تحقیقات نشان می دهد که قرنطینه و رعایت فاصله اجتماعی در زمان شیوع بیماری های همه گیر احتمال ابتلا به بیماری های روحی و روانی را افزایش می دهد. و افراد قرنطینه شده در معرض ابتلا به افسردگی، اضطراب، اختلال در خواب و «اختلال استرسی پس از آسیب روانی» (PTSD) هستند. هراس از ابتلا به بیماری همه گیر، احساس استیصال، بی حوصلگی، نگرانی از پیامدهای اقتصادی شیوع بیماری همه گیر و نگرانی از قحطی از جمله عواملی هستند که احتمال آسیب های روانی در دوران قرنطینه یا رعایت فاصله اجتماعی را افزایش می دهند.

باید تاکید شود که آسیب های روانی دوران شیوع بیماری همه گیر تنها افرادی را که سابقه ابتلا به بیماری های روحی و روانی دارند تهدید نمی کند. افرادی که سابقه ابتلا به بیماری های روحی و روانی ندارند نیز به اندازه دیگران در معرض اختلالات روانی ناشی از قرنطینه، کاهش روابط اجتماعی و اخلال در روند عادی زندگی خود هستند. 

روابط زوج ها هم بی شک تحت تاثیر شرایط به وجود آمده قرار خواهد گرفت. گزارش ها از چین حاکی است که با پایان محدودیت های اعمال شده برای مقابله با شیوع ویروس کرونا در برخی استان ها درخواست برای طلاق افزایش چشمگیری یافت. همزمان مقامات بسیاری از کشورهایی که قرنطینه در آنها به اجرا گذاشته شده است نگران افزایش خشونت های خانوادگی در این دوران هستند. 

این در حالی است که بسیاری از خانواده ها همزمان با چالش نگهداری از فرزندان و همچنین سرگرم کردن آنها در دوران قرنطینه هم روبرو هستند. مدارس در بسیاری از کشورها تعطیل شده است و تخمین زده می شود که ۵۰۰ میلیون دانش آموز در سراسر جهان خانه نشین شده اند.

یکی دیگر از نگرانی ها در کشورهایی که قرنطینه سراسری را به اجرا گذاشته اند احتمال افزایش خشونت علیه کودکان در خانواده ها است. از سوی دیگر یکی از خطرات قرنطینه و کاهش شدید روابط اجتماعی می تواند بازگشت اعتیاد در میان افرادی باشد که سابقه اعتیاد به مواد مخدر، الکل، یا سیگار را دارند.  این در حالی است که بسیاری از روانشناسان و روانپزشکان این روزها جلسات روان درمانی و مشاوره با بیماران را به دلیل شیوع ویروس جدید کرونا و همچنین دوران تعطیلات نوروزی در ایران متوقف کرده اند.

دو عامل موثر در بازگشت اعتیاد در میان افرادی که ترک اعتیاد کرده اند «بیکاری» و «کاهش روابط اجتماعی» است. این روزها هر دو عامل وجود دارد زیرا بسیاری از افراد همزمان با شیوع ویروس جدید کرونا هم روابط اجتماعی‌شان کم شده است و هم وقت زیادی دارند.

افراد برای کمک به حفظ سلامت روان خود در دوران قرنطینه یا کاهش شدید روابط اجتماعی می توانند از برخی راهکارها که روانشناسان توصیه کرده اند استفاده کنند:

یکی از عوامل ایجاد اضطراب، اخلال در روند عادی زندگی است. در مقابل اگر افراد بتوانند برای دوران قرنطینه یا کاهش روابط اجتماعی خود برنامه روزمره داشته باشند می توانند تا حدود زیادی بر اضطراب این دوران غلبه کنند. برنامه ریزی برای یک رشته کارها و سپس انجام آنها می تواند حس بهره وری و عادی بودن اوضاع را ایجاد کند. امری که به کاهش اضطراب کمک خواهد کرد.

 

یکنواختی زندگی در دوران قرنطینه و یا کاهش روابط اجتماعی می تواند به سلامت روحی و روانی آسیب بزند. در مقابل اگر افراد بتوانند اوقات خود را به براساس برنامه ای که برای انجام کارهای مختلف ریخته اند به چند قسمت تقسیم کنند حس بهتری خواهند داشت. تغییر محیط برای انجام کارهای مختلف نیز می تواند مفید باشد.

 

حفظ برنامه غذایی سالم، خواب کافی و ورزش یا حرکات نرمشی روزانه می تواند تاثیر زیادی بر روی حفظ سلامت روحی و روانی در دوران قرنطینه و کاهش روابط اجتماعی بگذارد. مدیتیشن نیز می تواند به حفظ تعادل روحی افراد کمک کند.

یاری رسانی به دیگران برای بسیاری می تواند حس خوبی ایجاد می کند. افراد با این کار در نهایت نه تنها به کسانی که در این دوران به کمک نیاز دارند یاری می رسانند بلکه به سلامت روحی و روانی خود نیز کمک می کنند.

 توصیه می شود افراد بیشترین بهره را در دوران قرنطینه و کاهش روابط اجتماعی از فناوری نوین و تماس های مجازی ببرند.  حفظ تماس با همکاران، دوستان و اعضای خانواده با ویدئو کنفرانس، ارسال پیامک و شبکه های اجتماعی به بهبود روحیه افراد کمک می کند.

پیگیری لحظه به لحظه اخبار در دوران شیوع کرونا می تواند منجر به افزایش اضطراب شود. کارشناسان به همین دلیل توصیه می کنند افراد در دوران قرنطینه و شیوع ویروس کرونا تنها به منابع رسمی و قابل اعتماد تکیه کنند. علاوه بر این عدم پیگیری دائمی و لحظه به لحظه اخبار در دورانی که اکثر خبرها «نگران کننده» هستند می تواند به حفظ سلامت روان کمک کند.

یکی از راه های مقابله با آسیب های روانی دوران قرنطینه و کاهش روابط اجتماعی می تواند پناه بردن به سرگرمی های مختلف از جمله تماشای فیلم و سریال، کتاب خواندن و موسیقی گوش دادن باشد. داشتن فعالیت فکری افراد برای مقابله با آسیب های روانی دوران قرنطینه و شیوع ویروس جدید کرونا تاکید می گردد.

 

یکی از راه های مقابله با اضطراب دوران قرنطینه و کاهش روابط اجتماعی می تواند پرهیز از تفکر در مورد آینده باشد. کارشناسان توصیه می کنند که افراد در این دوران بر زمان حال و زندگی روز به روز تمرکز کنند. تفکر در مورد آینده و پیامدهای اتفاقات روی داده می تواند اضطراب و نگرانی را افزایش دهد. 

در نهایت همه باید به یاد داشته باشند که این وضعیت برای بسیاری از ساکنان کره زمین پیش آمده است و دائمی نخواهد بود

در مقایسه با آمار کشته‌شدگان تصادفات مرگ‌ومیر کرونا بسیار ناچیز است. فقط در سال 97 در سوانح مختلف رانندگی 17 هزار نفر فوت شده‌اند. این مقدار از مرگ‌ومیر در مقایسه با میزان مرگ‌ومیر در اثر شیوع بیماری کرونا قابل‌مقایسه  نیست. به نظر می‌رسد مردم کشور از میزان مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات و به‌خصوص تصادف با خودروهای غیراستاندارد داخلی مثل پراید، بیشتر باید واهمه و ترس داشته باشند تا کرونا و بیماری‌های مشابه. در واقع شاید مثل آلودگی هوا که به رغم بارها و بارها ادعا و برنامه و طرح تنها منتظر می‌مانیم تا عوامل طبیعی آن را برطرف کنند، در خصوص اپیدمی و آندمی و پاندمی هم باید منتظر لطف خداوند و محبت طبیعت باشیم.

در انتهای این نوشتار  تیره و تار‌، یک نقطه امید اتفاقات مشابه قبلی است که شاید دردناک بودند اما بدل به فاجعه جهانی نشدند. خوشبختانه تجربیات سارس و مرس و ابولا نشان داده که خداوند و بشر نمی‌گذارند بدترین سناریوها اتفاق بیافتد.

درمجموع باید گفت احتمال ابتلا به این  بیماری در شرایط فعلی  بالاست؛ اما احتمال بهبود بیماران مبتلا وجود دارد و بسیاری از کسانی که مبتلا به این ویروس می‌شوند فقط نشانه‌های مختصری از این بیماری را تجربه می‌کنند و بیشتر آن‌ها به‌طور کامل خوب می‌شوند. هرچند این بیماری برای افراد مسن و کسانی که بیماری‌های دیگری مانند دیابت و سرطان دارند یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند، خیلی خطرناکتر است.

هوای یکدیگر را داشته باشیم به همدیگر کمک کنیم و راه‌های پیشگیری از ابتلا به کرونا را جدی بگیریم. در دو حوزه فردی و اجتماعی باید به شکل جدی مراقبت‌های بهداشتی را سرلوحه کار خود قرار دهیم.

از قدیم گفته اند: «بنده به بنده رحم کند تا خداوند به هر دو رحم نماید.»