به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، فرید نجفی در بیست و ششمین جشنواره تحقیقاتی علوم پزشکی رازی که امروز برگزار شد، به مجموعه چالش ها و دستاوردهای حوزه پژوهش و فناوری در دوران کنونی اشاره کرد و گفت: جشنواره از اردیبهشت ماه آغاز و امروز 22 دی به پایان خواهد رسید، نفرات اول تا سوم بر اساس سه کمیته ابداعات، علوم پایه و بالینی و سلامت انتخاب شدند، البته امسال در هیچ یک از این حوزه ها رتبه یک نداشتیم اما در رتبه دوم و سوم، دو نفر یا دو مرکز انتخاب شده اند.

 

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با تاکید بر تلاش جهت برگزاری کیفی جشنواره گفت: در بحث برگزیدگان حقیقی مقالات افراد حقیقی مورد ارزیابی قرار گرفت. در کمیته ابداعات، اختراعات و فناوری به دلیل تعداد شرکت کنندگان با انتخاب سختی مواجه شدیم. در این کمیته طرح تولید واکسن اچ پی وی به عنوان رتبه سوم برگزیده شد. در بخش برگزیدگان حقوقی رتبه اول به دانشگاه علوم پزشکی تهران، رتبه اول در تیپ دو به دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و رتبه اول در تیپ سه به دانشگاه علوم پزشکی کردستان اختصاص یافت.

 

وی افزود: در بحث فناوری، دو دانشگاه شهید بهشتی و تهران به طور همزمان رتبه اول در تیپ یک را کسب کردند و در تیپ دو دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و تیپ سه دانشگاه علوم پزشکی شاهرود انتخاب شدند، همچنین در بحث مراکز تحقیقات تعداد زیادی از دانشگاه های تهران، مشهد، تبریز و دانشگاه علوم پزشکی البرز و در بحث کمیته های تحقیقات دانشجویی هم دانشگاه شهید بهشتی، کرمانشاه و ایلام رتبه کسب کردند، در حوزه نشریات دانشگاه، نشریه دانشگاه شهید بهشتی و نشریه ای در دانشگاه علوم پزشکی تبریز برگزیده شدند، در آخر هم به دلیل تحقیقات بسیار خوبی که در واحد توسعه تحقیقات بالینی در بیمارستان بقیه الله به انجام رسیده است، این واحد به عنوان رتبه برتر تشخیص داده شد.

 

نجفی ضمن تشکر از همه کسانی که از اردیبهشت ما تاکنون در برگزاری جشنواره همکاری کرده اند اظهار کرد: دانشگاه علوم پزشکی البرز و ایران در مراحل اجرایی جشنواره به دبیرخانه جشنواره کمک های شایانی کردند که از همه این افراد به دلیل برگزاری چنین رویداد پژوهشی بزرگی در کشور سپاسگذارم.

 

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت به وضعیت تحقیقات در علوم پزشکی و چالش هایی که در این حوزه وجود دارد اشاره کرد و گفت: زمانی که بحث تحقیقات در کشورها به خصوص کشورهای جهان سوم مطرح می شود، همه سازمان های بین المللی زیرساخت هایی را با تقسیم بندی در چهار قسمت برای آنها در نظر می گیرند، قسمت اول این تقسیم بندی به فضای عمومی حمایت کننده و ارجحیت تحقیق در گفتمان غالب در کشور، اختصاص دارد درباره 3بخش دیگر، تقویت زیرساخت و ظرفیت ها و افزایش بهره وری و ارتباطات بین المللی دیگر اجزای این تقسیم بندی هستند.

 

وی به پذیرش فضای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور درخصوص موضوعات علمی اشاره کرد و افزود: اگر نگاهی به گفتمان حاکم بر رهبران ارشد کشور بیندازیم مشاهده خواهیم کرد که به تقدیر از عالمان علم در دین اسلام پرداخته شده و می شود که این فرهنگ غنی، پشتوانه ای بزرگ برای ما به شمار می آید و ممکن است در بسیاری از کشورها دیده نشود. در تمام فرمایشات مقام معظم رهبری علم و تقدیر از جایگاه عالمان دیده می شود.

 

نجفی با تاکید بر اینکه باید در فضای اجرایی و سیاسی کشور در سطوح پایین تر، گفتمان علمی را شاهد باشیم، به بحث زیرساخت های مهم در حوزه تحقیقات و فناوری پرداخت و ادامه داد: 3 زیرساخت نرم افزاری در سراسر دنیا در این حوزه وجود دارد، سیاست ها، اولویت ها و بحث مدیریت، توسعه فناوری به عنوان قسمت دوم و سرمایه گذاری و ایجاد امید در نسل جوان، 3زیرساختی هستند که در کشور ما در جهت گیری حوزه تحقیقات باید به آن پرداخته شود، اینکه امروز پژوهشگران جوان ما در تلاش برای ساخت واکسن و کیت هستند نتیجه تحقیق نسل گذشته محققان کشورمان است، سرمایه گذاری بر نسل امروز که آینده سازان کشور هستند را نباید فراموش کنیم. 

 

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت تعدد مراکز آموزشی و تقسیم امکانات کشور در بین دانشگاه های موجود را از جمله مشکلات این حوزه دانست و تشکیل زیرساخت برای جهت دهی در تحقیقات کشور را بسیار مثر ثمر اعلام کرد و گفت: مراکز رشد و پارک های علم و فناوری تکمیل کننده چرخه تولید علم و دانش به سمت فناوری و ثروت هستند، 761 مرکز تحقیقات دولتی در کشور داریم اما متاسفانه هم در این بخش و هم در بحث بودجه تحقیقاتی شاهد هستیم که بیشتر در مرکز به این موضوع توجه شده و تنها اهمیت ویژه ای به دانشگاه های بزرگ داده می شود.

 

وی با اشاره به وجود 24 شبکه تحقیقاتی در کشور افزود: برخی از این شبکه ها در دوران شیوع کووید19 به این موضوع وارد شدند و تحقیقات خوبی هم انجام شد اما این مقدار کافی نیست. باید در این شبکه ها بازآرایشی صورت گیرد و ساختار تشکیلات آنها شکل گیرد.

 

نجفی به زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری تشکیل شده در این حوزه طی سالهای اخیر در کشور اشاره کرد و گفت: با استفاده از این ساختارها به راحتی می توان شبکه تحقیقاتی تشکیل داد، به عنوان مثال موسسه تحقیقات سلامت اگرچه ذیل دانشگاه علوم پزشکی تهران است اما رسالتهای ملی را برعهده گرفته است. 

 

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت تعداد مراکز رشد در کشور را 89 اعلام کرد و ادامه داد: سیاست ما در معاونت تحقیقات این است که برای ایجاد مرکز رشد هیچگونه مخالفتی نباید صورت گیرد، چرا که در مرکز رشد محققان زنجیره تولید دانش را به سمت فناوری و خلق ثروت می برند که به همین منظور باید ساده ترین قوانین برای ایجاد این مراکز در نظر گرفته شوند، برای اولین بار در کشور در کنار پارک های وزارت علوم و جهاد دانشگاهی مجوز راه اندازی 12 پارک علم و فناوری داده شد که با حمایت همه جانبه به پارک های بالغی تبدیل می شوند و به نوعی حمایت کننده زنجیره فناوری خواهند بود. 

 

وی با تاکید بر توجه ویژه به ظرفیت های انسانی، موسسه ای، مالی، هماهنگی و همکاری در کشور خاطرنشان کرد: 20 استاد ممتاز و 2400 استاد و دانشیار، استادیار، مربی همراه با ظرفیت بزرگ دانشجویی، موتورهای محرکه حوزه تحقیقات و فناوری هستند که هیچگاه این قشر نباید از وضعیت پژوهش در کشور ناامید شوند چرا که ناامیدی آنها با مهاجرتشان همراه خواهد بود.

 

نجفی گفت: اگر می خواهیم از قافله علم در دنیا عقب نمانیم باید حتما به بخشی از تولید ناخالص ملی که به تحقیقات مربوط می شود توجه ویژه ای داشته باشیم، رژیم صهیونیستی در رتبه نخست، 4 درصد را به حوزه تحقیقات خود اختصاص داده است و این سهم در کشور ما قانع کننده نیست اگر در علم جایگاه 14 را داریم نمی شود که بودجه تحقیقاتی ما کمتر از یک درصد باشد، براساس آمار منتشره در سال 2017 بودجه ای که به حوزه تحقیقات در وزارتخانه های بهداشت و علوم اختصاص پیدا کرده است 83 صدم درصد بوده است که اصلا زیبنده حرکت علمی ما نیست.

 

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت به وجود ظرفیت های بسیار مناسب در هماهنگی و همکاری در دوران کنونی اشاره کرد و گفت: 209 رجیستری در بیمارستان ها ایجاد می شود، ما در وزارت بهداشت به دنبال رفع مشکل  دسترسی محققان به داده های نظام سلامت هستیم.

 

وی با تاکید بر توجه ویژه به حداکثر رساندن بهره وری تحقیقات در کشور، با ذکر این نکته که هیچ نظام تحقیقاتی قابلیت رشد ندارد افزود: اگر به دنبال ارتقاء نظام تحقیقاتی کشور هستیم باید با تمام دنیا ارتباط داشته باشیم و نمی شود مجزا کار کرد، شبکه کهورت یکی از اتفاقات مهم در شبکه سازی کشور محسوب می شود، همان طور که شاهد هستید ما اکنون جزء بسیاری از شبکه های مطالعات بزرگ دنیا هستیم. در بسیاری مواقع از این کهورت ها نتایج مطلوبی را در سطح بین المللی کسب کرده ایم،خوشبختانه می توان گفت که روند علمی ما در کشور امید بخش بوده و در بحث مقاله از ترکیه، عربستان سعودی و از کشورهای رقیب در دنیا جلوتر هستیم که باید به این موضوع افتخار کنیم.

 

نجفی به جایگاه ایران در بحث پزشکی بالینی که بعد از ترکیه قرار دارد، اشاره کرد و گفت: 27درصد مقالات داغی که چاپ شده است توسط دانشگاه های علوم پزشکی کشور تهیه و همچنین 28 درصد مقالات پراستناد کشور در حوزه مسائل سلامت توسط این افراد تدوین شده است.

 

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت به ضرورت توجه جدی به اخلاق در پژوهش اشاره کرد و گفت: طی سالهای گذشته تمام کمیته های اخلاق در پژوهش بازبینی شده و دستورالعمل های جدید تدوین شده است. اکنون در همه دانشگاه های علوم پزشکی کارگروه های اخلاق در پژوهش تشکیل شده و در حال فعالیت هستند.

 

وی افزود: تخلفات پزشکی مشکل روز دنیا است، هرچند شاخص ابداعات و اختراعات در سالهای اخیر با مشکلاتی همراه شده و رتبه خوبی را در دنیا نداریم اما به جوان بودن این حیطه باید توجه کنیم و اگر مسیر تولید علم را در همه کشورها مشاهده کنیم همین روند رشد در تعداد مقاله و سپس تعداد مرکز و ورود آنها به حیطه فناوری را شاهد خواهیم بود، اکنون 1415 شرکت دانش بنیان در کشور داریم که بسیاری از آنها در بحران کرونا عصای دست ما بودند. آمار صادرات و تولیدات این شرکت ها روبه رشد است که توقع داریم این روند در سالهای آتی هم ادامه داشته باشد، وزارت بهداشت در صندوق های پژوهش و فناوری سهام 20 تا 30درصدی دارد که برای اولین بار تصمیم گرفتیم این سهام را به دانشجوهای پیشرو در فناوری اعطا کنیم؛ از آنجایی که محققان علمی در دانشگاه ها بدنه علمی ما در وزارت بهداشت هستند، در نظر داریم بین دو تا سه درصد از سهام صندوق وزارت خانه را به دانشگاه هایی که رتبه یک تا سه را کسب کرده اند واگذار کنیم.

 

به گزارش وب‌دا نجفی در پایان به مجموعه اقداماتی که باید در این حوزه انجام شود اشاره کرد و گفت: تقویت زیرساخت های تحقیقاتی با تخصیص اعتبارات از تولید ناخالص ملی، تکمیل چرخه تولید دانش و بهره برداری فناورانه با شناخت مزیت های نسبی، راه اندازی شبکه تحقیقاتی عملگرا، ایجاد ارتباطات قوی بین المللی، تغییر نگاه سیاست گذاران در همه حیطه ها، استفاده از نتایج تحقیق و تقسیم بندی عادلانه امکانات در سراسر کشور از جمله برنامه های ما در آینده هستند.