سلامت روان در جهان نابرابر، مهم‌ترین دغدغه بهداشت جهانی

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، سلامت روانی افراد با بهزیستی عاطفی، روانی، اجتماعی و حتی جسمی ارتباط دارد. سلامت روان می‌تواند بر احساس، طرز فکر و نحوه عملکرد تاثیر بگذارد و به ما کمک می‌کند تا با دیگران ارتباط برقرار کنیم، با استرس‌های زندگی کنار بیاییم و انتخاب‌های سالم داشته باشیم. نتایج بررسی نشان داده است که افراد جوان‌تر و زنان به سلامت روانی خود اهمیت بیشتری می‌دهند و بر اساس اولین برآورد جهانی تاثیرات بیماری همه‌گیر بر سلامت روان که در نشریه لانست "Lancet" منتشر شد، اختلال افسردگی و اضطراب در جهان در سال ۲۰۲۰ بیش از یک چهارم افزایش یافته است.

موارد اختلال افسردگی شدید و اختلالات اضطرابی در سال ۲۰۲۰، به ترتیب ۲۸ و ۲۶ درصد افزایش یافت و زنان بیشتر از مردان و افراد جوان‌تر بیشتر از گروه‌های سنی بالاتر تحت تاثیر قرار گرفتند. قبل از همه‌گیری کووید -۱۹ نیز اختلال افسردگی و اختلالات اضطرابی که می‌تواند خطر پیامدهای سلامتی مانند خودکشی را افزایش دهد به‌عنوان عامل اصلی بار جهانی بیماری بود.

افزایش میزان آلودگی به بیماری کووید -۱۹ و کاهش تحرک افراد با افزایش شیوع اختلال افسردگی و اختلالات اضطرابی همراه بوده است و نشان می‌دهد، کشورهایی که در سال ۲۰۲۰ بیشتر با این بیماری درگیر شده‌اند بیشترین شیوع این اختلالات را داشته‌اند.

نتایج بررسی‌ها نشان داده است که در غیاب بیماری همه‌گیر در سال ۲۰۲۰، ۱۹۳ میلیون مورد ابتلا به افسردگی اساسی "۲۴۷۱ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر" در جهان وجود داشته است و بعد از شیوع همه‌گیری این میزان با افزایش ۲۸ درصدی "۵۳ میلیون ابتلاء جدید" به ۳۱۵۳ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر رسیده که شامل بیش از ۳۵ میلیون مورد اضافی مربوط به زنان و نزدیک به ۱۸ میلیون مورد در مردان گزارش شده است. همچنین ۲۹۸ میلیون مورد ابتلا به اختلال اضطرابی درسال ۲۰۲۰ "۳۸۲۵ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر" در سطح جهان وجود داشته است و ۳۷۴ میلیون مورد "۴۸۰۲ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر" و به عبارتی ۷۶ میلیون مورد اضافه مشاهده شده است که حدود ۵۲ میلیون زن و ۲۴میلیون مرد بوده‌اند.

سلامت‌جسمی و روانی با یکدیگر ارتباط تنگاتنگی دارند. بسیاری از مسائل مربوط به سلامت‌ روان مانند اضطراب و افسردگی با افزایش خطر بیماری‌های قلبی و دیابت مرتبط است و برعکس آن نیز درست است؛ بیماری‌های مزمن می‌توانند خطر ابتلا به بیماری روانی را افزایش دهند. سلامت روان در مقیاس جهانی، به طیف وسیعی از مسائل مختلف اجتماعی مانند شمول‌ اجتماعی، توسعه‌ اقتصادی و حقوق بشر مربوط می‌شود.

بیماری همه‌گیر کووید- ۱۹ وضعیت سلامت روان افراد را در بسیاری از نقاط جهان تشدید کرده و موارد جدید ابتلا به بیماری‌های روانی را افزایش داده و موارد قبلی را نیز بدتر کرده  همچنین اختلالات قابل‌توجهی در خدمات مربوط به اختلالات روانی، عصبی و مصرف موادمخدر ایجاد کرده است. همه‌گیری و عدم قطعیت اقتصادی ناشی از آن بر سلامت روانی بسیاری از افراد تاثیر منفی گذاشته و نگرانی‌هایی را برای افرادی که از قبل با بیماری روانی زندگی می‌کردند را افزایش داده است.

بسیاری از افراد که با فشار بیشتر سلامت روان مواجه بوده‌اند و دسترسی کمتری به درمان داشته‌اند به‌طور نامتناسب تحت تاثیر آثار روانی بیماری همه‌گیر قرار گرفته‌اند. این موضوع در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد، زیرا بیماری همه‌گیر کووید- ۱۹ نابرابری‌های طولانی‌مدت را در سلامت روان برجسته و عمیق کرده و ضروری است که تلاش کنیم مراقبت‌های بهداشت روانی برای همه به واقعیت مبدل شود. با این حال، دلایلی برای خوش‌بینی وجود دارد که دولت‌های سراسر جهان به افزایش خدمات بهداشت روانی با کیفیت در همه سطوح نیاز دارند و برخی از کشورها روش‌های جدیدی برای ارائه خدمات بهداشت‌روانی به جمعیت خود یافته‌اند.

موضوع روز جهانی سلامت روان در سال ۲۰۲۱ "سلامت روان در جهانی نابرابر" اعلام شده که فدراسیون جهانی بهداشت روان آن را تعیین کرده است. موضوع "سلامت روان در جهان نابرابر" با هدف افزایش آگاهی از نابرابری در دسترسی به مراقبت‌های بهداشت‌روانی در سطح محلی و جهانی برای افراد حاشیه‌نشین، به ویژه برای افرادی که در فقر زندگی می‌کنند، ارائه می‌شود. بر اساس داده‌های سازمان ملل‌متحد در سال ۲۰۱۶ سالانه نزدیک به ۸۰۰ هزار نفر بر اثر خودکشی جان خود را از دست دادند و ۷۹ درصد از خودکشی‌های جهانی در کشورهای با درآمد کم و متوسط اتفاق می‌افتد.

سازمان ملل‌متحد تضمین زندگی سالم و ارتقاء سلامت‌ روان و بهزیستی افراد را یکی از اهداف توسعه‌ پایدار خود قرار داده است.  تعداد پناهندگان بین‌المللی به دلیل درگیری‌های سیاسی و اجتماعی مداوم رو به افزایش است. پناهندگان در معرض چالش‌های شدید روانی و تجربه‌های آسیب‌زا قرار دارند، بنابراین خطر اختلالات‌روانی افزایش می‌یابد. تصور می‌شود افراد مسن و گروه‌های مهاجر، بیشتر در معرض انزوای اجتماعی و تنهایی هستند که می‌تواند باعث بهزیستی روانی بدتر شود.

در زمان شیوع بیماری همه‌گیر کووید- ۱۹ دسترسی به مراقبت و حمایت از سلامت روان همانند گذشته اهمیت دارد زیرا این بیماری تاثیر نابرابری بر سلامتی افراد داشته و چالش‌های بهداشت روان را بیشتر کرده است که شامل ابتلا به بیماری، ناراحتی، از دست‌دادن شغل، عدم امنیت شغلی و انزوای اجتماعی به علت رعایت فاصله فیزیکی می‌شود البته استفاده از روش‌های درمانی از راه‌دور افزایش یافته است اما در برخی از مناطق محدودیت‌هایی نیز دارد. طبق اعلام فدراسیون جهانی بهداشت روان "WFMH" بین ۷۵ تا۹۵ درصد از افراد مبتلا به اختلالات‌روانی در کشورهایی با درآمد کم و متوسط به هیچ خدمات بهداشت‌روانی دسترسی ندارند.

افسردگی یکی از مهمترین مشکلات مرتبط با سلامت روان است. افسردگی ارتباط تنگاتنگی با استرس دارد و شایع‌ترین بیماری‌هاست که حدود  ۱۵ تا ۲۰ درصد از افراد را تحت تاثیر قرار داده است. افسردگی نحوه عملکرد مغز را نیز تغییر می‌دهد، بر سیستم‌ایمنی تاثیر می‌گذارد و می‌تواند افراد را در معرض خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، سرطان، بیماری کلیوی و مشکلات قلبی قرار دهد. اگرچه افسردگی یک اختلال روانی است اما در سلامت جسمی و رفاه نیز موثر است. استرس درمان نشده می‌تواند منجر به مشکلات مختلف روحی و جسمی ازجمله افسردگی و فشار خون بالا و دیابت شود. شناسایی و درمان زودهنگام بیماری افسردگی برای مقابله با تاثیرات آن بسیار مهم است.

نظرسنجی در ۳۰ کشور نشان می‌دهد، بسیاری از افراد بر این باورند که سلامت‌ روانی و جسمانی به یک اندازه اهمیت دارد اما این موضوع در خدمات مراقبتی کشورها منعکس نشده است. به‌طور متوسط هشت کشور از ۱۰ کشور "۷۹ درصد" در ۳۰ کشور جهان عنوان کردند: سلامت‌روانی و جسمی اهمیت یکسانی دارد اما تنها یک سوم "۳۵ درصد" بر این باورند که سیستم‌های مراقبت بهداشتی کشورشان اهمیت یکسانی به سلامت جسمی و روانی می‌دهد و بخش بیشتری "۴۲ درصد" معتقدند که مراقبت‌های بهداشتی سلامت جسمانی اهمیت بیشتری دارد.

کشورهای برزیل، آفریقای‌جنوبی  و کلمبیا ازجمله کشورهایی هستند که مردم آن درباره سلامت‌روان خود بیشتر فکر می‌کنند و مردم در کشورهای چین، کره‌جنوبی، روسیه، آلمان، هلند، فرانسه و سوئد اغلب به سلامت روانی خود فکر نمی‌کنند. افراد در کشورهای مجارستان "۹۰ درصد" مکزیک "۸۸ درصد" کلمبیا "۸۶ درصد" پرو "۸۶ درصد" و شیلی "۸۶ درصد" بر این باورند که سلامت جسمی و روانی آنها به یک اندازه اهمیت دارد.

همچنین افرادی که تصور می‌کنند اهمیت سلامت‌ روان بیشتر از سلامت جسم است نیز در این بررسی ۱۲ درصد نسبت به ۶ درصد بودند. کشورهایی که بیشترین نسبت افرادی را دارد که می‌گویند سلامت‌روان از سلامت جسم مهم‌تر است شامل عربستان‌سعودی "۲۶ درصد" هند "۲۴ درصد" سوئد "۲۰ درصد" ترکیه "۱۸ درصد" و برزیل "۱۶ درصد" هستند.

دهم اکتبر هر سال، روز جهانی سلامت روان است و هدف از برگزاری این روز، آگاهی از سلامت روان برای همگان است. به عقیده بسیاری از افراد، سلامت روان سومین مشکل مهم بهداشتی جهان است که افراد با آن مواجه هستند. ایسنا