به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، در دل یکی از شلوغ‌ترین مناطق پایتخت و در فاصله کمی از بازار جهیزیه شوش، بیمارستانی قرار گرفته است که به یک کار مهم مشغول است برآورده کردن یک آرزو، جایی که حتی محیط آن هم کمتر به سایر بیمارستان‌هایی که به آن قدم گذاشته‌ام شبیه است. از یک خیابان مشجر و آرام در داخل بیمارستان می‌گذرم تا به یک جشن برسم جشن نوگلان متولد شده حاصل از "جنین‌های فریز شده".

پیش از رسیدن به سالن آمفی‌تئاتر صدای خنده‌ها و بازی‌های کودکانه‌ای در هم آمیخته با صدای آهنگ، نوید رسیدن می‌دهند. درست حدس زده بودم امروز خبری از سخنرانی و ارائه گزارش عملکردهای طولانی نیست چون بر تمام صندلی‌های سالن خانواده‌هایی نشسته‌اند که زمانی رویای فرزنددار شدن داشتند اما حالا با فرزند خود در انتظار شروع جشن هستند و چه گزارش عملکردی شفاف‌تر از این؟.

نگاهی در سالن می‌چرخانم مادران و پدران از هر طیف و سنی با یک یا دو فرزند خود اینجا حضور دارند. والدینی که به دلایلی از جمله ناباروری، سن بالای مادر و یا وجود برخی بیماری‌ها در مادر مجبور به استفاده از روش درمانی استفاده از جنین فریز شده خود شده‌اند. بچه‌ها مجال گفت‌وگو نمی‌دهند اما تصمیم می‌گیرم به سراغ چند خانواده بروم تا از تجربه آنها بپرسم.

مادر نیلا و نیما می‌گوید: من و همسرم بعد از ازدواج اقدام به بارداری کردیم اما بعد از حدود دو سال متوجه شدیم امکان بارداری به شکل طبیعی برای ما وجود ندارد به همین دلیل یک یا دو سال هم به پزشکان مختلف مراجعه کردم که باز هم موفق به بارداری نشدیم تا سرانجام با راهنمایی یکی از پزشکان متوجه شدم که باید به مرکز درمان ناباروری مراجعه کنم اما، به دلیل هزینه بالای سایر مراکز تصمیم گرفتیم روند درمانی را در مرکز درمان ناباروی بیمارستان مهدیه آغاز کنیم. با مشورت پزشکان این مرکز متوجه شدیم که لازم است عمل IVF انجام دهیم که فرایند برداشت ۳۰ تخمک از بدن من و تشکیل ۲۹ جنین آغاز شد، ۲۹ جنین تشکیل شده فریز شدند و فرایند درمانی آغاز شد متاسفانه در دو سیکل اول درمانی IVF جنین‌هایی که به بدنم منتقل شده بودند دفع شد تا اینکه سرانجام سیکل سوم درمان موفقیت آمیز بود و صاحب یک دختر و یک پسر دو قلو در سال ۱۴۰۰ شدیم.

پدر زینب نیز در این باره می‌گوید: پنج سال قبل دیگر مطمئن شدیم که برای باروری طبیعی مشکلاتی داریم و به مرکز درمان ناباروی بیمارستان مهدیه مراجعه کردیم. در وهله اول روش درمانی IUI "روش درمانی تلقیح داخل رحمی اسپرم" برایمان موفقیت آمیز نبود به همین دلیل بعد از فرایند برداشت تخمک و تشکیل ۱۵ جنین، به مدت سه ماه جنین‌ها فریز شده باقی ماند و سپس با روش IVF به بدن همسرم انتقال داده شد و خوشبختانه در سیکل اول درمان در سال ۱۳۹۸ توانستیم صاحب یک فرزند شویم. هنوز هم ۱۰ جنین به شکل فریز در مرکز داریم که هزینه نگهداری سالیانه آن حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان است.

وی در خصوص علت انتخاب مرکز درمان ناباروی بیمارستان مهدیه گفت: از منابع مختلفی تعریف این مرکز و پرسنل حرفه‌ای آن را شنیده بودیم اما یکی از مهم‌ترین دلایل ما برای انتخاب این مرکز هزینه‌های آن بود؛ چراکه با سایر مراکز خصوصی حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد تفاوت دارد و مبلغ خیلی ناچیزی از زوجین دریافت می‌کنند.

مادر علیرضا هم می‌گوید: حدودا پنج سال برای بارداری تلاش کردم اما موفق نشدم، پس از مراجعه به مرکز درمان ناباروری بیمارستان مهدیه نیز ابتدا روش درمانی IUI را انجام دادم که در این روش هم موفق نبودم و سرانجام عمل IVF انجام شد در واقع سه جنین در این فرایند به بدن من منتقل شد که تنها یک جنین باقی ماند و در سال ۱۴۰۰ به دنیا آمد، علت انتخاب مرکز درمان ناباروری بیمارستان مهدیه هزینه پایین ارائه خدمات آن بود، یکی دیگر از نکات مهم این بود که تقریبا تمام روند درمانی در خود مرکز انجام شد و ما مجبور به مراجعه همزمان به چند مرکز برای انجام کارهای مختلف نبودیم.

جشن و شادی همچنان ادامه دارد که ما با گروه درمانی بیمارستان به درمانگاه درمان ناباروری می‌رویم تا از محلی که رویای مادری و پدری را به این زوجین هدیه می‌دهد بازدید کنیم. جایی که از مراحل مختلف پذیرش بیماران تا کاهش استرس زوجین، بخش تغذیه با هدف تنظیم برنامه غذایی و تعدیل BMI در موارد لازم، تحریک تخمک گذاری، IUI ، IVF ، ICSI، لاپاراسکوپی تشخیصی و درمانی و هیستروسکوپی تشخیصی و درمانی در آن انجام می‌شود.

روند فریز جنین شامل تخمک‌کِشی از تخمدان‌های خانم تحت عمل پانکچر و سپس بارور کردن تخمک‌ها با اسپرم همسر با روش IVF یا میکرواینجکشن در آزمایشگاه و در نهایت فریز کردن جنین‌ها است. انتقال جنین فریز شده روشی متداول است که نخستین پروسه موفقیت‌آمیز فریز و ذوب جنین برای انتقال ۴۲ سال پیش انجام شده است، این روش برای افرادی که لازم است جنین‌هایشان قبل از انتقال باید ارزیابی ژنتیکی شود تا جنین‌های سالم منتقل شوند، برای مادرانی که تحت درمان داروی خاصی باشند و برای اجنتاب از عوارض سندرم تحریک بیش از حد تخمدان که با وقوع بارداری تشدید می‌شود و... انجام می‌شود.

فرهنگ عابد موسس آزمایشگاه جنین شناسی بیمارستان مهدیه و موسس شرکت دانش بنیان تکوین در خصوص چگونگی فعالیت این بخش از بیمارستان گفت: بیمارانی که قرار است IVF شوند در سیکل درمان ممکن است بیش از ۱۰ یا ۱۵ جنین داشته باشند درحالی که قابلیت انتقال ۳ جنین در هر سیکل به بدن مادر وجود دارد که این سه جنین هم به این امید که حداقل یکی از جنین‌ها پایدار بماند، وارد بدن مادر می‌شود. در این فرایند به صورت خیلی کم ممکن است ۲ جنین و به صورت خیلی نادر هم ممکن است هر ۳ جنین در حین دوره بارداری حفظ شده و به دنیا بیایند.

وی افزود: مابقی جنین‌ها فریز می‌شوند تا اگر سیکل اول IVF ناموفق بود، در سیکل‌های بعدی جنین‌ها را به بدن مادر منتقل کنیم و اگر هم بارداری موفقیت آمیز بود برای بارداری‌های بعدی می‌توانند از این جنین‌های فریز شده استفاده کنند، این روش حفظ باروری بسیار ایمن است، از نظر تئوری این جنین‌های فریز شده تا مدت غیر محدودی می‌توانند در شرایط فریز بمانند اما از نظر عملی طبق تجربه، ما تا ۷ سال هم توانستیم جنین‌ها را نگهداری کنیم. خانم‌هایی که به هر دلیلی ممکن است دیر ازدواج کنند نیز می‌توانند تخمک‌های خود را فریز کرده و بعد از ازدواج با استفاده از همان تخمک‌ها بارداری را تجربه کنند.

موسس آزمایشگاه جنین شناسی بیمارستان مهدیه در خصوص هزینه نگهداری و فریز جنین گفت: این هزینه در مراکز مختلف متفاوت است اما در مرکز درمان ناباروری مهدیه ما مبلغ بسیار ناچیز و اندکی از زوجین دریافت می‌کنیم. فریز جنین در تانک مخصوص حاوی نیتروژن مایع و در دمانی منفی ۱۹۶ درجه سانتی‌گراد اتفاق می‌افتد، زمانی که کار خود را شروع کردیم اکثر لوازم و وسایلی که در حیطه درمان ناباروری استفاده می‌شد، خارجی بودند و به سختی وارد کشور می‌شدند و همان‌ها هم هزینه‌های بالایی داشتند از این رو اقدام به تاسیس یک شرکت دانش‌بنیان کردیم و با کارهای تحقیقاتی خود اقدام به نمونه سازی تجهیزات کرده و دانش فنی تولید را به دست آوردیم. در شرکت دانش‌بنیان تکوین که در پارک فناوری پردیس مستقر است با همکاری بیمارستان مهدیه اقدام به تولید و نمونه سازی نِی انجماد جنین ایرانی کردیم تا در نهایت از سال ۱۳۹۵ این نِی‌ها مورد استفاده قرار گرفت.

عابد در خصوص میزان صرفه‌جویی ارزی ناشی از استفاده از نِی انجماد جنین ایرانی گفت: نمونه‌های خارجی این نِی‌ها بسیار گران است؛ به شکلی که حتی نمونه چینی آن با احتساب واردات با دلار آزاد ممکن است به یک میلیون تومان هم برسد و این درحالی است که ما این نِی‌ها را با یک دهم قیمت محصول چینی به فروش می‌رسانیم و مورد استقبال مراکز دیگر هم قرار گرفته است.

وی درخصوص چالش‌های حین کار تولید این محصول تصریح کرد: مهم‌ترین چالش ما مقاومت پزشکان و مراکز درمان ناباروری بود که در ابتدای کار وجود داشت. بیمار هزینه‌های زیادی را می‌بایست متقبل می‌شد و پزشکان می‌خواستند این تعهد را داشته باشند که از تجهیزات مناسب استفاده کنند به همین دلیل ابتدا با مقاومت‌هایی روبرو شدیم که به مرور با استفاده از نمونه‌ها و مشاهده موفقیت این مقاومت‌ها هم از بین رفت.

موسس آزمایشگاه جنین شناسی بیمارستان مهدیه گفت: مهم‌ترین چالش ما با دولت این است که رقیب خارجی ما این نِی‌ها را با ارز نیمایی وارد می‌کند در حالی که ما تمام هزینه‌ها را با ارز آزاد می‌دهیم و باید در این شرایطی که دولت به شرکت خارجی سوبسید می‌دهد ما رقابت کنیم. مشکل دیگر شرکت‌های ایرانی این است که به دلیل استقبال از کالای ایرانی، شرکت‌های زیادی اقدام به تولید محصولات ایرانی کردند در حالیکه وزارت بهداشت هنوز همان زیرساخت‌های قدیمی را دارد و طبیعی است که فرایند اخذ مجوزها سخت شود؛ بنابراین بهتر است راهکاری اتخاذ شود که این فرایند اصلاح شود.

در ادامه شهرزاد زاده مدرسی رئیس بیمارستان مهدیه و متخصص زنان و زایمان در خصوص فعالیت درمانگاه درمان ناباروری بیمارستان مهدیه گفت: فعالیت بخش درمان ناباروری بیمارستان مهدیه از سال ۱۳۸۴ با ۱۵ عمل IVF آغاز شد و اکنون نیز به حدود ۵۰۰ عمل IVF درسال رسیده‌ایم. این بخش در بیمارستان ما کاملا پیشرفته و در سطح سه ارائه خدمت است به شکلی که سالانه حدود ۱۰ هزار مراجعه کننده داریم که بعد از مشاوره‌های اولیه و بررسی شرایط برای درمان انتخاب می‌شوند.

وی افزود: نوع درمان به شرایط مختلف نظیر وجود مشکل در زن یا مرد و یا در هر دو نفر وابسته است و نوع درمان بر حسب مدت زمان ناباروری و شدت بیماری انتخاب می‌شود. درمان‌های ما از ساده‌ترین روش‌ تجویز دارو، مشاوره و کمک به تغییر سبک زندگی آغاز شده و تا روش‌های بسیار پیچیده مانند IVF ادامه دارد، در سیکل‌های درمان ناباروری برخی از زوجین لازم است، روش انتقال جنین انجام شود، یک سری جنین‌ها در آزمایشگاه تشکیل داده می‌شوند و بعد با روش IVF به داخل رحم مادر منتقل می‌شوند. یک سری از جنین‌ها هم که در آن زمان به دلایل مختلفی از قبیل برخی بیماری‌ها نظیر سرطان‌ها قابل انتقال به بدن مادر نباشد، فریز شده و پس از آنکه مادر آمادگی داشت جنین وارد بدن او می‌شود.

رئیس بیمارستان مهدیه و متخصص زنان و زایمان ادامه داد: در این رابطه ما از نی‌های کاملا ایرانی شرکت دانش‌بنیان تکوین استفاده کردیم تا جنین‌ها را فریز کنیم در واقع از سال ۱۳۹۵ تاکنون به شکل خالص از نی‌های ایرانی استفاده کرده‌ایم و این نی‌ها هم امتحان خود را به خوبی پس داده‌اند به شکلی که تاکنون ۱۲۰ تولد حاصل از این بچه‌ها "جنین‌های فریز شده در نِی ایرانی" داشته‌ایم و این امر با صرفه جویی ارزی مناسبی هم همراه بوده است.

زاده مدرسی در خصوص پوشش بیمه‌ای خدمات نوینی نظیر استفاده از جنین فریز شده گفت: خوشبختانه پس از تصویب و ابلاغ قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، خدمات بخش ناباروری تحت پوشش بیمه قرار گرفته است به شکلی که حدود ۹۰ درصد خدمات بویژه همین روش فریز کردن جنین‌ها با بیمه قابل پرداخت است، همچنان هم چالش‌هایی در درمان ناباروری وجود دارد، اینکه با قانون جوانی جمعیت به درمان ناباروی از بُعد افزایش جمعیت نگاه کنیم، تنها گوشه‌ای از کار گرفته می‌شود، در حالی که برای جوانی جمعیت باید برای آگاهی بخشی مردم هم اقدام کنیم تا زوجین در سنین پایین‌تر برای فرزندآوری تشویق شوند چرا که خیلی از مشکلات ناباروری به دلیل افزایش سن بویژه در زنان است.

وی تاکید کرد: بخش درمان ناباروری بیمارستان مهدیه توانایی معجزه کردن ندارد، زوجین باید آگاه باشند که در هر شرایطی هم ممکن است درمان موفق نباشد، به عنوان مثال خانمی که در سن ۴۸ سالگی به ما مراجعه می‌ کند باید بداند که ممکن است سیکل درمان را با موفقیت سپری نکند بنابراین باید آگاه باشد که در سنین پایین‌تر اقدام به بارداری کند، در روند درمان ناباروری باید ثبت وقایع "رجیستریش" اتفاق افتد، این روند بسیار مهم است که هویت کسانی که در این سیستم، درمان ناباروری "نظیر اهدای تخمک و یا رحم اجاره‌ای" دریافت می‌کنند، ثبت شود تا همه چیز روشن و واضح باشد چنانچه ذیل این موضوع کارهایی هم در کشور برای راه‌اندازی چنین سامانه‌ای درحال انجام است تا روند حقوقی به شکل شفاف دنبال شود.

به گزارش ایسنا رئیس بیمارستان مهدیه و متخصص زنان و زایمان در پایان با تاکید بر اینکه در بیمارستان مهدیه اقداماتی نظیر اهدای تخمک و اهدای اسپرم انجام نمی‌شود اضافه کرد: تنها اهدای جنین در شرایطی که مجوز آن صادر شود در این مرکز انجام می‌شود. در زمینه استفاده از رحم اجاره‌ای هم با معرفی خود افراد ما تنها سلامت جسمی و روانی فردی که قرار است دوره بارداری را طی کند، بررسی می‌کنیم و سپس قرارداد محضری بین دو طرف منعقد می‌شود تا انتقال جنین اتفاق افتد.