ناقوس هشدار بیماری؛ از جزیره تا ایران
دنیا یک‌بار دیگر در حال غرق شدن در سیلاب پریشانی حاصل از کروناست؛ اما این‌بار نه به‌خاطر ووهان و آن سوپ مشکوک خفاشش؛ بلکه به‌دلیل آنچه در مناطق جنوبی انگلیس به شکلی مرموز در حال گسترش است. تقریبا هیچ محفل علمی، حتی سازمان جهانی بهداشت به‌طور دقیق نمی‌داند که چه اتفاقی در جزیره رخ داده و چه بر سر ویروس کرونا آمده است. همین‌قدر می‌دانیم که جهشی در این ویروس رخ داده که آن را از ویروسی که در ماه‌های اخیر بود و می‌شناختیم، خطرناک‌تر کرده است...
وزیر بهداشت انگلیس گفته است شیوع گونه جهش‌یافته کرونا از کنترل دولت خارج شده و چاره‌ای به‌جز تشدید محدودیت‌ها نیست. سازمان جهانی بهداشت نیز قول داده تا اطلاعات بیشتری در مورد ویژگی‌های ویروس جهش‌یافته به‌دست آورد و مردم جهان را مطلع کند.
محققان می‌گویند این ویروس قابلیت سرایت بیشتری دارد و همین موضوع می‌تواند شمار مبتلایان به کووید ۱۹ را در جهان افزایش دهد. تحقیقات نشان می‌دهد در انگلیس شمار افرادی که به ویروس کرونای جهش یافته مبتلا شده‌اند، نسبت به کسانی که به ویروس کرونای معمولی آلوده شده‌اند، در حال افزایش است.
این نسخه جهش یافته کووید ۱۹ که برای نخستین بار در ماه سپتامبر در انگلیس مشاهده شد، تاکنون در دست‌کم ۱۸ کشور مختلف از جمله ژاپن، سوئد، آلمان، فرانسه و کانادا پخش شده است.
ناقوس مرگ از جزیره تا ایران
در ایران اما زمزمه‌های شیوع کرونای انگلیسی با اظهارنظر یکی از اعضای ستاد ملی مبارزه با کرونا آغاز شد. آنجا که مینو محرز از احتمال وجود کرونای انگلیسی از مدت‌ها قبل در ایران خبر داد.
وی با اشاره به جهش کرونا در انگلیس و احتمال ورود ویروس جهش‌یافته به ایران، گفت: «در جهش جدیدی که در انگلیس ایجاد شده، قدرت سرایت ویروس، افزایش چشمگیری داشته است. البته این احتمال وجود دارد که
عامل پیک اخیری که در کشور داشتیم و شاهد سرایت گسترده کرونا بودیم، شاید همین ویروس جهش یافته بوده و باشد؛ چراکه در پیک اخیر قدرت سرایت بسیار بالا بود و میزان مراجعه بیماران آنقدر بالا بود که گاهی دیگر تخت برای بستری بیماران نداشتیم.»
همچنین نادر توکلی معاون درمان این ستاد نیز در اظهار نظری متذکر شد که اگر چه هنوز ما مطالعه ژنتیکی مشخصی در کشور انجام نداده‌ایم، اما مقالاتی که در سطح دنیا منتشر شده، نشان می‌دهد که بخشی از این موج سوم کرونا به همین کرونای انگلیسی برمی‌گردد.
انتشار یک فایل صوتی جنجالی
خبر پررنگ‌تر در این خصوص، روز یکشنبه ۱۴ دی ماه و با انتشار یک فایل صوتی در شبکه‌های اجتماعی استان کردستان به گوش رسید که حکایت از ورود کرونای انگلیسی به کردستان داشت. این فایل صوتی صدای خانمی بود که به زبان کردی صحبت می‌کرد و به هموطنان و شهروندان مناطق کردنشین هشدار می‌داد که پروتکل‌ها را بیش از پیش رعایت کنند. در این فایل گفته شده که پزشکی طی سفری که هفته گذشته به انگلیس داشته، در مسیر برگشت، به کرونای جهش یافته مبتلا شده و اکنون در بیمارستان توحید سنندج بستری است. همچنین در این فایل صوتی آمده است که وزارت بهداشت به طور جدی پیگیر یافتن راننده و سایر افرادی است که با این پزشک در ارتباط بوده‌اند.
انتشار این این فایل صوتی، واکنش‌هایی را برانگیخت. از جمله یک عضو مجمع نمایندگان استان کردستان را وادار به ارائه توضیحاتی کرد. این نماینده مجلس با اعلام خبر قرنطینه شدن پزشک مزبور، تلویحا وجود کرونای انگلیسی در کردستان را تایید کرد.
مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی کردستان نیز در رابطه با صحت این موضوع گفت: «این پزشک کردستانی اکنون به دلیل داشتن علائم کرونای جهش یافته در بیمارستان بستری است. تاکنون جواب کرونای این فرد طی ۲ تست pcr منفی اعلام شده و هنوز به طور قطعی بیماری او مشخص نشده است.»
آرزو فلاحی با بیان اینکه جواب آزمایش‌های این پزشک برای بررسی بیشتر به تهران ارسال شده و در دست بررسی است، هشدار داد: «هموطنان پروتکل‌های بهداشتی و قرنطینه ۲۰ روزه را تا اطلاع ثانوی جدی بگیرند.»
کمی بعد یک محقق ویروس‌شناس در انستیتو پاستور توضیحاتی علمی درباره جهش ویروس کرونا در انگلیس ارائه داد و گفت: «اصولا ویروس‌ها مانند هر موجود زنده دیگری جهش‌هایی در ساختار ژنتیکی خود دارند که اجتناب‌ناپذیر است و به همین دلیل جهش ویروس کرونا، موضوعی نبود که باعث تعجب محققان شود.»
شاید انتشار این اخبار باعث شد تا فرمانده ستاد مقابله با کرونا در استان تهران هم تلویحا اعلام کند که مرزهای جغرافیایی را نمی‌توان روی ویروس بست و احتمال آلودگی ایران با ویروس کرونای انگلیسی وجود دارد. علیرضا زالی گفت: «با توجه به حجم بالای تردد بین کشورها، انتشار بیماری از مرزهای جغرافیایی اجتناب‌ناپذیر است. لذا شهروندان باید اقدامات بهداشتی سه گانه یعنی جلوگیری از دست زدن به چهره، شست مکرر دستها با آب و صابون و زدن ماسک را ادامه دهند.»
از تکذیب وزارت بهداشت تا تایید ورود ویروس به ایران
در میان اخباری که می‌رفت تا ورود ویروس انگلیسی به داخل کشور را مسجل کند، وزیر بهداشت اما این اتفاق را تکذیب کرد و گفت: «خبری در رسانه‌ها منتشر شده که یکی از همکاران ما در غرب کشور به ویروس جهش یافته انگلیسی مبتلا شده است. بعد از انجام تست از این فرد، مشخص شد که این خبر صحت ندارد و از بیش از ۲۴۰ نفر از افرادی که با او ارتباط داشتند نیز تست گرفته شد و هیچ موردی از ابتلا به این ویروس پیدا نشد.»
از اظهارات مبتنی‌بر حدس و گمان مسئولان که بگذریم، با اینکه شهرام آدم‌نژاد، معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی کشورمان قاطعانه اعلام کرده بود که به هیچ عنوان پرواز رفت و برگشت میان ایران و انگلیس (تهران-لندن-منچستر) انجام نمی‌شود و به دستور ستاد ملی مقابله با کرونا این وضع تا ۲ هفته ادامه دارد و ما نیز به جرگه کشورهای مراقب پیوسته‌ایم، اما در نهایت آنچه نباید می‌شد، شد.
سرانجام این وزیر بهداشت بود که روز گذشته از شناسایی اولین فرد مبتلا به کرونای انگلیسی در ایران خبر داد و گفت: «این فرد در یک بیمارستان خصوصی بستری بود، تست وی تأیید شد و البته حال وی خوب است.»
سعید نمکی با بیان اینکه کرونای انگلیسی از طریق یک مسافر از انگلیس وارد ایران شد، تصریح کرد: «متأسفانه اولین مورد کووید انگلیسی جهش‌یافته را در یک هموطن که از انگلیس به ایران آمده بود شناسایی کردیم. این فرد در یک بیمارستان خصوصی بستری بود. تست وی تأیید شد و البته حال وی خوب است، چون از همان ابتدا با آگاهی بالا با وجود تست منفی در بدو ورود، خود را ایزوله کرده بود و هیچ ترددی نداشت و خوشبختانه رد و نشانی از این ویروس را در نزدیکان این فرد ندیده‌ایم.»
وی افزود: «این هموطن که از انگلستان آمده بود، با اینکه تست PCR او منفی شده بود، اما آزمایش‌های بعدی ثابت کرد که مبتلا به ویروس جهش یافته انگلیسی است.»
نمکی تصریح کرد: «خوشبختانه حال این بیمار خوب است و چون از روز نخست آگاه و هوشیار بود و با تست PCR منفی به ایران آمده و خود را ایزوله کرده بود، کسی از اطرافیان او به این ویروس مبتلا نشده است و با غربالگری که از نزدیکان این بیمار انجام شد، هیچ موردی از این ویروس در فرد دیگری در کشور پیدا نشد.»
وزیر بهداشت قاطعانه خبر از این می‌دهد که به جز همان یک نفری که اعلام کردیم، هیچ مورد دیگری از فرد مبتلا به ویروس جهش یافته انگلیسی تاکنون در کشور شناسایی نشده و حال این مریض هم خوب است و اگر هر مورد دیگری باشد به سرعت به مردم و سازمان‌های تخصصی بین‌المللی اعلام میکنیم. البته این وضعیت به معنای این نیست که خطر وجود ندارد بلکه باید خیلی مراقب باشیم و دچار سهل‌انگاری نشویم و به جد پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنیم.
***
در بین اخبار متفاوت و حتی گاهی ضد و نقیضی که در روزهای گذشته از ورود ویروس موتاسیون‌یافته کرونا موسوم به ویروس انگلیسی به کشور منتشر شده است، نباید یک نکته دور از ذهن بماند.
اینکه در دنیای پر هیاهو و پر رفت‌وآمد امروز، مسافری در ابعاد یک ویروس، برای ورود به کشورها منتظر اجازه وزیر و وکیل آن کشور نمی‌ماند و بی‌هیچ تشریفات و نیازی به صدور روادید سفر، به هرکجا که مردمش از پروتکل‌های بهداشتی دورتر باشند، گام می‌گذارد. مبداء سفرش چه شرق دور باشد و چه فرنگستان، مقصدش بی‌تردید آنجایی است که تجمعات بیشتری هست و مردمش او را کمتر به حساب می‌آورند.
شاید بتوان گفت سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا چند روز قبل، اصل داستان را در یک جمله به زبان آورد. آنجایی که در مخالفت با کسانی که اصرار به برگزاری برخی تجمعات مذهبی و غیر مذهبی داشته و عمل خود را اینطور توجیه میکنند که تجمعات را با رعایت پروتکل‌ها برگزار میکنیم، تاکید کرد که برگزاری تجمع با رعایت پروتکل، شدنی نیست و سپس بی هیچ تکلفی گفت: "پروتکل، یعنی عدم تجمع"
بماند که کلام معاون وزارت بهداشت در بسیاری از کانون‌های دارای قدرت در کشور نافذ نیست و آنان هرجا که لازم باشد تجمعات خود را چه در اشکال تفریحی آن در کنار سواحل کشور و داخل ویلاهای شخصی و ... و چه در اشکال آیینی و اجتماعی آن همچون مراسم تشییع و ... برگزار میکنند، اما بدون تردید تا آن هنگام که اثربخشی واکسن‌ها در برابر انواع بی‌جهش و باجهش ویروس، قطعی نشده و درصد اطمینان‌بخشی از جمعیت کشور واکسینه نشده باشند، راه محافظت از خود و عزیزانمان همچنان رعایت پروتکل‌های بهداشتی و دوری از تجمعات است.
محققان می‌گویند این ویروس قابلیت سرایت بیشتری دارد و همین موضوع می‌تواند شمار مبتلایان به کووید ۱۹ را در جهان افزایش دهد. تحقیقات نشان می‌دهد در انگلیس شمار افرادی که به ویروس کرونای جهش یافته مبتلا شده‌اند، نسبت به کسانی که به ویروس کرونای معمولی آلوده شده‌اند، در حال افزایش است.
این نسخه جهش یافته کووید ۱۹ که برای نخستین بار در ماه سپتامبر در انگلیس مشاهده شد، تاکنون در دست‌کم ۱۸ کشور مختلف از جمله ژاپن، سوئد، آلمان، فرانسه و کانادا پخش شده است.
ناقوس مرگ از جزیره تا ایران
در ایران اما زمزمه‌های شیوع کرونای انگلیسی با اظهارنظر یکی از اعضای ستاد ملی مبارزه با کرونا آغاز شد. آنجا که مینو محرز از احتمال وجود کرونای انگلیسی از مدت‌ها قبل در ایران خبر داد.
وی با اشاره به جهش کرونا در انگلیس و احتمال ورود ویروس جهش‌یافته به ایران، گفت: «در جهش جدیدی که در انگلیس ایجاد شده، قدرت سرایت ویروس، افزایش چشمگیری داشته است. البته این احتمال وجود دارد که
عامل پیک اخیری که در کشور داشتیم و شاهد سرایت گسترده کرونا بودیم، شاید همین ویروس جهش یافته بوده و باشد؛ چراکه در پیک اخیر قدرت سرایت بسیار بالا بود و میزان مراجعه بیماران آنقدر بالا بود که گاهی دیگر تخت برای بستری بیماران نداشتیم.»
همچنین نادر توکلی معاون درمان این ستاد نیز در اظهار نظری متذکر شد که اگر چه هنوز ما مطالعه ژنتیکی مشخصی در کشور انجام نداده‌ایم، اما مقالاتی که در سطح دنیا منتشر شده، نشان می‌دهد که بخشی از این موج سوم کرونا به همین کرونای انگلیسی برمی‌گردد.
انتشار یک فایل صوتی جنجالی
خبر پررنگ‌تر در این خصوص، روز یکشنبه ۱۴ دی ماه و با انتشار یک فایل صوتی در شبکه‌های اجتماعی استان کردستان به گوش رسید که حکایت از ورود کرونای انگلیسی به کردستان داشت. این فایل صوتی صدای خانمی بود که به زبان کردی صحبت می‌کرد و به هموطنان و شهروندان مناطق کردنشین هشدار می‌داد که پروتکل‌ها را بیش از پیش رعایت کنند. در این فایل گفته شده که پزشکی طی سفری که هفته گذشته به انگلیس داشته، در مسیر برگشت، به کرونای جهش یافته مبتلا شده و اکنون در بیمارستان توحید سنندج بستری است. همچنین در این فایل صوتی آمده است که وزارت بهداشت به طور جدی پیگیر یافتن راننده و سایر افرادی است که با این پزشک در ارتباط بوده‌اند.
انتشار این این فایل صوتی، واکنش‌هایی را برانگیخت. از جمله یک عضو مجمع نمایندگان استان کردستان را وادار به ارائه توضیحاتی کرد. این نماینده مجلس با اعلام خبر قرنطینه شدن پزشک مزبور، تلویحا وجود کرونای انگلیسی در کردستان را تایید کرد.
مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی کردستان نیز در رابطه با صحت این موضوع گفت: «این پزشک کردستانی اکنون به دلیل داشتن علائم کرونای جهش یافته در بیمارستان بستری است. تاکنون جواب کرونای این فرد طی ۲ تست pcr منفی اعلام شده و هنوز به طور قطعی بیماری او مشخص نشده است.»
آرزو فلاحی با بیان اینکه جواب آزمایش‌های این پزشک برای بررسی بیشتر به تهران ارسال شده و در دست بررسی است، هشدار داد: «هموطنان پروتکل‌های بهداشتی و قرنطینه ۲۰ روزه را تا اطلاع ثانوی جدی بگیرند.»
کمی بعد یک محقق ویروس‌شناس در انستیتو پاستور توضیحاتی علمی درباره جهش ویروس کرونا در انگلیس ارائه داد و گفت: «اصولا ویروس‌ها مانند هر موجود زنده دیگری جهش‌هایی در ساختار ژنتیکی خود دارند که اجتناب‌ناپذیر است و به همین دلیل جهش ویروس کرونا، موضوعی نبود که باعث تعجب محققان شود.»
شاید انتشار این اخبار باعث شد تا فرمانده ستاد مقابله با کرونا در استان تهران هم تلویحا اعلام کند که مرزهای جغرافیایی را نمی‌توان روی ویروس بست و احتمال آلودگی ایران با ویروس کرونای انگلیسی وجود دارد. علیرضا زالی گفت: «با توجه به حجم بالای تردد بین کشورها، انتشار بیماری از مرزهای جغرافیایی اجتناب‌ناپذیر است. لذا شهروندان باید اقدامات بهداشتی سه گانه یعنی جلوگیری از دست زدن به چهره، شست مکرر دستها با آب و صابون و زدن ماسک را ادامه دهند.»
از تکذیب وزارت بهداشت تا تایید ورود ویروس به ایران
در میان اخباری که می‌رفت تا ورود ویروس انگلیسی به داخل کشور را مسجل کند، وزیر بهداشت اما این اتفاق را تکذیب کرد و گفت: «خبری در رسانه‌ها منتشر شده که یکی از همکاران ما در غرب کشور به ویروس جهش یافته انگلیسی مبتلا شده است. بعد از انجام تست از این فرد، مشخص شد که این خبر صحت ندارد و از بیش از ۲۴۰ نفر از افرادی که با او ارتباط داشتند نیز تست گرفته شد و هیچ موردی از ابتلا به این ویروس پیدا نشد.»
از اظهارات مبتنی‌بر حدس و گمان مسئولان که بگذریم، با اینکه شهرام آدم‌نژاد، معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی کشورمان قاطعانه اعلام کرده بود که به هیچ عنوان پرواز رفت و برگشت میان ایران و انگلیس (تهران-لندن-منچستر) انجام نمی‌شود و به دستور ستاد ملی مقابله با کرونا این وضع تا ۲ هفته ادامه دارد و ما نیز به جرگه کشورهای مراقب پیوسته‌ایم، اما در نهایت آنچه نباید می‌شد، شد.
سرانجام این وزیر بهداشت بود که روز گذشته از شناسایی اولین فرد مبتلا به کرونای انگلیسی در ایران خبر داد و گفت: «این فرد در یک بیمارستان خصوصی بستری بود، تست وی تأیید شد و البته حال وی خوب است.»
سعید نمکی با بیان اینکه کرونای انگلیسی از طریق یک مسافر از انگلیس وارد ایران شد، تصریح کرد: «متأسفانه اولین مورد کووید انگلیسی جهش‌یافته را در یک هموطن که از انگلیس به ایران آمده بود شناسایی کردیم. این فرد در یک بیمارستان خصوصی بستری بود. تست وی تأیید شد و البته حال وی خوب است، چون از همان ابتدا با آگاهی بالا با وجود تست منفی در بدو ورود، خود را ایزوله کرده بود و هیچ ترددی نداشت و خوشبختانه رد و نشانی از این ویروس را در نزدیکان این فرد ندیده‌ایم.»
وی افزود: «این هموطن که از انگلستان آمده بود، با اینکه تست PCR او منفی شده بود، اما آزمایش‌های بعدی ثابت کرد که مبتلا به ویروس جهش یافته انگلیسی است.»
نمکی تصریح کرد: «خوشبختانه حال این بیمار خوب است و چون از روز نخست آگاه و هوشیار بود و با تست PCR منفی به ایران آمده و خود را ایزوله کرده بود، کسی از اطرافیان او به این ویروس مبتلا نشده است و با غربالگری که از نزدیکان این بیمار انجام شد، هیچ موردی از این ویروس در فرد دیگری در کشور پیدا نشد.»
وزیر بهداشت قاطعانه خبر از این می‌دهد که به جز همان یک نفری که اعلام کردیم، هیچ مورد دیگری از فرد مبتلا به ویروس جهش یافته انگلیسی تاکنون در کشور شناسایی نشده و حال این مریض هم خوب است و اگر هر مورد دیگری باشد به سرعت به مردم و سازمان‌های تخصصی بین‌المللی اعلام میکنیم. البته این وضعیت به معنای این نیست که خطر وجود ندارد بلکه باید خیلی مراقب باشیم و دچار سهل‌انگاری نشویم و به جد پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنیم.
***
در بین اخبار متفاوت و حتی گاهی ضد و نقیضی که در روزهای گذشته از ورود ویروس موتاسیون‌یافته کرونا موسوم به ویروس انگلیسی به کشور منتشر شده است، نباید یک نکته دور از ذهن بماند.
اینکه در دنیای پر هیاهو و پر رفت‌وآمد امروز، مسافری در ابعاد یک ویروس، برای ورود به کشورها منتظر اجازه وزیر و وکیل آن کشور نمی‌ماند و بی‌هیچ تشریفات و نیازی به صدور روادید سفر، به هرکجا که مردمش از پروتکل‌های بهداشتی دورتر باشند، گام می‌گذارد. مبداء سفرش چه شرق دور باشد و چه فرنگستان، مقصدش بی‌تردید آنجایی است که تجمعات بیشتری هست و مردمش او را کمتر به حساب می‌آورند.
شاید بتوان گفت سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا چند روز قبل، اصل داستان را در یک جمله به زبان آورد. آنجایی که در مخالفت با کسانی که اصرار به برگزاری برخی تجمعات مذهبی و غیر مذهبی داشته و عمل خود را اینطور توجیه میکنند که تجمعات را با رعایت پروتکل‌ها برگزار میکنیم، تاکید کرد که برگزاری تجمع با رعایت پروتکل، شدنی نیست و سپس بی هیچ تکلفی گفت: "پروتکل، یعنی عدم تجمع"
بماند که کلام معاون وزارت بهداشت در بسیاری از کانون‌های دارای قدرت در کشور نافذ نیست و آنان هرجا که لازم باشد تجمعات خود را چه در اشکال تفریحی آن در کنار سواحل کشور و داخل ویلاهای شخصی و ... و چه در اشکال آیینی و اجتماعی آن همچون مراسم تشییع و ... برگزار میکنند، اما بدون تردید تا آن هنگام که اثربخشی واکسن‌ها در برابر انواع بی‌جهش و باجهش ویروس، قطعی نشده و درصد اطمینان‌بخشی از جمعیت کشور واکسینه نشده باشند، راه محافظت از خود و عزیزانمان همچنان رعایت پروتکل‌های بهداشتی و دوری از تجمعات است.
پایان پیام/
گزارشگر:
محسن طاهرمیرزایی
نظر خود را بنویسید