مقاومت آنتی بیوتیک ها یکی از بزرگترین تهدیدات بهداشت عمومی

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، سازمان بهداشت جهانی "WHO" هشدار داده است که مقاومت آنتی بیوتیک‌ها  رو به افزایش بوده و ایران دومین کشور پرمصرف آنتی‌بیوتیک در جهان است.

 براساس شاخص اعلام شده از سوی سازمان جهانی بهداشت، به صورت میانگین ۳۰ درصد نسخ حاوی آنتی بیوتیک هستند، بنابر گزارشات بدست آمده از کمیته های نظارت بر تجویز و مصرف منطقی دارو در ایران، در بازه زمانی سالهای ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۸، میزان نسخ حاوی آنتی بیوتیک کاهش داشته است به نحوی که از میانگین کشوری ۴۵ درصد در سال ۱۳۹۰، به میانگین زیر ۴۰درصد در سال ۱۳۹۸ کاهش یافته و  این کاهش نشان دهنده ثمر بخش بودن آموزشها و نظارت های به عمل آمده از جانب وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و دانشگاه های علوم پزشکی کشور است و ضرورت تداوم آموزش ها برای رسیدن به شاخص جهانی ۳۰ درصد را دوچندان می کند.

نگرانی‌های مرتبط با مصرف آنتی بیوتیک‌ها خیلی زود پس از معرفی آنها به دنیای پزشکی در سالهای ۱۹۴۰ میلادی ایجاد شد. آنتی بیوتیک‌ها از جمله رایج‌ترین داروهای مصرفی در جهان هستند. ، اگر چه این دسته از داروها، می‌توانند نجات بخش جان بسیاری از مردم جهان از بیماری‌های عفونی و ویروسی باشد اما استفاده بی رویه از آنها سبب بروز عوارض متعددی می‌شود که سالهاست جامعه پزشکی جهان را نگران کرده است.

شعار جهانی هفته اطلاع رسانی مقاومت میکروبی در سال ۱۴۰۰ "با افزایش آگاهی مقاومت میکروبی را متوقف کنید" نامگذاری شده است و  آنتی‌بیوتیک‌ها زمانی در دهه‌های ۴۰ و ۱۹۵۰ میلادی جان میلیون‌ها انسان را نجات داده‌اند، اما امروزه به دلیل مصرف بیش از حد آن، بسیاری از آنتی بیوتیک‌ها در برابر باکتری‌هایی که زمانی کشته‌اند، دیگر موثر نیستند.

پزشکان هشدار می دهند مصرف بی مورد آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند موجب مقاومت بدن به این دارو شود که این خود خطری بزرگ برای سلامتی هر انسان به شمار می‌آید، همچنین یکی از خطرناک‌ترین عوارض جانبی مصرف آنتی بیوتیک‌ها واکنش‌های آلرژیک است که روزانه افراد زیادی را بدون اینکه بدانند چرا، راهی بیمارستان می‌کنند.

سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که حدود ۳۰ درصد کل نسخه‌های آنتی بیوتیکی در سالانه در سراسر جهان تجویز می شود غیرضروری است، آموکسی سیلین و اسید آموکسی سیلین، کلاوولانیک اسید متداول‌ترین آنتی بیوتیک‌ها در سراسر جهان هستند که توسط پزشکان تجویز می‌شوند. این داروها توسط سازمان جهانی بهداشت به عنوان درمان خط اول برای عفونت‌های شایع عنوان شده‌اند.

سازمان جهانی بهداشت متخصصان مراقبت های بهداشتی، بیماران و خانواده ها را تشویق می کند تا درباره تجویز و استفاده از آنتی بیوتیک ها بیشتر بیاموزند.

محمد سعید کارشناس دارویی سازمان غذا و دارو در این زمینه گفت: هدف از برگزاری این  هفته، آگاه سازی در زمینه آنتی بیوتیک ها، افزایش آگاهی عمومی و جهانی در برابر مقاومت میکروب ها به داروهای آنتی میکروبیال است، در این هفته تلاش می شود تا آگاهی و حساسیت سیاست‌گذاران، پزشکان و همچنین عموم مردم در زمینه افزایش مقاومت میکروبی نسبت به داروهای آنتی میکروبیال افزایش یابد.

وی افزود: مقاومت به داروهای آنتی میکروبیال زمانی اتفاق می افتد که باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و همچنین انگل ها به اثرات داروها مقاوم ‌شوند و به همین دلیل درمان عفونت ها بسیار سخت تر و خطر گسترش بیماری‌ها نیز افزایش پیدا می کند و در نتیجه ممکن است منجر به بیماری های شدید و مرگ شود، استفاده بیش از اندازه دارو، صنعت پرورش دام، کشاورزی و همچنین عدم دسترسی انسانها به آب آشامیدنی سالم و بهداشتی برای مصرف شخصی و استفاده در کشاورزی از عوامل ایجاد مقاومت میکروبی هستند.

محمد مهدی گویا رئیس مرکز مدیریت بیماریهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این زمینه گفت: مصرف بی رویه دارو در بیمارستان ها زیاد است در حالی که مسوولان بهداشت اعلام می کنند خطر قریب الوقوع مقاومت میکروب ها به داروهایی که برای درمان بکار می رود، وجود دارد.

وی افزود: در حال حاضر این نگرانی به وقوع پیوسته و باید داروها به درستی و میزان لازم توسط پزشک به بیمار برای مصرف آموزش داده شود تا مقاومت دارویی رخ ندهد،  بعضی از درمان بیماری ها بصورت بستری و سرپایی در بیمارستان ها به علت بروز مقاومت میکروبی با سختی زیادی روبرو هستند به عنوان مثال بیماری سل که در بازده زمانی ۶ ماه بیمار می تواند کاملا بهبود یابد به دلیل مصرف ناشی از داروهای بی رویه،  مقاوم شده و درمان های قبلی بر روی آن موثر نیستند، باید بیمار با داروهای گران قیمت تر و پرعارضه تر تحت مداوا قرار داد و  ۶۰ درصد موجب بهبودی بیمار می شود.

رئیس مرکز مدیریت بیماریهای وزارت بهداشت گفت: مواردی از بیماریهای آمیزشی نیز داریم که به دلیل مقاومت میکروب ها ناشی از مصرف بی رویه داروها درمان نمی شوند زیرا پزشک داروها را به صورت مناسب تجویز نکرده است و این بیماری ها مقاوم به دارو شده  مانند انواع سوزاک که هیچ درمانی ندارند و دارویی هم موثر نیست، مواردی از عفونت اچ آی وی نیز داریم  که  مقاوم به دارو شده و میلیون ها تومان هزینه درمان آن است، پزشک باید به بیمار آموزش دهد که چه میزان دارو مصرف کند.

گویا ادامه داد: عوامل مختلفی  در بروز مقاومت میکروبی دخیل هستند و بسیاری از این مقاومت ها نسبت به میکرو ارگانیسم در بخش های آی سی یو بیمارستان ها اتفاق می افتد که امید است برنامه ریزی مناسبی در این زمینه انجام شود و  باید عزم ملی و جهانی برای جلوگیری از تجویز بی رویه دارو و ایجاد مقاومت میکروبی بوجود آید.  

به گزارش ایرنا سازمان بهداشت جهانی از سال ۲۰۱۵ میلادی تاریخ ۲۴-۱۸ نوامبر هر سال را تحت عنوان هفته جهانی اطلاع رسانی در مورد مقاومت میکروبی "Week Awareness Antimicrobial World" اعلام و از کشورهای جهان دعوت به همکاری برای اطلاع رسانی و آموزش عمومی در زمینه مهار مقاومت میکروبی نموده است. به همین جهت در جمهوری اسلامی ایران نیز تاریخ ۲۸-۲۲ آبان ماه سال جاری با همین عنوان نامگذاری شده است تا با همکاری ذینفعان برون بخشی و درون بخشی و با رویکردی مناسب نسبت به اطلاع رسانی در این خصوص برنامه ریزی و اقدام گردد.