به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، علیرضا زالی در همایش معاونان بین‌الملل دانشگاه‌های سراسر کشور دو راهبرد مهم دولت سیزدهم را مورد توجه قرار داد و گفت: این روزها شاهد ممارست و سخت کوشی حوزه‌های بین‌المللی دانشگاه ها برای دستیابی به این دو مولفه‌ی بسیار مهم در سطح آموزش عالی کشور هستیم. بحث اول که با بحث دوم در هم تنیده است موضوع مرجعیت علمی است و توسط مقام معظم رهبری به عنوان راهبرد اقتدار آفرین مورد توجه و تذکر مستمر است و دوم موضوع دیپلماسی علمی است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: در سال‌های اخیر برای تحقق هر دو مولفه‌ی مذکور گامهای بلندی برداشته شده است، طبیعتا این تلاش ها کفایت لازم را نداشته و نشست‌هایی از این دست به خوبی می‌توانند کمک کننده باشد تا ان شاءالله در شرایط مطلوب تری در عرصه بین‌المللی سازی آموزش عالی حرکت خود را مستمر ادامه دهیم، در عرصه‌های بین‌المللی سازی جهانی موضوع دانشگاه های کشور و استفاده از دیپلماسی علمی به دلیل فراگیربودن، تنوع، چندجانبه گرایی، ایجاد قدرت‌های نرم در معادلات سیاسی جهانی بسیار مهم و بیش از هر زمان دیگری مورد توجه واقع شده است.

وی افزود: در کنار مولفه‌هایی مثل دیپلماسی رسانه‌ای و فرهنگی، عمده برنامه‌های جهانی در زمینه‌های علمی از محورهای ترویج و ترغیب برای افزایش مراودات جهانی است، طبیعتا در کشورهایی که از مزایای متفاوت ژئوپلیتیکی برخوردارند و زمینه‌های رقابت‌های پرتنش منطقه‌ای برای آنان مهیاتر است، زمینه‌های بروز و ظهور توسعه علمی با هدف تجلی برنامه‌های تنش‌زا و ایجاد آرامش بسیار مورد توجه است و خوشبختانه در سالهای اخیر این مدل از مکانیسم‌های ایجاد الفت‌های بین‌المللی شکل بهتری در منطقه ما گرفته و دیپلماسی علمی راهکار مطلوبی برای رسیدن به این موضوع است.

زالی به تجربه تلخ کرونا اشاره کرد و گفت: در این تجربه جهانی، مسالمت و الفت جهانی بین دانشمندان سراسر دنیا جلوه‌گری کرد، این موضوع نشان داد با روش‌های متداول علمی می‌توان به مشکلات مبتلابه‌ جهانی ورود و زمینه‌های همکاری علمی همگرایانه و فراملی و تعامل بیشتر را فراهم کرد.

وی به موضوعاتی که در بحث پارادایم‌های بین‌المللی سازی مورد توجه است اشاره کرد و افزود: تقریبا موضوع تبادل استاد و دانشجو و برگزاری دوره‌های مشترک حداقلی‌ترین بحث بین‌المللی‌سازی دانشگاه ها است، طبیعتا قلمروهای نوینی در عرصه‌های بین‌المللی سازی شکل گرفته و مرزهای نوینی خصوصا ایجاد مرزهای غیرفیزیکی و تکنولوژی‌های نوین آموزشی از جمله مواردی است که در حوزه بین‌المللی سازی باید مورد توجه باشد.

زالی گفت: یکی از حوزه‌های مهم در موضوع بین‌المللی سازی دانشگاه ها موضوعات اقتصادی و حتی ابعاد امنیتی و اجتماعی است. اساتید، دانشمندان و دانشجویان نخبه‌ امروز به شبکه‌های مهاجرت متصل شده‌اند به شکلی که اکثر کشورهای دنیا علاوه بر اینکه برای دانشجویان و اساتید نخبه میزبانی مورد لزوم را فراهم کرده‌اند، برای استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان نیز شرایط مطلوبتری برای فعالیت فراهم می‌کنند، امروزه با ثبت یک شرکت دانش بنیان حتی در سایزی کوچک می‌توان امکان ورود و مهاجرت شغلی را پیدا کرد بنابراین صرفا افراد به جای دیگری مهاجرت نمی‌کنند بلکه تکنولوژی و شبکه علمی و فناوری منتقل خواهد شد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به رقابت بسیار فشرده‌ موضوع دانشجویان بین‌الملل در عرصه جهانی گفت: این رقابت هم در سطح ملی و هم جهانی وجود دارد ، به طور مثال ایالات متحده آمریکا با ۵۹۹ موسسه آموزش عالی برجسته کماکان از جمله کشورهایی است که سهم بالاتری در حوزه پذیرش دانشجوی بین‌المللی دارد و بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار دانشجو در آمریکا از کشورهای مختلف جذب دانشگاه ها شده‌اند و این مسیر همچنان ادامه دارد و هنوز هم ۱۰ دانشگاه برتر آمریکا تقریبا جذابیت بیشتری برای مقصد دانشجویان خارجی در بین کشورها دارد.

وی با اشاره به اینکه بیشترین آمار دانشجویان خارجی در سال ۲۰۲۳ آمریکا را برای تحصیل انتخاب کرده اند، دانشجویانی از کشور هند و چین هستند افزود: در این میان ایران رتبه ۱۰ را دارد و نکته جالب توجه این است که سهم کشور نیجریه از سهم ایران در زمینه دانشجویانی که در آمریکا تحصیل می‌کنند بیشتر است. تقریبا در کشورهایی مثل استرالیا، انگلستان و کانادا نیز بحث‌های جدیدی برای جذب دانشجوی خارجی صورت گرفته و در این کشورها نیز هند، چین و کره جنوبی بیشترین تعداد دانشجوی بین‌الملل را به خود اختصاص می‌دهد، سهم دانشجویان ایرانی در کانادا، رتبه ۱۳ است و دانشگاه های معتبر در این کشور همواره از مقاصد جذاب برای دانشجویان بین‌الملل است.

زالی گفت: بخشی از روند نزولی دانشجویان برای مهاجرت بین کشورها به اپیدمی کرونا مربوط است، بخش دیگری از این روند کاهشی به رشد توسعه علمی در داخل کشورها، رشد شرکت های دانش بنیان، بالارفتن رتبه علمی دانشگاه ها در رتبه بندی‌های بین‌المللی جهانی گره خورده است، روند آموزش عالی موضوعات منطقه‌ای را نیز دربر می‌گیرد به طور مثال در کشور ترکیه ۸ میلیون دانشجو در حال تحصیلند و بیشترین میزان درصد دانشجوی خارجی در ترکیه دانشجویان سوری با سهم حدود بیست درصد دارند این در شرایطی است که بالاترین تنش سیاسی و دیپلماتیک را با ترکیه دارند.

حضور بیش از ۱۳۰ هزار دانشجوی خارجی در کشور

وی از پیشرفت‌های علمی اخیر کشور و بالارفتن سهم دانشگاه ها در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی خبرداد و افزود: رشد چند پله‌ای کشور در زمینه نشریات بین‌المللی و نمایه شدن در سایت اسکوپوس و وب آف ساینس از این موارد است. علیرغم اینکه رتبه ۱۵ تولید علم متعلق به ایران است ولی در حوزه سایتیشن جایگاه ممتازتری داریم و آن رتبه ۱۴ جهانی است.

زالی گفت: باتوجه به اینکه در نظام آموزش عالی کشور سطح‌بندی‌هایی وجود دارد، بسیاری از دانشجویان خارجی با سردرگمی مواجه‌اند، بنابراین لازم است با همکاری وزارتخانه‌های بهداشت و علوم و همچنین دانشگاه های سراسر کشور در حوزه بین‌المللی سازی یکسان سازی انجام شود چرا که برخی از دانشجویان خارجی با نظام وزارت بهداشت و آموزش عالی آشنا نیستند، پیشنهاد این است که کمیته مشترکی بین وزارتخانه‌ها شکل بگیرد با این راهکار می‌توانیم مشترکا میزبان دانشجویان بین‌المللی باشیم.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان اینکه توانمندسازی بخش‌های فعال در حوزه بین‌الملل یکی دیگر از پیشنهادات وی برای تقویت این حوزه بود و گفت: یکی از چالش‌های بین‌المللی سازی ناکافی بودن آموزش‌های کارشناسان این حوزه است، باید برنامه‌های توانمندسازی برای پرسنلی که مستقیما با دانشجویان خارجی در ارتباطند اجرا شود، همچنین اجرای برنامه‌های مشترک تسهیل‌یافته در سطوح بالاتر مثل وزارت خارجه، اداره گذرنامه نیز از راهکار موثر برای جذب دانشجویان خارجی است.

وی افزود: کشورهایی که فرصت‌های شغلی برای دانشجویان بین الملل ایجاد می‌کنند کشورهای جذاب‌تری هستند، به طور مثال در کانادا فرصت کار دانشجویان بین الملل به تمام وقت ارتقا پیدا کرده، ضمن اینکه اختصاص اقامت و فرصت شغلی به دانشجویان خارجی پیشنهاد جذابی برای روند افزایشی این حوزه است، می‌توان با رعایت چارچوب‌های اقتصادی و ملاحظات ملی برای نخبگان و برگزیدگان بین‌المللی شرایط شغلی مناسبی ایجاد کنیم، به راحتی با همکاری وزارت علوم و وزارت بهداشت می‌توانیم، نیازهای آموزشی جذاب را در منطقه بررسی کنیم به طور مثال رشته مامایی و یا دندانپزشکی از جمله نیازهای منطقه است بنابراین سرمایه‌گذاری در ایجاد عرصه‌های آموزشی در چنین رشته‌هایی برای جذب دانشجویان منطقه‌ای از جذابیت بالایی برخوردار است.

زالی موضوع فناوری را مورد توجه قرار داد و گفت: توجه به ابرچالش‌های جهانی شکل گیری رشته‌های نوین و یا فناوری همگرا و رشته‌های بین بخشی می‌تواند در جذب دانشجوی خارجی موثر باشد، در بازار امروز جهانی با روش‌های متعارف سنتی و تدریسی خصوصا با کوریکولوم‌های موجود نمی‌توان در این حوزه پیشرو بود. باید با نیم نگاهی به تغییرات شگرف فراسو در حوزه نیازهای جهانی مثل محیط زیست، بیماری های نوظهور و بیابان زایی و تغییرات اقلیمی با نگاهی به این ابرچالش‌ها و تغییرات در ترندهای جهانی بیش از پیش راهکارهای تسهیل یافته و با دیوان سالاری کمتر در دستور کار باشد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی تاکید کرد: در جنگ سرد علم و فناوری یکی از نکات برجسته منازعات بود و در این در شرایطی است که در قرن ۲۱ پیوند بین علم و سیاست عمیق‌تر شده است، باید در کنار توسعه علمی به اقتصاد ملی هم توجه داشته باشیم، باید در کنار حکمت، عزت و مصلحت ملی به موضوعات بین‌المللی سازی هم توجه کنیم.

وی با اشاره به اینکه موضوعی که در سال های آتی می‌تواند کشور را دچار چالش کند بحث اعتبار بخشی در سطح جهانی است افزود: اخیرا تجربه افتخارآمیزی کسب کردیم، بزرگترین فدراسیون جهانی آموزش علوم پزشکی ضمن بازدید از روند فعالیت‌ها و آموزش‌های دانشگاه های علوم پزشکی بعد از اعتبار بخشی و بررسی‌های سخت گیرانه در حوزه آموزش علوم پزشکی کشور برای ۱۰ سال این آموزش‌ها را مورد تایید قرار داد، این دستاورد ارزنده برای ایرانیان و اساتید کشور مایه افتخار است.