چالش خوابگاه‌های دانشجویی با کرونا

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، «شرایط منطقه» احتمالا براساس اعلام های روزانه وزارت بهداشت و درمان معین می شود، به عنوان مثال همین دیروز اعلام شد روند ابتلاها در سه استان یزد، کرمانشاه و آذربایجان شرقی نگران کننده است، بنابراین وضعیت بازگشایی دانشگاه ها در این سه استان نسبت به دیگر شهرهای ایران متفاوت خواهد بود. 

مولفه دوم مورد اشاره وزیر «میزان واکسیناسیون دانشجویان» عنوان شده است، میزانی که آمار تجمیع شده ای از آن وجود ندارد، به این معنا که هنوز مشخص نیست چند درصد از دانشجویان واکسینه شده اند و داده های موجود مربوط به بخشی از دانشگاه هاست که چنین آماری منتشر کرده اند. مولفه مهم تر در نامه اخیر، مربوط به «شرایط خوابگاهی» دانشگاه ها می شود، موضوعی که هم مورد سوال بسیاری از دانشجویان است و هم باعث نگرانی خانواده آنهاست و البته نسخه واحد و یکسانی برای آن وجود ندارد. 

اخبار بسیاری در این زمینه منتشر شده، همه این اخبار هم طی یک ماه گذشته با پیشوند «آخرین وضعیت» عنوان شده است. به این مفهوم که احتمالا در فاصله باقیمانده تا نیمه آبان و آغاز آموزش حضوری دانشجویان، همچنان باید منتظر تغییراتی در وضعیت شرایط خوابگاهی شان باشند. برخی از دانشگاه ها از جمله دانشگاه تهران هفته پیش اعلام کرد خوابگاه های این دانشگاه را فقط در اختیار «دانشجویان غیربومی مقطع کارشناسی ارشد و دکترا» می گذارد، آن هم با قید الزامی بودن تزریق دو دوز واکسن. این دانشگاه هنوز مشخص نکرده تکلیف دانشجویان غیربومی مقطع کارشناسی چیست؟ 

هر چند از شواهد برمی آید، دانشجویان غیربومی دوره کارشناسی همچنان الزامی برای حضور در دانشگاه ها ندارند. اما همین نکته هم در میان اطلاع رسانی های دانشگاه ها دیده نمی شود. حتی در نامه اخیر وزیر علوم هم به این نکته اشاره نشده که مراد از بازگشایی تدریجی دانشگاه تنها حضور دانشجویان مقاطع ارشد و دکتراست یا دانشجویان مقطع کارشناسی هم شامل این وضعیت می شوند؟ آنچه در این میان بدیهی به نظر می رسد، این که در حال حاضر پذیرش خوابگاه ها به تفکیک دانشگاه ها وضعیت متفاوتی دارد. مسوولان می گویند باید وضعیت کرونایی شهرها مشخص شود تا بتوان برای استفاده دانشجویان از خوابگاه ها تصمیم گیری کرد.

نامه وزیر علوم و اصرارش بر لزوم بازگشایی دانشگاه ها و تشکیل ستاد اجرایی از سرگیری بازگشایی کامل دانشگاه ها نشان می دهد مسوولان این وزارتخانه اصرار دارند هرچه زودتر آموزش های حضوری در دانشگاه ها از سر گرفته شود اما آنچه از روسای دانشگاه های مختلف به گوش می رسد، حاکی از این است که بسیاری از زیرساخت های لازم برای بازگشایی ها همچنان وجود ندارد.

 به عنوان مثال رئیس دانشگاه اصفهان در حالی آموزش حضوری در دانشگاه های اصفهان را اولویت دانسته که اعلام کرده است: «برخی دانشگاه ها امکانات محدودی در زمینه خوابگاه، تغذیه و فضای آموزشی دارند، به همین دلیل ممکن است نتوانند در نیم سال تحصیلی جاری از آموزش حضوری بهره مند شوند.» در برخی از شهرهای دیگر مسوولان دانشگاه ها برای جبران این محدودیت ها خواهان مشارکت خیران شده اند. 

علی آقازاده، استاندار استان مرکزی گفته است: «دانشگاه فرهنگیان این استان با کمبود ۵۳۰تخت خوابگاهی مواجه است که این نقیصه باید با مشارکت هوشمندانه خیران در اسرع وقت رفع شود.» تعداد قابل توجهی از دانشگاه ها هم فاقد امکانات خوابگاهی هستند و هرسال پس از اعلام نتایج اولیه کنکور، شرایط دانشگاه خود را به اطلاع پذیرفته شدگان می رسانند تا داوطلبان کنکور بتوانند با اطلاع از این شرایط، رشته مورد نظر خود را انتخاب کنند. از جدول منتشرشده از سوی دانشگاه ها در رابطه با شرایط خوابگاهی شان می توان متوجه شد که دانشگاه هایی همچون خوارزمی تهران، هنر اصفهان توانبخشی و سلامت اجتماعی، صنعتی اراک، شهید باهنر کرمان و... فاقد امکانات خوابگاهی اند. تعداد قابل توجهی از دانشگاه ها هم اعلام کرده اند به تعداد محدودی از دانشجویان خوابگاه تعلق می گیرد و از همین حالا گفته اند دانشگاه شان تعهدی در این رابطه ندارد. فهرست این دانشگاه ها طولانی تر از آن است که در این گزارش قید کنیم!

به جز تعداد معدودی از دانشگاه ها که از همین حالا به صورت رسمی اعلام کرده اند خوابگاه به چه دانشجویانی تعلق می گیرد، بقیه دانشگاه های کشور هم در این رابطه اطلاعاتی ارائه نکرده اند. به عنوان مثال براساس اعلام اداره کل امور خوابگاه های دانشگاه تهران و براساس ابلاغیه ستاد ملی مقابله با کرونا، دریافت دو دوز واکسن کرونا توسط دانشجویان برای دریافت خوابگاه در نیم سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ الزامی اعلام شده است. اما این اطلاع رسانی تنها صورت ماجراست و این شرایط تنها محدود به دانشجویان دوره های تحصیلات تکمیلی است. چراکه در ادامه شروط این دانشگاه قید شده است که بر این اساس، «تصویب پروپوزال، تایید استاد راهنما و رئیس دانشکده یا دانشکده ها و تزریق دو دوز واکسن و تایید آن توسط مرکز بهداشت دانشگاه تهران» برای دریافت خوابگاه از سوی دانشجویان دوره های تحصیلات تکمیلی لازم است. 

این در حالی است که دانشگاه تهران بیش از ۴۵ هزار دانشجو دارد و آنطور که مسوولان آن اعلام کرده اند، تاکنون دانشجویان ساکن تهران و ۳۰۰۰ دانشجوی خوابگاهی این دانشگاه واکسینه شده اند. مسوولان این دانشگاه ها همواره در رابطه با ظرفیت کم خوابگاهی شان گلایه داشته اند و فراگیری کرونا این کمبود ظرفیت ها را بیشتر آشکار کرده است. گلایه آنها بیراه هم نیست، چرا که پیش از شیوع کرونا خوابگاه های دانشگاه تهران در اختیار ۱۵ هزار دانشجو قرار می گرفت اما در حال حاضر با رعایت پروتکل ها تنها ۲۵۰۰ نفر از آنها می توانند از امکانات خوابگاه استفاده کنند. آنچه در رابطه با دیگر دانشجویان قطعی به نظر می رسد، این است که سال تحصیلی جدید برای دانشجویان کارشناسی یا نودانشجویان، ظرفیتی برای اسکان ندارند و همچنان باید به صورت مجازی سال تحصیلی خود را بگذرانند.

 شنیدن روایت دانشجویان اما حکایت از سردرگمی محض در رابطه با شرایط خوابگاهی شان دارد. حمید دانشجوی پذیرفته شده رشته سورولوژی دانشگاه شهید بهشتی تهران است که با مراجعه به دانشگاه متوجه شده خوابگاه به او تعلق نمی گیرد. او می گوید: «بسیاری از دانشجویانی هم که موفق به دریافت خوابگاه شده اند، متوجه شده اند به جای اتاق های دو نفره خوابگاهی، اتاق های سه نفره به آنها تعلق گرفته است.»

فرشاد، دانشجوی ارشد متالوژی دانشگاه فردوسی مشهد است و از قرار از شرایط خوابگاهی اش راضی است. او به جام جم می گوید: «سال اول فراگیری، اتاق های خوابگاه این دانشگاه دونفره بوده و امسال این خوابگاه ها تک نفره شده است.» او همچنین از افزایش محدود هزینه های خوابگاه فردوسی مشهد می گوید. به گفته او خوابگاه های این دانشگاه تنها به دانشجویان غیربومی مقطع کارشناسی ارشد که پایان نامه دارند، تعلق می گیرد.

 کیمیا، دیگر دانشجوی کارشناسی است که از بلاتکلیفی موجود گلایه دارد، او پذیرفته شده دانشگاه هنر تهران است و می گوید سال اول چون آموزش ها مجازی بود، چنین مشکلاتی در پیش نبود. اما حالا که اعلام شده شرط حضور تنها تزریق دو دوز واکسن است هیچ اطلاع رسانی در رابطه با وضعیت خوابگاهی این دانشگاه ندارد و بالاخره رضا که دانشجوی مکانیک دانشگاه اهواز است، می گوید از ابتدای امسال اعلام کرده اند دانشگاه ها از نیمه آبان به صورت حضوری برگزار خواهد شد اما به تازگی اعلام شده چون شرایط خوابگاه هنوز مشخص نیست، الزامی به حضوری بودن وجود ندارد و آموزش ها به شکل گذشته و به صورت مجازی ادامه خواهد یافت.

فارغ از وضعیت دانشگاه ها به نظر می رسد وضعیت حضور دانشجویان هم بسته به هر دانشگاهی متفاوت است. یکی از دانشجویان کارشناسی دانشگاه امیرکبیر درباره شرایط خوابگاهی اش به جام جم می گوید: «دانشجویان خوابگاهی در هفته دو روز خوابگاه دارند، چراکه فقط برای کلاس های آزمایشگاهی و کارگاهی باید به دانشگاه بیایند. به همین دلیل مسوولان دانشگاه کلاس های آنها را در دو روز به صورت فشرده برگزار می کنند و در اتاق های خوابگاه نیز سه تا چهار نفر اسکان داده می شوند.» او درباره بازگشایی کلاس ها نیز می گوید مسوولان آموزش دانشگاه گفته اند در این خصوص اطلاعیه ای صادر خواهند کرد اما هنوز به این مساله نپرداخته اند و نحوه بازگشایی کلاس ها مشخص نیست. این درحالی است که پیگیری های روزنامه جام جم از معاون وزیر علوم و رئیس سازمان دانشجویان ایران در رابطه با آخرین وضعیت خوابگاه های دانشجویی تا لحظه تنظیم این گزارش به نتیجه نرسید.

خوابگاه های دانشجویی تحت نظارت دانشگاه ها تنها محل های اسکان دانشجویان نیست. بسیاری از خوابگاه های استیجاری هم در این میان فعالیت می کنند و بخشی از کمبود ظرفیت خوابگاهی را پوشش می دهند. اما این خوابگاه ها به دلیل نبود نظارت و الزام های لازم، چندان به رعایت پروتکل های معمول بهداشتی توجهی ندارند و از سوی دیگر قیمت هایی در نظر می گیرند که برای بسیاری از دانشجویان مناسب نیست. مدیرخوابگاه دخترانه ای در مرکز شهر تهران برای یک تخت در اتاقی چهار تخته، ۹۳۰ هزار تومان طلب می کند و اگر همین مقدار را به عنوان ودیعه پرداخت نکنید ۲۰ درصد به اجاره اضافه می شود. در این خوابگاه برای اتاق هشت تخته، ۷۶۰ هزار تومان و ۱۰ تخته ۷۲۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است. اتاق خصوصی نیز حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان اجاره داده می شود. این در حالی است که خوابگاه دانشگاه فردوسی مشهد برای اتاق تک نفره در هر ترم (حدود چهار ماه) ۴۹۵ هزار تومان دریافت می کند. موضوع نگران کننده دیگر در رابطه با این خوابگاه های خودگردان بی توجهی برخی از آنها به رعایت پروتکل های بهداشتی است. 

وقتی از نحوه اجرای پروتکل های بهداشتی در این خوابگاه پرسیدیم، شخصی که تلفنی پاسخگوی مراجعه کنندگان بود، گفت هر دانشجو یا کارمندی که به بیماری مبتلا شود، خودش اعلام می کند! در واقع آنها هیچ اصراری به لزوم واکسینه بودن افراد ندارند. متصدی خوابگاهی پسرانه در شمال تهران نیز برای اتاق یک تخته، دو میلیون و ۷۰۰ هزار تومان طلب می کند و می گوید: «اگر دو میلیون تومان ودیعه نپردازید، باید ۱۰۰ هزار تومان به اجاره بها اضافه کنید.» اجاره یک تخت در اتاق چهار تخته در این خوابگاه یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان هزینه دارد و در این خوابگاه خودگردان برای اجاره یک تخت در اتاق ۱۰ تخته نیز باید هر ماه یک میلیون تومان پرداخت کرد. مدیر این خوابگاه درباره رعایت پروتکل های بهداشتی به جام جم می گوید: «داشتن کارت واکسیناسیون برای همه دانشجویان یا کارمندانی که از خوابگاه استفاده می کنند، اجباری است.» او درباره شرایط اتاق های چندتخته نیز تاکید می کند بیرون از خوابگاه نمی تواند افراد را کنترل کند، به همین دلیل این که افراد درون خوابگاه ماسک می زنند یا نه، دیگر فایده ای ندارد.

اردوان ارژنگ، سرپرست معاونت امور دانشجویان داخل سازمان امور دانشجویان معتقد است به زودی آموزش های حضوری دانشگاه ها آغاز خواهد شد و به همین دلیل ستاد اجرایی از سرگیری بازگشایی کامل دانشگاه ها، آغاز به فعالیت کرده و قرار است به مشکلات تغذیه، سلامت روان و خوابگاه دانشجویان رسیدگی کند. او گفته «در حوزه خوابگاه ها، خوابگاه های استیجاری طی این دو سال تعطیل شده و برخی نیز تغییر کاربری داده اند که این خود مشکلاتی ایجاد کرده است.»

منبع: جام جم، میثم اسماعیلی