ضرورت اجماع گسترده برای تغییر نام کبد چرب غیرالکلی به کبد چرب متابولیک

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، رضا ملک زاده گفت: یکی از جدی ترین اظهار نگرانی‌ها از اپیدمی بسیار پرهزینه "کبد چرب متابولیک" "غیرالکلی" بیانیه مهم و بی سابقه یک گروه بزرگ بین المللی از دانشمندان چند رشته‌ای در جهان است که پس از یک مطالعه دو ساله که نتایج آن اخیراً در مجله معتبر بین المللی nature reviews gastroenterology & hepatology منتشر شده نمود یافته است.

وی افزود: در این بیانیه عمیقاً ابراز نگرانی شده است که با وجود وقوع اپیدمی بیمناک "کبد چرب متابولیک" "غیرالکلی" مرگ‌های در حال افزایش چند برابری این بیماری طی دهه‌های گذشته و همچنین پیامدهای گسترده و سنگین بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی آن، اما جامعه جهانی و در رأس آن نظام سلامت عمومی، هنوز به بیماری کبد چرب متابولیک "غیرالکلی" به اندازه سایر بیماری‌های مزمن غیرواگیر شایع، توجه کافی نداشته، هیچ جنبش جهانی بهداشتی در این زمینه شکل نگرفته و این بیماری همچنان غایب بزرگ در راهبردها و سیاستهای ملی و بین المللی بیماری‌های غیرواگیر بویژه چاقی، دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی و سکته‌های قلبی و مغزی است.

مؤسس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: این بیانیه که امید می‌رود نقطه آغاز یک جنبش جدی برای انجام تغییراتی در مدیریت بیماری مهم، اما نادیده گرفته شده " کبد چرب متابولیک" باشد، همچنین بر ضرورت اجماع گسترده جهانی برای تغییر نام بیماری "کبد چرب غیرالکلی" Nonalcoholic Fatty Liver Disease / NAFLD به "کبد چرب متابولیک" (MAFLD) Nonalcoholic fatty liver disease تاکید دارد و آن را بهترین جایگزین برای کبد چرب غیرالکلی می‌داند، چرا که کبد چرب متابولیک، یک بیماری چند سیستمی و بخشی از تظاهرات کبدی سندروم متابولیک است، اما عنوان "غیر الکلی" ترکیبی غیرمفید برای این بیماری است و اصطلاح "کبد چرب متابولیک" بهترین جایگزین برای کبد چرب غیرالکلی است.

ملک زاده "کبد چرب متابولیک" را یک بیماری، نامرئی، خاموش، بدون علائم مشهود اما پیش رونده دانست و گفت: از شروع بیماری کبد چرب متابولیک تا بروز نارسایی کبد، ممکن است بین ۲۰ تا ۳۰ سال طول بکشد و فرد با هیچ عارضه جدی کبدی مواجه نشود، اما آنچه بیماری کبد چرب متابولیک را به عنوان شایع‌ترین بیماری گوارشی در جهان در میان عواملی اصلی مرگ‌های زودرس "زیر ۷۰ سال" و خیلی زودرس "زیر ۵۰ سال" قرار می‌دهد، عوارض بسیار جدی و مهم این بیماری است.

وی عوارض بیماری کبد چرب متابولیک را دیابت نوع ۲، فشار خون بالا، چربی خون بالا، سکته‌های قلبی و مغزی، فیبروز کبدی "سیروز کبدی جبران شده" سیروز کبدی پیشرفته "جبران نشده" نارسایی کلیوی و بدخیمی‌های کبدی و خارج کبدی و در نهایت نیاز به پیوند کبد برشمرد و با تاکید بر این که بیماری کبد چرب متابولیک فقط کبد را درگیر نمی‌کند افزود: نگاهی به مجموعه عوارض بیماری کبد چرب متابولیک که همگی آنها از عوامل خطر یا علل مرگ‌های زودرس هستند، نشان می‌دهد که این بیماری پرعارضه تا چه اندازه اهمیت دارد و چرا باید نظام سلامت کشورها برای مدیریت این بیماری آمادگی فوری کسب کنند.

مؤسس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران مهمترین علت نگرانی جهانی از وقوع اپیدمی کبد چرب متابولیک را "سکته های قلبی و مغزی" به عنوان خطرناک‌ترین عارضه این بیماری گوارشی دانست و گفت: ۸۰ درصد مبتلایان کبد چرب متابولیک، قبل از فوت به علت نارسایی‌های مزمن کبدی، به دلیل سکته‌های قلبی و مغزی دچار مرگ زودرس "زیر ۷۰ سال" و خیلی زودرس "زیر ۵۰ سال" می‌شوند.

ملک زاده میزان شیوع بیماری کبد چرب متابولیک در جمعیت بزرگسال جهان را ۲۵ درصد و در بین کودکان و نوجوانان جهان، حدود ۸ درصد اعلام کرد و گفت: موارد شایع "فیبروز کبد" "سیروز جبران شده" ناشی از کبد چرب متابولیک در جمعیت بزرگسال جهان، طی سه دهه گذشته، بیش از دو برابر شده و به ۱۲۲ میلیون نفر رسیده و همچنین موارد شایع سیروز کبدی پیشرفته "سیروز جبران نشده" ناشی از کبد چرب متابولیک نیز در سه دهه گذشته سه برابر افزایش یافته و به ۱۰ میلیون نفر رسیده است. همچنین مرگ‌های ناشی از "سیروز کبدی" ناشی از کبد چرب متابولیک در جهان با افزایش دو برابری، از ۸۹۹ هزار به ۱.۳۲ میلیون رسیده است.

وی اظهار کرد: ۳۰ درصد جمعیت عمومی ایران مبتلا به کبد چرب متابولیک و ۳ درصد جمعیت نیز مبتلا به هپاتیت ناشی از کبد چرب متابولیک هستند، همچنین شمار مبتلایان فیبروز کبد، "سیروز جبران شده ناشی از کبد چرب متابولیک در ایران" طی سه دهه گذشته، دو برابر و شمار مبتلایان سیروز کبد، "سیروز جبران نشده ناشی از کبد چرب متابولیک" سه برابر شده است. سالانه ۵۴۰۰ نفر در ایران، بر اثر ابتلاء به سیروز کبد پیشرفته "جبران نشده" فوت می‌کنند که متأسفانه ۶۴ درصد مرگ‌های ناشی از سیروز پیشرفته در ایران، زیر ۷۰ سال و ۲۲ درصد زیر ۵۰ سال هستند.

مؤسس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران بیماری کبد چرب متابولیک را یک بیماری چند سیستمی خواند و گفت: سندروم متابولیک، چاقی و اضافه وزن بویژه چاقی شکمی، دیابت نوع ۲ و چربی خون بالا از مهمترین عوامل خطر ابتلاء به کبد چرب متابولیک هستند، در حال حاضر ۲۵ تا ۳۰ درصد ایرانی‌ها مبتلا به سندرم متابولیک هستند. میزان شیوع فشار خون بالا در افراد بزرگسال ۳۵ تا ۷۹ سال ایران، ۴۲ درصد است. ۷۰ درصد ایرانیان گرفتار "چاقی و اضافه وزن" هستند، ۹۰ درصد افراد هر دو جنس در ایران، تحرک کافی ندارند. ۱۵ درصد جمعیت بزرگسال ایران مبتلا به دیابت هستند و بیش از ۲۵ درصد ایرانی‌ها در مرحله پیش دیابت قرار دارند. همچنین میانگین "چربی خون بد" که بهتر است کمتر از ۷۰ میلی گرم باشد، در مردان ایرانی، حدود ۱۲۴ میلی گرم و در زنان حدود ۱۲۰ میلی گرم است.

ملک زاده با تاکید بر اهمیت کنترل عامل سندرم متابولیک که خود دربرگیرنده عوامل خطر دیابت، فشار خون بالا، چربی خون بالا و چاقی است گفت: شمار زیادی از قربانیان اپیدمی کووید -۱۹ را افراد مبتلا به سندرم متابولیک تشکیل می‌دادند و با توجه به این که جهان به شکل ادواری، ممکن است اپیدمی بیماری‌های مختلف را تجربه کند، کنترل عامل خطر "سندرم متابولیک" در هر کشور برای رویارویی موفق تر با اپیدمی‌های احتمالی بعدی، بسیار مهم است

وی اظهار کرد: کبد چرب متابولیک، درمان دارویی "بدان معنا که با مصرف یک یا چند دارو، بهبودی حاصل شود" ندارد. بیماران مبتلا به کبد چرب بالای ۴۰ سال می‌توانند برای پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی با نظر پزشک متخصص، تحت درمان با قرص‌های کاهش دهنده چربی خون "استاتین ها" قرار گیرند و همچنین روزانه یک عدد آسپرین "۸۰ میلی گرم" هم مصرف کنند.

به گزارش مهر مؤسس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران در پایان اضافه کرد: بهترین درمان کبد چرب متابولیک، کاهش ۱۰ درصد از وزن بدن در افراد چاق و دارای اضافه وزن، حفظ وزن مناسب بدن با انجام فعالیت بدنی منظم روزانه "۴۰ دقیقه ورزش روزانه که موجب تعریق شدید بدن شود یا ۱۵۰ تا ۳۰۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط به شکل هفتگی و مستمر" پرهیز از پرخوری، رژیم غذایی مناسب "خودداری از مصرف اسیدهای چرب اشباع و غذاهای فرآوری شده، پرهیز از مصرف نوشابه‌های گازدار، قند ساده و شیرینی جات، مصرف کافی میوه و سبزیجات تازه" هستند.