به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، علیرضا ناجی با اشاره به این که با گذشت یکسال از شیوع ویروس کرونا کل جهان دچار مشکلات روانی، بیولوژیک و اقتصادی فراوان قرار گرفته‌اند گفت: لازم است هر چه زودتر پاندمی کرونا با واکسیناسیون جمعی کنترل شود، کرونا با رعایت بهداشت و دستورالعمل‌ها، افزایش تست‌های تشخیصی، درمان مناسب، قرنطینه و ایزلاسیون و در نهایت واکسیناسیون کنترل خواهد شد.

وی افزود: درمان‌های کرونا خصوصا در فرم‌های شدید بیماری درمان‌های معجزه آسایی نیستند، با توجه به شرایط موجود مهمترین بخش کنترل ویروس کووید واکسیناسیون است، ایمنی جمعی هرگز به واسطه عفونت‌های طبیعی به وجود نمی‌آید و با توجه به سوابق  متعددی که در دنیا وجود دارد، هرگز ایمنی طبیعی تضمینی برای کنترل یا محدود شدن جولان کرونا نیست، در مسیر تضمین سلامت مردم نیاز به واکسن‌های باکفایت داریم، باید ایمنی به میزان قابل توجهی ایجاد شود تا گردش ویروس بسیار کاهش یافته و بیماری کنترل شود. در این میان واکسن‌هایی را می‌توانیم واکسن مناسب بنامیم که حداقل کارایی و اثربخشی آن‌ها بین ۷۰ تا ۷۵ درصد باشد.

استاد تمام ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: بطورکلی در حال حاضر بیش از ۲۳۰ واکسن در دنیا در مرحله کارآزمایی بالینی و یا مرحله مقدماتی قرار دارند، به طوری که حتی برخی از شرکت‌های داروسازی اقدام به تولید بیش از یک واکسن کرده‌اند، این مهم نشان از اهمیت کنترل کرونا در سراسر جهان دارد، در خصوص ۶۳ واکسن موجودی که با تاییدیه سازمان جهانی بهداشت در حال طی کردن مراحل بالینی هستند بعضی از این واکسن‌ها پس از گرفتن مجوز مصرف اورژانسی به نوعی می‌توان گفت وارد فاز چهارم کارآزمایی بالینی شده‌اند.

ناجی گفت: پروتئین اسپایک هدف اصلی واکسن‌هاست، به طور مثال واکسن نوواوکس یکی از واکسن‌ های پروتئینی است که در حال گذراندن فاز سوم بالینی است و نتایج آن اخیرا منتشر شده است. واکسن مشترک بین ایران و کوبا نیز که در حال ورود به فاز سوم کارآزمایی بالینی در ایران و کوبا است، از نوع واکسن های پروتئینی به حساب می آید، واکسن‌های غیرفعال از دیگر واکسن‌های مقابله با کروناست، از جمله واکسن‌های غیر فعال می‌توان به واکسن سینوفارم چین اشاره کرد و در نوع ایرانی واکسن کوویران ایرانی در این پلتفرم قرار دارد.

وی واکسن‌های وکتورال را دسته دیگری از واکسن های ضد کرونا معرفی کرد و افزود: واکسن معروف آکسفورد-آسترازنکا، اسپوتنیک وی و واکسن جانسون-جانسون از واکسن‌های وکتورال هستند، واکسن‌های وکتورال نیز به دودسته تقسیم می شوند، گروه اول واکسن‌هایی هستند که تکثیر نمی‌شوند و فقط بیان یک پروتئین هدف را انجام می‌دهند و گروه دوم واکسن‌های وکتوری تکثیری هستند، واکسن فایزر و مدرنا از دسته واکسن‌های ژنومی mRNA هستند، جالب است بدانید یکی از واکسن‌هایی که در ایران در دست مطالعه و تولید خواهد بود از همین خانواده است.

استاد تمام ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی واکسن‌های ذرات مشابه ویروس را از دیگر واکسن های موجود در دنیا معرفی کرد و گفت: این واکسن ها شبیه ویروس هستند و با پروتئین‌هایی که در ویروس است ساخته می‌شوند و هیچ ژنومی در این واکسن ها وجود ندارد، یکی دیگر از واکسن‌های موثر در مقابله با ویروس کووید واکسن‌های ضعیف شده هستند، تعداد زیادی از شرکت‌های داروسازی برای تولید این واکسن فعالیت می‌کنند.

ناجی تاکید کرد: تقریبا بیشتر واکسن‌های موجود پروتئین s یا اسپایک ویروس را مورد هدف قرار می‌دهند، چرا که این پروتئین، پروتئین سطحی شاخکی ویروس است که عامل اتصال و ورود به سلول می‌باشد. این پروتئین حاوی آنتی ژن‌های متعدد بوده که هدف سیستم ایمنی هستند، اولین واکسنی که مجوز ورود به کارآزمایی بالینی ۳ را گذراند واکسن فایزر است که بیش از ۹۴ درصد اثربخش بوده و به شکل وسیع در دنیا در حال تزریق است.

وی افزود: تمام واکسن های موجود تنها مجوز اضطراری استفاده اخذ کرده‌اند، مراحل تولید واکسن زمانبر است و به هیچ عنوان با تولید دارو قابل مقایسه نیست چرا که دارو برای جامعه خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد ولی واکسن‌ها محصولات پزشکی هستند که میلیاردها نفر از آن استفاده می کنند.

استاد تمام ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اطمینان از بی‌ضرر بودن واکسن‌ها را یکی از مهمترین ابعاد تولید واکسن ذکر کرد و ادامه داد: آزمایش واکسیناسون و تست‌ها در مراحل مختلف بر روی افراد، نژادها، گروه‌های سنی و گروههای بیماران مختلف بسیار زیادی انجام می شود، مراحل تولید واکسن بسیار زمانبر است، به دلیل شرایط اضطراری کرونا و تلفات بسیار زیاد و این موضوع که تنها با واکسیناسیون می‌توان ایمنی جمعی در جامعه بوجود آورد، واکسیناسیون در کرونا اهمیت ویژه‌ای به خود گرفته است.

ناجی خاطرنشان کرد: در حال حاضر واکسن‌هایی که دربازار وجود دارد اگر چنانچه مجوزی هم دارند واکسن‌هایی هستند که دارای مجوز های اضطراری هستند در واقع همچنان باید به دنبال اطلاعات جدید درباره واکسن‌ها در پی تزریق‌های گسترده در جهان، یعنی طی کردن فاز چهارم باشیم، همه واکسن‌های کرونا مجوز استفاده اضطراری دارند و هیچ واکسنی مجوز قطعی تزریق را ندارد وحتی این موضوع شامل واکسن‌هایی با ایمنی بالا و مورد تایید مجامع بین المللی همانند فایزر هم می‌شود.

وی اظهار کرد: واکسن مدرنا بعد از واکسن فایزر تاییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا را کسب کرد، این واکسن نیز از دسته واکسن های mRNAژنومیک با کفایت ایمنی بسیار بالا می‌باشد، تمامی واکسن‌های عرضه شده دارای معایب و مزایایی هستند، مهمترین مزیت واکسن‌های mRNAامکان تولید انبوه واکسن است. این مدل از واکسن‌ها موجب تحریک سیستم ایمنی هومورال  سلولار می‌شوند، در ضمن به دلیل تکنولوژی بالا، این واکسن‌ها چابکی فراوانی در تولید دارند و می‌توان در واکنش به رخداد واریانت‌های جدید، به سرعت تغییراتی در ساختارها و ترکیب آنها ایجاد کرد.

به گزارش ایسنا استاد تمام ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پایان اضافه کرد: به طور مثال شرکت مدرنا به سرعت واکسنی را در مقابل وریانت‌های جدید طراحی و به بازار عرضه کرده است، در خصوص واکسن‌های وکتوری، واکسن آکسفورد، اسپوتنیک وی و جانسون-جانسون از ژنوم آدنو ویروس‌های انسانی و حیوانی به عنوان وکتور یا حامل استفاده‌ می‌کنند.