب می‌شود. آرامش بچه‌ها بیشتر بشود اگر بیمه مسئولیت رزیدنت‌ها را درست کنیم. ما در دانشگاه علوم پزشکی تهران این کار را کردیم. باید حاکمیت درک کند اگر کادر درمان در خطر باشد، نمی‌تواند سلامت و جان دیگران را تامین کند. چرا درباره راننده اتوبوس، سلامت او را کنترل می‌کنیم بعد اجازه می‌دهیم پشت فرمان بنشیند ولی درباره رزیدنتی این کار را نمی‌کنیم. چندین همکار ما بودند که دچار مرگ ناگهانی شدند. کنار خیابان آدم‌های درجه یک سکته قلبی کردند و فوت شدند. اینها سرمایه کشور هستند. حاکمیت باید از آنها حفاظت کند.

باید دید در سطح کلی جامعه در چه سطحی از توسعه هستیم. ما بهترین خدمات پزشکی دنیا را ارائه می‌دهیم ولی کجای جامعه ما بهترین است؟ ماشین؟ اقتصاد یا چه چیزی در جامعه توسعه یافته است؟ جامعه پزشکان خودشان همت کردند، دولت هم مزاحمت نداشت و اجازه می‌داد کارمان را کنیم، مردم هم احساس نیاز داشتند و حمایت کردند. این باعث شد استانداردهای خدمات پزشکی ما بالاتر از استانداردهای بقیه مسایل زندگی در ایران است.

یکی از مشکلات ما آن است که می‌گویند چرا از بقیه جلوتر هستید؟ در هر مناسبتی وقتی می‌خواهند پیشرفت کشور را بیان کنند از دستاوردهای پزشکی حرف می‌زنند. استاندارد پزشکی ما بالاست ولی سایر استانداردها بالا نیست. بخش زیادی از این توسعه، از پزشکان مایه گذاشته شده است. پیشرفت متناسب با بقیه توسعه کشور نیست و البته حسادت برانگیز است.

اول انقلاب پزشک خارجی داشتیم. الان از خارج برای درمان به ایران می‌آیند. ما زیرساخت خوبی برای علم و توانمندی ایجاد کردیم. تا ۳ سال پیش ما اعزام به خارج نداشتیم ولی الان داریم. احتمالا تا ۷-۸ سال دیگر، پزشکی در ایران نمی‌ماند و مجبوریم باز هم بیماران را به خارج اعزام کنیم. الان انتظارات بالاست ولی الزامات موجود نیست. این وضعیت باعث تحت فشار قرار گرفتن گروه پزشکی می‌شود.

از جنبه مالی حرف شما درست است. به این سادگی نمی‌توان این وضعیت را غلط دانست. بنده اولین جراح کبد شهر تهران هستم. من نمی‌گویم بیمار سراغ من بیاید، به زور آنها را به بیمارستان امام خمینی می‌فرستم ولی نمی‌روند. من اقدامی نکردم. پزشکان خیلی خوبی هم هستند ولی شناخته شده نیستند. از طرف دیگر منزلت داشتن به معنی داشتن ثروت نیست. مردم سراغ پزشکان پرمراجعه می‌روند. پزشکی رفته است یک بیمارستان خصوصی ساخته و ۲۰۰ نفر در آن کار می‌کنند. این کار اشتباه است؟ طبعا پاسخ منفی است. خبرآنلاین