سازمان غذا و دارو در تخصیص ارز شفاف نیست

 به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، صنعت داروسازی کشور در این سال‌ها با حاشیه‌های زیادی دست و پنجه نرم کرده که در این بین نمی‌توان از نقش و نفوذ مافیای دارو بی اعتنا عبور کرد. زیرا، مهم‌ترین چالش دست‌اندرکاران صنعت دارویی کشور، حاشیه‌هایی است که همین مافیای دارو رقم می‌زنند.
 
در همین حال سازمان غذا و دارو به عنوان مرکز فرماندهی مدیریت دارو در کشور، همواره با تغییر مدیریت دچار تغییر سیاست‌های دارویی شده است. به طوری که با روی کار آمدن مدیریت جدید، برنامه‌ها و سیاست‌های مدیریت قبلی زیر سوال می‌رود و همین موضوع، چالش ساز می‌شود، اظهارات اخیر رئیس سازمان غذا و دارو، مبنی بر کمبود ارز دارو و احتمال بروز مشکلاتی در تأمین دارو یکی از همین موضوعات چالش برانگیز بوده است.

فرامرز اختراعی رئیس هیئت مدیره سندیکای تولیدکنندگان مواد دارویی به موضوع مشکل تأمین ارز دارو واکنش نشان داد و افزود: متأسفانه در رابطه با بررسی علت کمبود دارو در کشور دچار مشکل هستیم زیرا واقعیت‌ها را آنگونه که هست، نمی‌گویند، ابتدا لازم است علت کمبود اقلام دارویی را در یک جریان کاملاً شفاف برای مردم توضیح دهیم که با چه معیار و استانداردهایی کمبود دارو اندازه‌گیری می‌شود، متأسفانه به دلایل نفوذ مافیای دارو در نظام تصمیم گیری و تصمیم سازی کشور دائماً این مقوله را فراموش می‌کنیم که شمارش داروهایی که دچار کمبود هستند بایستی مطابق با نام علمی آنها باشند.

وی با بیان اینکه بسیاری از داروها عمدتاً با نام برند در فهرست کمبود دارویی مطرح می‌شود افزود: متأسفانه بسیاری از کمبودهای دارویی در کشور تصنعی هستند، زیرا بر خلاف قوانین مندرج در برنامه پنجم، ششم و ابلاغیه نظام سلامت، عمده پزشکان در نسخه‌های خود داروها را با نام تجاری و غیر ژنریک تجویز می‌کنند و بیماران با مراجعه به داروخانه احساس می‌کنند که آن دارو اصلاً در کشور وجود ندارد. در حالی که داروی مورد نظر با همان کیفیت و همان فرم دارویی اما با نام تجاری دیگر در داروخانه‌ها موجود است و این موضوع بخش بزرگی از کمبودهای تصنعی دارو را رقم می‌زند و مردم را دچار مشکل مضاعف می‌کند.

رئیس هیئت مدیره سندیکای تولیدکنندگان مواد دارویی گفت: در تمام کشورهای دنیا، قانون الزام جایگزینی و استفاده از داروهای ژنریک وجود دارد و ایران نیز جز اولین کشورهایی است که این نظام دارویی را تصویب و اجرا کرده و ملزم به رعایت آن است اما متأسفانه بسیاری آن را نادیده می‌گیرند.

اختراعی در خصوص اینکه چه متغیرهای دیگری بازار دارو را متلاطم می‌کند گفت: بسیاری کمبود تخصیص ارز را به عنوان یک عامل مهم کمبود دارو در کشور معرفی می‌کنند اما عدم برنامه‌ریزی سالم و منطقی در تخصیص ارز مهم‌تر از میزان محدود آن است، بر اساس آمار و اطلاعاتی که اخیراً منتشر شده است نزدیک به ۹۹ درصد نیازهای داروهایی کشور تولید داخلی است که با کمتر از ۷۰۰ میلیون دلار قابل تأمین است. چه اتفاقی بر سر همین ٧٠٠ میلیون دلار ارز اختصاص یافته دو ماه پیش افتاده که باز هم از کمبود اضطراری آن صحبت می‌شود.

وی اظهار کرد: در سال‌های گذشته سازمان غذا و دارو در این مورد بسیار شفاف عمل می‌کرد و تمامی آمارهای مربوط به تخصیص ارز دارویی و نحوه مصرف آن در سایت سازمان منتشر و قابل رصد بود. اما اخیراً این رویکرد تغییر کرده است و هیچ اطلاعاتی در رابطه با این موضوع منتشر نمی‌شود و تمامی تصمیمات در رابطه با نحوه تخصیص ارز در فضای بسته و کاملاً غیر شفاف انجام گرفته و از پالس‌هایی که در مصاحبه مسئولین جدید سازمان غذا و دارو به گوش می‌رسد که مثلاً بخش زیادی از ارز دارویی صرف واردات داروی بیماران صعب‌العلاج و خاص شده نحوه توزیع ارز برای کارشناسان آشنا با این ادبیات واردات محور، روشن می‌گردد به طوری که رسماً اعلام می‌کنند ما در جهت حمایت از کیفیت، موانع واردات دارو را از میان برداشتیم.

رئیس هیئت مدیره سندیکای تولیدکنندگان مواد دارویی اضافه کرد: در حالی که داروهایی که در داخل کشور تولید می‌شود همگی مطابق با فارماکوپه های بین‌المللی و آنالیزهای سخت‌گیرانه هستند و خود رئیس سازمان غذا و دارو در گذشته رئیس آزمایشگاه مرجع سلامت بود و به خوبی می‌داند که دارو کالای معمولی نیست و بدون عبور از استانداردهای بین‌المللی امکان عرضه در بازار را ندارد.

اختراعی در خصوص علت سکوت سیستم‌های نظارتی کشور در رابطه با عدم شفافیت نحوه تخصیص ارز دارو گفت: در گذشته نظارت بسیاری در خصوص ارز دارویی وجود داشت به طوری که کاملاً مشخص بود که ارز به چه دارویی و چه میزانی تخصیص داده شده و تمامی کارشناسان می‌توانستند نسبت به این آمار و ارقام اظهار نظر کنند و نسبت به هر انحرافی واکنش نشان می‌دادند. اما در حال حاضر چندین ماه است که این شفافیت دیگر وجود ندارد در حقیقت ۷۰۰ میلیون دلار ارز تخصیص داده شده دولت در حوزه دارو می‌تواند تقریباً همه نیازهای دارویی مردم را تأمین کند و من تعجب می‌کنم که رئیس سازمان غذا و دارو ادعای کمبود ارز می‌کند، متأسفانه چاله دلال‌های دارویی بسیار گشاد است و ۴۰۰۰ میلیون دلار لازم دارند تا بتوانند سود خود را در حوزه دارو کسب کنند و هر قدر هم ارز بگیرند تمامی ندارد.

وی افزود: اخیراً سازمان غذا و دارو مفتخرانه از باز شدن فهرست دارویی با تکیه به داروهای «های تک» سخن می‌گوید که همگی داروهای گران قیمت و بر اساس منافع بنگاه‌های دارویی انتخاب شده‌اند نه نیازهای درمانی. طبیعتاً این فهرست دارویی میزان ارز بیشتری را می‌طلبد در حالی که این فهرست بایستی توسط معاونت درمان وزارت بهداشت و سازمان‌های بیمه‌گر منتشر شود نه اینکه هر کسی که در سازمان غذا و دارو صاحب سمت شد، بتواند فهرست دارویی باز کند یا ببندد. این رویکرد بسیار بنگاه محورانه است که می‌تواند مشکلات زیادی را در اقتصاد دارو و افزایش چشمگیر نیازهای ارزی دارو ایجاد کند.

رئیس هیئت مدیره سندیکای تولیدکنندگان مواد دارویی در پایان اضافه کرد: مطمئن باشید اگر این روند ادامه داشته باشد و چاله واردات دارو باز بماند، سال آینده قطعاً گرفتاری ارزی بالاتر رفته و با ۴۰ میلیارد دلار هم کمبود ارز خواهیم داشت، در یک نگاه منطقی حتی با یک میلیارد دلار هم می‌توان عمده نیازهای دارویی مردم را تأمین کرد، عدم رسیدگی به روند نابسامان تخصیص ارز جای هشدار دارد.