فرزندکشی در سایه خلا قانون
گویا زن‌کشی در ایران تمامی ندارد. اخیرا خبر قتل دختری توسط پدرش در رسانه‌ها دست به دست می‌شود. زیلان تنها ۱۵ سال داشت، اما ماجرا چه بود؟! ساعت هشت صبح بود که صدای شلیک گلوله، صدای پیامکی که از گوشی زیلان بلند شده بود را خاموش کرد.
به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، صدای شلیک گلوله در روستا پیچید و همسایه‌ها ابتدا به اورژانس و بعد به پلیس خبر دادند. پلیس پدر زیلان را دستگیر کرد. حالا هم اهالی زیوه از این ماجرای غم‌انگیز در حیرت هستند و هم نزدیکان این دختر نوجوان. اهالی روستا در مورد این حادثه به برخی رسانه‌ها توضیح دادند که پدر خانواده اصالتا اهل شهرستان پیرانشهر است. نزدیک ۱۵، ۲۰ سالی است که برای زندگی به زیوه آمده‌اند.
پدر مقتول کلا رفتارهای خشونت‌آمیزی داشت چه با خانواده خودش و چه با اهالی روستا. از ابتدای سال جاری تاکنون بر اساس اخبار رسمی‌ای که توسط رسانه‌ها منتشر شده، "زیلان" نهمین دختری است که به دست پدرش به قتل رسیده است. طبق گزارش‌ها فقط در سه ماهه نخست امسال حداقل ۲۷ زن به دلایل ناموسی توسط شوهر یا پدرشان به قتل رسیده‌اند.
البته این آماری است که رسانه‌ای شده و به‌زعم بسیاری از فعالان حقوق زنان در نقاط مختلف کشور زن‌کشی‌های زیادی هم رخ می‌دهد که عامدانه خبری از آن به بیرون از منطقه مورد نظر مخابره نمی‌شود. همچنین آمار رسمی و تاییدشده در رسانه‌های رسمی کشور که می‌گوید در دو سال گذشته یعنی از خرداد ۱۴۰۰ تا پایان خرداد ۱۴۰۲ حداقل ۱۶۵ زن‌کشی در کشور انجام شده است. یعنی به‌طور میانگین هر چهار روز یک زن در نقاط مختلف کشور به دست یکی از مردان خانواده‌اش به قتل رسیده است، شوهر، پدر، برادر و در مواردی شوهر سابق، عمو، دایی، پدرشوهر و در موارد معدودی مردان دورتر خانواده.
علت ۸۷ مورد از ۱۶۵ قتل انجام‌شده "اختلافات خانوادگی" عنوان شده است، برای ۳۸ مورد علت ناموسی ذکر شده، ۱۰ مورد مسائل مالی و برای ۳۰ زن‌کشی نیز دلیل روشنی ذکر نشده است. اغلب زن‌کشی‌ها توسط شوهر انجام شده است. از ۱۶۵ زنی که در دو سال گذشته به قتل رسیده‌اند، ۱۰۸ نفر به دست شوهرشان کشته شده‌اند، ۱۷ زن توسط برادر، ۹ زن توسط پسر، ۱۳ زن توسط پدر و ۱۹ زن نیز توسط سایر اعضای خانواده خود مانند پدرشوهر، برادرشوهر، شوهر سابق یا پسرخاله کشته شده‌اند.
زن‌کشی‌ها به شیوه‌های مختلفی انجام شده است. از ۱۶۵ زنی که در دو سال گذشته به قتل رسیده‌اند، ۴۳ زن به ضرب گلوله کشته شده‌اند اغلب با اسلحه شکاری، کلت کمری و حتی کلاشنیکف. ۴۰ زن با ضربات چاقو به قتل رسیده‌اند. ۳۵ زن خفه شده‌اند، با دست، روسری و ملافه. ۶ زن آتش زده شده‌اند با ریختن مستقیم بنزین روی آنها، آتش‌زدن ماشین یا خانه‌ای که مقتول در آن بوده و در پی این آتش‌سوزی کشته شده است. چهار زن با ضربات متعدد چکش به قتل رسیده‌اند. دو زن از طریق هل‌دادن کشته شده‌اند.
دلایل قتل پنج زن ذکر نشده و ۳۰ زن نیز به دلایل نامعمول دیگری مانند مثله‌شدن، ضربات سنگ، پرتاب‌شدن از ارتفاع و با سنگ فرز کشته شده‌اند. در ۱۱ مورد نیز قاتل پس از جنایت دست به خودکشی زده است. حال این بار "زیلان" قربانی فقر فرهنگی در جامعه شده است. به عقیده بسیاری از وکلا یکی از دلایل افزایش فرزندکشی خلاء قوانین جاری است. با اینکه بسیاری از آنها با قصاص مخالف هستند اما بر این باورند که حداقل در این‌گونه پرونده‌ها باید اشد مجازات برای جانی در نظرگرفته شود. این در حالی است که متاسفانه هر بار شاهد آزادی قاتل هستیم. شاید همین موضوع کارت سبز پدران برای کشتن دختران‌شان است.
خلأ قوانین
مونیکا نادی وکیل دادگستری با اشاره به خلأ‌های قانونی درخصوص قتل دختر توسط پدر گفت: متاسفانه درخصوص قتل فرزندان توسط پدر یک خلاء قانونی وجود دارد، زیرا قوانین مربوط به این موضوع از یک قاعده فقهی مبنی بر "انت و مالک‌لابیک" است. یعنی تو و مالت برای پدرت هستید. بنابراین مجوز کشتن فرزند از این قاعده گرفته شده است.
در نتیجه اگر پدر یا جد پدری "پدربزرگ پدری" فرزند یا نوه خود را بکشد قصاص نمی‌شود. چه‌بسا تا پیش از سال ۱۳۷۵ پدرانی که فرزندان خود را به قتل می‌رساندند حتی تعزیر هم نمی‌شدند. در واقع به نوعی از مجازات معاف بودند، اما قانونگذار سال ۱۳۷۵ برای قاتلانی که قصاص به آنها تعلق نمی‌گرفت مثل این مورد خاص یا موارد دیگر "غریبه‌ای که فردی را کشته و امکان بخشش او توسط اولیای دم وجود دارد" از جنبه عمومی جرم ۳ الی ۱۰ سال حبس را قرار داد. این قانون هم جرم‌نگاری شده است اگر کسی به هر دلیلی شخصی را بکشد و قصاص نشود ۳ الی ۱۰ سال حبس برای او در نظر گرفته می‌شود، اما قبل از این قانون پدر یا جد پدری از مجازات معاف بوده است. در بیشتر موارد مربوط به این پرونده‌ها قاتل پدر بوده است.
وی افزود: در مورد بحث فرزندکشی برخی وکلا اساسا با قصاص مخالف هستند بنابراین به نظرم مجازات سنگین شاید از افزایش تعداد فرزندکشی‌ها کم کند، بنابراین مجازات تعزیری "۳ الی ۱۰ سال حبس" در بحث فرزندکشی باید سنگین‌تر شود و مدت حبس پدر بیشتر باشد. پس از قتل رومینا اشرفی موضوع مجازات سنگین برای پدر در مجلس مطرح شد و حتی قرار بود با نام قانون رومینا بررسی شود اما متاسفانه دوره مجلس تمام شد. آنجا پیشنهاد شد مجازات پدری که فرزندش را می‌کشد تا ۲۵ سال حبس افزایش پیدا کند.
کاهش سطح سلامت روان در جامعه
امان‌الله قرائی‌مقدم جامعه‌شناس درخصوص دلایل و تبعات فرزندکشی در جامعه گفت: به نظرم یکی از دلایل فرزندکشی کاهش سطح سلامت روان در جامعه است. یکی از دلایل فرزندکشی افسردگی یک‌قطبی "یکی از اختلالات خلقی" است که بر اساس برخی باورها همچون "جهان جای خوبی برای زندگی نیست" نخست موجب قتل اعضای خانواده و سپس خودکشی می‌شود.
وی افزود: علت اصلی فرزندکشی از مسائل اجتماعی سرچشمه می‌گیرد به عنوان مثال گاه از دیدگاه یک پدر، فرزندان اصول اخلاقی و ضوابط خانوادگی را زیر پا می‌گذارند و این امر سبب بروز خشونت و پرخاشگری و قتل می‌شود. به عبارت دیگر بر اساس عقاید و تفکرات این پدر، فرزند مرتکب رفتارهای نابهنجار شده و در صورت نکشتن وی خانواده بی‌آبرو می‌شود، بنابراین عوامل قبیله‌ای و اجتماعی در قتل فرزندان همواره باید مورد توجه قرار گیرد، در هر صورت به نظرم هیچ فردی مجرم به دنیا نمی‌آید و این اتفاق‌ها پدیده اجتماعی است. به طور کلی باورها، اعتقادات، ارزش‌ها و هنجارهای نهادینه شده در نسل گذشته با نسل آینده تفاوت دارد. یک دختر جوان با یک دختر کم‌سن و سال‌تر متفاوت است، برای اینکه سبک زندگی تغییر کرده و این تغییر بر اثر فناوری‌ها و نوآوری‌های جدید به طور مرتب انجام می‌شود.
این جامعه‌شناس اظهار کرد: مساله این است که جامعه دچار پرخاشگری و خشونت است یعنی افراد دائم درگیر مشکلات زندگی امروزی هستند. در قدیم اگر برای کسی نفرین می‌کردند "دچار چه کنم چه کنم شوی" شاید متوجه اصل معنای آن نمی‌شدند، اما اکنون وضعیت جامعه طوری شده که به فراوانی می‌بینیم خشونت در جامعه می‌چرخد و افراد خشن و پرخاشگر شده‌اند. علاوه بر اینکه خشونت و پرخاشگری جامعه را فرا گرفته است، از سوی دیگر مشکلات بیرونی به درون خانه می‌آید. این مشکلات بیرونی و وجود خشونت در جامعه یکی از عوامل قتل به وسیله خانواده است. در زندگی صنعتی امروز در اخبار متفاوتی که از کانال‌های شنیده می‌شود بسیاری از سخنرانی‌ها خشن است. گفته‌هایی در مورد جنگ، نزاع، قتل و جنایت پخش می‌شود که خشونت را رواج می‌دهد.
قرائی‌مقدم با تاکید بر اینکه عمده‌ترین دلیل قتل‌های فرزندکشی در جامعه اختلاف نسلی است گفت: ناروایی‌ها و ترویج خشونت و پرخاشگری‌ها در جامعه در بروز این نوع اتفاق‌ها دخالت دارد. پدیداری اجتماعی تک‌علتی نیست و چند علت دارد، از سوی دیگر نبود تعامل سازنده بین اعضای خانواده در بروز این نوع حوادث نقش دارد چراکه امروزه روابط درون خانواده‌ها موزاییکی شده است، یعنی افراد مثل موزاییک‌های کف سالن و اتاق کنار هم هستند اما همدیگر را احساس نمی‌کنند. علت آن افزایش خشونت در جامعه شنیدن مداوم اخبار منفی، تورم و مشکلات اقتصادی، معضل تامین معاش، گسترش فضای مجازی و نداشتن تعاملات حضوری افراد خانواده با یکدیگر و استفاده زیاد از رسانه‌های مجازی و شبکه‌های ماهواره‌ای است. روزنامه جهان صنعت
پایان پیام/
نظر خود را بنویسید