وضعیت کرونا در ایران، گذشته، حال و آینده چگونه است؟

دکتر مهری: طبیعتا ما، هم در آمار ابتلا و هم در آمار فوتی کم‌شماری داریم. کمااینکه در شرایط فعلی از برخی استان‌ها خبر می‌رسد که آمار مبتلایان سرپایی در حال افزایش است و این چیزی است که مورد انتظار ما بود. به هر حال بعد از هر اتفاقی که باعث حرکت و تحرک جمعیت می‌شود، آمار ابتلا افزایش می‌یابد. از آنجا که متاسفانه غالب جمعیت ما سه دوز واکسن را دریافت نکردند، در شاخ صعودی بعدی کووید قرار خواهیم گرفت. احتمالا کووید در چند روز آینده در کشور ایران دوباره اوج خواهد گرفت، همانطور که در برخی کشورهای دنیا اوج گرفت. لذا آمار واقعی ابتلا به دلیل کمبود تست و اینکه افراد اصلا تست نمی‌دهند و هم به دلیل خفیف بودن علائم اومیکرون، با آمار رسمی متفاوت است. 

دکتر مهری: در بحث تاثیر واکسیناسیون مطلعات مختلفی در سطح دنیا انجام شده است. در آنجا براساس داده‌های واقعی سنجش‌ها را انجام و به این پاسخ رسیدند که واکسیناسیون تاثیر قابل توجه و معنی‌داری در کاهش بستری، فوت و ابتلا داشته است. اما به هر حال نباید فراموش کنیم که ۳ الی ۴ ماه بعد از دوز تزریق، میزان ایمنی بدن و آنتی بادی‌ها کاهش پیدا می‌کند و طبیعتا اثربخشی واکسن‌ها کم می‌شود. از طرفی واریانت اومیکرون نیز واکسن‌گریزی داشت و این مساله هم تاثیرگذار است. در سطح جهان مطالعات متعددی وجود دارد اما ما در ایران فعلا هیچ اطلاعاتی نداریم و وزارت بهداشت باید داده‌ها را منتشر کند.

دکتر مهری: همانطور که می‌دانید به دلیل نحوه انتقال بیماری کرونا و طبیعتا رعایت پروتکل‌ها و موارد بهداشتی در ایام نوروز، شیوع آن افت بسیار پیدا کرد و این مساله تاثیر به‌سزایی در آمارها خواهد داشت. هر چند به هر حال ما باید تغییرات حاصل از موج‌های اپیدمی را که به صورت رفت و برگشتی است، از یاد نبریم. به هر حال رعایت پروتکل‌ها و موارد بهداشتی به‌عنوان یکی از شاخص‌های بهداشتی در کاهش آمارهای ابتلا و فوت در نظر گرفته می‌شود.

دکتر مهری: یکی از دلایلی که بحث بازگشایی ازسوی مسئولین مطرح می‌شود، این است که فضای آموزشی آسیب دیده و همه شهرها و استان‌های کشور آموزش مجازی مناسبی ندارند و افت تحصیلی به وجود آمده است. طبیعتا از نگاه اجتماعی این مساله مهم است 

مساله دیگر این است که آیا ما در بحث بازگشایی‌های مدارس، استانداردهای لازم را مثل سایر کشورها داریم که بتوانیم بازگشایی‌ها را با این سرعت انجام دهیم؟ آیا خوابگاه‌های دانشجویی ما از فضای مناسبی برخوردار هستند؟ اگر کسی در یک اتاق ۶ نفره مبتلا شود، باید چه کاری انجام دهد؟ آیا برای همه خوابگاه‌ها قرنطینه کافی در نظر گرفته شده است؟ آیا در همه مدارس کشور از سیستان و بلوچستان گرفته تا ایلام و ... وضعیت تهویه مدارس مثل تهران و شهرهای با وضعیت اقتصادی بالاتر هست یا نه؟ اینها تردیدهایی است که وجود دارد و طبیعتا بازگشایی‌ها از نگاه اجتماعی باید انجام شود، اما از نگاه سلامت عمومی و فضایی که در بحث وضعیت بهداشتی در مدارس و دانشگاه‌ها حاکم است، جای تردید است. متاسفانه مراقبین سلامت به عنوان متولیان بهداشتی مدارس تنها در حدود ۵ تا ۱۰ درصد مدارس حضور دارند و ۹۰ درصد مدارس متولی بهداشتی ندارند و رعایت پروتکل‌ها در آنها بسیار سخت است. کاهش محدودیت‌ها در سایر کشورها نشان داده که واکسیناسیون در آمار ابتلا، بستری و فوت موثر است و ما هم احتمالا این وضعیت را خواهیم داشت. 

دکتر مهری: احتمالا ما با یک ویروس جهش یافته بعدی مواجه خواهیم شد و هیچ‌کس نمی‌تواند آینده اپیدمی را پیش‌بینی کند. بعضی کشورها تصور و پیش‌بینی می‌کنند که وضعیت رو به بهبود است و محدودیت‌ها حتی ماسک را برداشتند. در هر صورت باید منتظر بمانیم و ببینیم که در روزها و ماه‌های آینده، آیا واریانت جدیدی خواهد آمد؟ آیا موج‌های جدیدی که در کشور اتفاق خواهد افتاد، به دلیل واریانت جدید است یا قدیمی؟ 

دکتر مهری: طبیعتا بخش اعظمی از این سیر همه‌گیری در موج‌های اول تا پنجم، نتیجه ماهیت طبیعی و سیر طبیعی بیماری است. کمااینکه از مداخلات ما فقط اسم آن را داشتیم و در عمل، مداخلات به درستی انجام نشد و طبیعتا این مساله باعث شده که ما به درستی نتیجه مداخلات را نبینیم. البته زیر سوال بردن همه مداخلات هم اشتباه است. بحث واکسیناسیون، اتفاقاتی که در بیماریابی‌ها در چند پیک اتفاق افتاد، بحث رعایت همگانی مردم و طرح در خانه بمانیم، همه اینها اثرات خود را داشت اما اکثر اتفاقات در موج اول تا پنجم حتی ششم نتیجه سیر طبیعی بیماری بود. 

دکتر مهری: اولین مطلب این است که ما باید بتوانیم با رسیدن به پوشش کافی واکسن در سطح جهان و نه الزاما در کشور، شرایطی ایجاد کنیم که کشورها به سطح بالای ایمنی برسند که متاسفانه این مساله هنوز انجام نشده است. ایجاد واریانت‌های جدید از نظر علم ویروس‌شناسی و اپیدمیولوژیک خیلی مهم است. ما باید شرایط را برای ایجاد واریانت‌های جدید منع کنیم. همچنین توسعه علمی ایجاد کنیم تا بتوانیم مداخلات ایجاد کنیم نه اینکه منتظر بمانیم که چه می‌شود. باید با ایجاد برخی مداخلات در سطح ویروس بتوانیم از واریانت‌های جدیدی که ایجاد می‌شود، جلوگیری کنیم. متاسفانه نابرابری و عدم وجود عدالت کافی در دسترسی به خدمات در سطح جهان مطرح است و باید منتظر روزهای آینده بود تا ببینیم در موج‌های اپیدمی چه اتفاقی خواهد افتاد.