افت «شبکه بهداشت» کشور طی دو دهه اخیر

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، مصطفی رضایی گفت: طی یکی دو دهه گذشته ساختار شبکه بهداشتی، بدنه شبکه به لحاظ زیرساختی، انسانی و تجهیزاتی نسبت به دهه‌های پیشین به لحاظ کم‌توجهی و بی‌مهری به نظام سلامت و موضوع بهداشت با توجه به دیدگاه درمان محور، نسبت به قبل دچار افت شده است. ؛ در این راستا نگرانی شاخص ارائه خدمات در سطح یک را داریم.

وی با تاکید بر راهگشا بودن منویات مقام معظم رهبری در راستای بهبود و و تقویت نظام شبکه بهداشت کشور، بیان کرد: در این راستا وزیر محترم بهداشت هم از ابتدا بحث تقویت شبکه و پزشکی خانواده را مدنظر قرار دادند و تکلیف کردند که در این راستا ما برنامه‌ زمان‌بندی در جهت تقوت شبکه داشته باشیم. اخیرا هم وزیر بهداشت و ریاست جمهوری نشستی با نخبگان و ریش‌سفیدان این حوزه داشتند که در آنجا هم بر منویات مقام معظم رهبری تاکید شده است تا با تامین اعتبارات لازم برای تقویت شبکه‌های بهداشتی اقدام شود.

وی افزود: در این راستا سندی تنظیم شده است که در قالب برخی راهبردها تقویت شبکه را در بعد نیروی انسانی، زیرساخت‌ها، ‌ فرایندهای ارائه خدمات، ‌ برنامه‌های سلامت و تجهیزات، ارائه داده است که بخش عمده آن آغاز شده و بخشی هم که نیاز به اعتبارات و پشتیبانی‌ها دارد، ان‌شاءالله به زودی پیگیری شود. متاسفانه نزدیک به ۶۰ درصد پست‌های سازمانی مراکز ارائه دهنده خدمات خالی است که بی‌مهری صورت گرفته در بحث استخدام‌ها در سنوات گذشته این وضعیت را رقم زد. البته حدود ۵۰ درصد این پست‌ها را خرید خدمت کردیم ولی افرادی که در این قالب به صورت شرکتی و قراردادی زحمت می‌کشند، به لحاظ این که امینت شغلی آنچنانی ندارند، نگران هستند و تنها راه این است که نیروهای رسمی با پست‌های سازمانی که اکنون خالی است، استخدام کنیم که قرار است این امر محقق شود و در این راستا قول‌هایی به ما داده‌اند.

او به تشکیل قرارگاه تقویت شبکه بهداشت اشاره کرد و افزود: امیدواریم بتوانیم اجرای این برنامه‌ها را که در دل سند عدالت و تعالی نظام سلامت وزارت بهداشت آمده است، از طریق قرارگاه تقویت شبکه بهداشت محقق کنیم تا به صورت عملی وارد برنامه‌های مرتبط این حوزه شویم.

وی درباره نقاط ضعف و قوت فعلی شبکه‌های بهداشتی کشور، ‌ اظهار کرد: یک بخش عمده بحث نیروی انسانی است. بخش عمده برنامه‌های حوزه بهداشت حاکمیتی است و خدماتی است که به صروت رایگان حاکمیت در راستای ارتقای سلامت جامعه ارائه می‌دهد. این حیطه خیلی مهم است. در حوزه درمان می‌شود در قالب خرید خدمت، خدماتی ارائه داد اما در حوزه‌های حاکمیتی پرسنل باید با اهداف سازمانی مربوطه خود همراه باشند و امنیت شغلی بسیار مهم است. زیرساخت‌های ارائه خدمات ما شامل مراکز جامع خدمات سلامت و خانه‌های بهداشت نیاز به تقویت دارند؛ زیرا تشکیلاتی متناسب با جمعیت تعریف شده است. از سوی دیگر تامین اعتبار اجرای برنامه‌های جاری ما در قالب برنامه پزشک خانواده روستاییان و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر که خدمات سلامت را ارئه می‌کنیم، مهم است و این اعتبار باید بر اساس برآورد صورت گرفته انجام شود.

او ادامه داد: همچنین حدود ۵۶ میلیون جمعیت شهری هم در قالب طرح تحول شهری خدمات دریافت می‌کنند که اعتبار برآورد شده با توجه به افزایش حقوق کارمندان بالغ بر ۷۸۰۰ میلیارد تومان در سال جاری است که متاسفانه در سازمان برنامه و بودجه ۲۱۷۰ میلیارد تومان یعنی دقیقا معادل مبلغ سال گذشته برای این بحث گذاشتند که قاعدتا نمی‌توان با این مبلغ از پس این کارها برآمد. اگر بخواهیم با این اعتبار کار را پیش ببریم باید ۶۰ درصد نیروها را تعدیل کنیم. می‌بایست هم دولت و هم قانون گذار با ما همراه شوند. تنها راه تقویت شبکه حمایت همه جانبه است.

رضایی تاکید کرد: در بحث پزشک خانواده شهری نزدیک به ۱۰ سال است که استان فارس و مازندان پیشرو بودند؛ البته چالش‌هایی هم در اجرا داشتند و مقداری به اهداف نرسیدیم چون فرایندها و مشکلاتی که در اجرای خطوط قرمز پزشک خانواده  در برخی واحدها وجود دارد، سبب بروز مشکلاتی شده است، ولی مهم‌ترین چالش ما در این استان‌ها عدم تامین اعتبار نسبت به نیازهای واقعی هزینه اجرای این طرح بوده است. ما برای گسترش پزشک خانواده در کل کشور برای سال ۱۴۰۱ که بتوانیم برای هر ۲۵۰۰ نفر یک مراقب و یک پزشک بگیریم که خدمات مناسب ارائه دهیم، نیاز به حداقل  ۱۵ هزار و ۸۰۰ میلیارد اعتبارات داریم.

وی تاکید کرد: اجرای پزشک خانواده در ساختار فعلی که در سازه و نیروی انسانی دچار مشکل هستیم، مقدرای سخت خواهد بود و ضرورت دارد تقویت شبکه همزمان با پزشک خانواده شکل گیرد که بتوانیم برون‌داد بهتری از اجرای طرح پزشک خانواده را شاهد باشیم.

وی درباره تعداد مراکز فعال بیان کرد: کلا ۳۰ هزار واحد ارائه خدمات داریم که ۱۸ هزار خانه بهداشت، حدود ۵۰۰۰ مرکز خدمات جامع سلامت و حدود ۵۰۰۰ پایگاه بهداشتی است. نیاز ما برای واحدهای ذکر شده ۱۹۳ هزار نیرو است که درحال حاضر ۱۴۳ هزار نیروی فعال داریم که حدود ۷۰ هزار نفر استخدامی و حدود ۵۶ هزار نفر قراردادی هستند.

 رییس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت در خصوص خدماتی که در مراکز بهداشتی ارائه می‌شود، گفت: خدماتی در راستای سلامت جمعیت در گروه‌های سنی اطفال، نوجوانان، جوانان، میانسالان و سالمندان و برخی خدمات به گروه‌های آسیب‌پذیر مانند مادران باردار، بیماران دیابتی و فشار خونی و... ارائه می‌کنیم. این خدمات پایه در راستای ارتقای سلامت جامعه و پیشگیری از بروز عوارض بیماری‌ها در برخی گروه‌های آسیب‌پذیر مانند بیماران دیابتی به شکل رایگان ارائه می‌شود.

او درباره سایر خدمات دیگری که قابلیت اضافه شدن به خدمات مراکز بهداشتی را دارند، تصریح کرد: بازنگری خدمات در دست اقدام است تا متناسب با نیاز سلامت مردم بازنگری صورت گیرد که اگر خدمتی قرار است اضافه شود در قالب این بازنگری ادغام شود. عمده خدمات ما بر اساس بار بیماری‌ها تعریف شده است و عمده نیازهای خدمات سلامت بر اساس بار بیماری‌ها را اکنون ارائه می‌دهیم ولی ممکن است برخی بیماری‌ها بویژه اسکلتی عضلانی هم نیاز باشد اضافه شود که در بازنگری‌ها به آنها خواهیم پرداخت.

وی با اشاره به اینکه دسترسی به خدمات در مناطق شهری وضعیت بهتری دارد، ‌ توضیح داد: در مراکز روستایی هم توانستیم از طریق گسترش شبکه‌ها، خانه‌های بهداشت و مراکز روستایی ایجاد کنیم و اکنون از نظر دسترسی مشکلی نداریم. در تشکیلات جدید شاید لازم باشد تعدادی واحد به مناطق روستایی اضافه شود ولی مشکلات آنچنانی درباره دسترسی خدمات نداریم.

رضایی در خاتمه درباره خدمات شبکه بهداشتی در کووید۱۹، گفت: علی‌رغم اینکه تقویت شبکه نسبت به قبل ضعیف شده است، اما قابلیت نظام شبکه در پرداختن به شرایط بحران مثل کرونا هنوز وجود دارد که اگر نظام شبکه نبود قطعا ما دچار چالش می‌شدیم و بیمارستان‌ها نمی‌توانسند پاسخگوی بیماران ما باشند. در این قالب حدود ۱۳۰۰ مرکز خدمات سرپایی کرونا را در کشور ایجاد کردیم. ایسنا