به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، در دنیای مدرن امروز، سلامت دیجیتال با سرعتی بی‌سابقه در حال تغییر و تحول است. هوش مصنوعی به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای این تحول، جایگاه ویژه‌ای در حوزه پزشکی یافته است. اما این فناوری‌های نوین، علاوه بر مزایا، چالش‌هایی را نیز به همراه دارند که نیازمند بررسی دقیق و تدبیر مناسب هستند. 

تشخیص دقیق‌تر بیماری‌ها یکی از فرصت‌های این  حوزه است. هوش مصنوعی با تجزیه و تحلیل داده‌های پزشکی می‌تواند الگوهای پنهان در اطلاعات را شناسایی کند. این امر نه تنها دقت تشخیص بیماری‌ها را افزایش می‌دهد، بلکه در پیشگیری و درمان نیز مؤثر است. استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته‌ای همچون یادگیری عمیق، امکان شناسایی بیماری‌های نادر را نیز فراهم کرده است. 

کاهش هزینه‌های درمانی یکی دیگر از فرصت‌هاست. سلامت دیجیتال با بهینه‌سازی فرآیندهای درمانی و حذف هزینه‌های غیرضروری، نقش مهمی در کاهش هزینه‌های سلامت ایفا می‌کند. استفاده از سامانه‌های مدیریت درمان مبتنی بر هوش مصنوعی، نه تنها کاهش هزینه‌ها، بلکه بهبود دسترسی به خدمات پزشکی در مناطق دورافتاده را نیز ممکن کرده است. 

فرصت بعدی، تحت عنوان درمان‌های شخصی‌سازی‌شده نام‌گذاری می‌شود. استفاده از داده‌های انبوه برای ایجاد برنامه‌های درمانی منحصربه‌فرد برای هر بیمار، یکی دیگر از مزایای هوش مصنوعی است که نتایج درمانی بهتری به همراه دارد. این فناوری‌ها می‌توانند بر اساس ویژگی‌های ژنتیکی، سبک زندگی و تاریخچه پزشکی فرد، درمان‌هایی دقیق‌تر ارائه کنند. 

در ایران، خلاهای قانونی و نبود متولی واحد برای سلامت دیجیتال، رشد این حوزه را با موانعی مواجه کرده است. نبود قوانین شفاف و مشخص، علاوه بر ایجاد سردرگمی در بخش خصوصی، ممکن است منجر به سو استفاده از داده‌های بیماران شود. این موضوع نیازمند توجه فوری قانونگذاران است. 

چالش‌های اخلاقی و مباحث مربوط به حریم خصوصی یکی دیگر از تهدیدهاست. تحلیل داده‌های حساس بیماران توسط هوش مصنوعی، نگرانی‌هایی در مورد حریم خصوصی و شفافیت تصمیم‌گیری ایجاد کرده است. این امر به ویژه در مواردی که الگوریتم‌های هوش مصنوعی به صورت یک "جعبه سیاه" عمل می‌کنند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. 

در این میان، تهدید اشتغال پزشکان نیز ناگزیر است و استفاده گسترده از هوش مصنوعی نگرانی‌هایی را در مورد کاهش فرصت‌های شغلی در حوزه پزشکی ایجاد کرده است. برخی متخصصان معتقدند که فناوری‌های جدید می‌توانند نقش پزشکان را به سمت تصمیم‌گیری‌های پیچیده و تخصصی‌تر سوق دهند، اما در عین حال نیازمند بازآموزی و تغییر مهارت‌های شغلی هستند. 

دکتر سید علیرضا مرندی، رئیس فرهنگستان علوم پزشکی کشور پیش از این در نامه‌ای به وزیر بهداشت، خواستار توجه ویژه به سلامت دیجیتال به عنوان ابزاری مؤثر برای ارتقای مدیریت سلامت شده و گفته بود که "نظام سلامت ایران نیازمند بازنگری اساسی در استفاده از فناوری‌های نوین است." 

وی با اشاره به اهمیت هوش مصنوعی در آموزش پزشکی، اظهار داشت که این فناوری می‌تواند به تبدیل مؤسسات آموزشی به دانشگاه‌های نسل چهارم و پنجم پزشکی کمک کند. او همچنین به نقش هوش مصنوعی در شبیه‌سازی‌های پزشکی برای آموزش بهتر دانشجویان اشاره کرد. 

همچنین دکتر مرضیه نجومی، دبیر شورای آموزش پزشکی عمومی بر اهمیت به‌کارگیری هوش مصنوعی در بهبود فرآیندهای آموزشی و درمانی تأکید کرده و آن را عاملی برای ارتقای کیفیت خدمات پزشکی دانسته است. او همچنین اشاره کرد که "آموزش کادر درمان برای استفاده از این فناوری‌ها ضروری است." 

به گفته دکتر رضا ملک‌زاده، استاد دانشگاه و متخصص اپیدمیولوژی هوش مصنوعی می‌تواند در تحلیل داده‌های اپیدمیولوژیک و پیش‌بینی‌های دقیق درباره شیوع بیماری‌ها مفید باشد. او هشدار داد که "بدون دسترسی آزاد به داده‌ها، نمی‌توان از پتانسیل کامل این فناوری بهره برد." 

در نهایت می‌توان گفت که سلامت دیجیتال و هوش مصنوعی، در صورت بهره‌گیری اصولی و هدفمند، می‌توانند تحولی بنیادین در نظام سلامت ایجاد کنند. اما برای رسیدن به این هدف، تدوین قوانین شفاف، آموزش کادر درمان و ایجاد زیرساخت‌های لازم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. رفع نگرانی‌های اخلاقی و اجتماعی درباره این فناوری‌ها می‌تواند مسیر استفاده مؤثر از آن‌ها را هموار کند. همچنین، همکاری نزدیک میان بخش دولتی، خصوصی و دانشگاهی برای تسریع در توسعه فناوری‌های سلامت دیجیتال ضروری است. با توجه به فرصت‌ها و چالش‌های موجود، نیاز به رویکردی همه‌جانبه و مسئولانه بیش از پیش احساس می‌شود.