آب و هوای خشک ایران و آسیب‌پذیری مقابل تغییرات اقلیمی

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، عباس شاهسونی درباره ایجاد سیستم بهداشت و درمان پایدار و مقاوم در برابر تغییر اقلیم گفت: ایران یکی از اولین کشورهای منطقه مدیترانه شرقی بوده است که اهمیت بررسی اثرات تغییر اقلیم بر سلامت، اقدامات مورد نیاز برای مقابله با آن و نیاز به برنامه‌ریزی ملی و بین بخشی در این خصوص را شناسایی کرده و در این راستا فعالیت‌های متعدد داشته است.

رئیس گروه سلامت و تغییر اقلیم وزارت بهداشت گفت: ایران بویژه به دلیل موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی خشک "۸۰درصد کشور خشک یا نیمه خشک است" و به دلیل تأثیرات نامطلوب تغییر و تنوع آب و هوا در برابر تغییر اقلیم آسیب‌پذیر است. به دلیل خشکسالی مداوم، افزایش دما و میزان بسیار کم بارندگی طی دهه‌های گذشته، اکوسیستم‌ها و منابع زیست محیطی کشور همچنان در معرض تهدید قرار داشته‌اند، میانگین دمای سالانه بسته به منطقه از ۱۱ درجه سانتی گراد تا ۲۸ درجه سانتی گراد متغیر است، این اختلاف دما در ماه‌های تابستان به بیش از ۵۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. به صورت نگران کننده‌ای پیش‌بینی می‌شود که متوسط دمای سالانه در ایران به علت سناریوی انتشار گازهای سمی تا سال ۲۱۰۰ حدود ۶ درجه سانتیگراد افزایش یابد.

وی افزود: علاوه بر دمای شدید و موج‌های گرما، ایران با افزایش تعداد و شدت اثرات تغییرات آب و هوایی، از جمله آلودگی هوا و آب، فرسایش خاک، افزایش سطح دریاها و رودخانه ها، گسترش بیماری‌های حساس به آب و هوا، از دست دادن تنوع زیستی و بلایای طبیعی از جمله طوفان و سیل ناگهانی، دمای شدید و خشکسالی را تجربه می‌کند. مناطق مرکزی و شرقی کشور به شدت تحت تاثیر طوفان‌های شن و گرد و غبار قرار دارند. این تأثیرات آب و هوایی، اثر شدیدی بر سلامتی دارد که از جمله‌ آنها استرس گرمایی، سوء تغذیه، شرایط تنفسی ناشی از کیفیت هوا و طوفان‌های شن، افزایش خطر آسیب ناشی از حوادث شدید و بیماری‌های حساس به آب و هوا است.

شاهسونی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران برای چندین دهه مدافع اقدامات بین المللی تغییر اقلیم بوده است و از سال ۱۹۹۶ با مشارکت سیاسی وزارت امور خارجه، عضوی از کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد در زمینه تغییرات آب و هوا "UNFCCC" بوده است. همچنین، از سال ۱۹۹۸ یک دفتر ملی تغییرات آب و هوا وجود دارد که توسط سازمان حفاظت محیط زیست هدایت می‌شود و متشکل از معاونانی از وزارتخانه‌های مختلف، از جمله وزارت بهداشت است. وزارت بهداشت از سال ۲۰۱۳ در زمینه تغییر اقلیم و سلامت فعال بوده است و با پشتیبانی فنی موسسات دانشگاهی مربوطه و سازمان جهانی بهداشت بر اساس ارزیابی‌های انجام شده، یک چارچوب اولیه سازگاری، استراتژی و برنامه اقدام ملی "NASPA" برای تغییر اقلیم و سلامت تهیه کرده است.

رئیس گروه سلامت و تغییر اقلیم وزارت بهداشت تصریح کرد: نتایج NASPA در بخش بهداشت گزارش سوم UNFCCC کشور و پروفایل کشوری مشترک UNFCCC و سازمان بهداشت جهانی تغییر اقلیم و سلامت در سال ۲۰۱۵ مورد استفاده قرار گرفت که در سال ۲۰۲۲ نیز به روزرسانی شد. وزارت بهداشت همچنین یک کمیته بین بخشی تغییر اقلیم و سلامت در مرکز سلامت محیط و کار این وزارتخانه، برای رسیدگی به موضوع و تسهیل پروژه‌های مربوطه در کشور تشکیل داده است.

وی افزود: وزارت بهداشت، با همکاری نهادهای دانشگاهی و سازمان بهداشت جهانی، ارزیابی آسیب‌پذیری سلامت در اثر تغییرات آب و هوایی، بر اساس داده‌های ملی مرتبط با اقلیم و سلامت و در عین حال تخمینی از وضعیت بهداشت در آینده بر اساس مدل‌های اقلیمی در ۶ استان از جمله آذربایجان شرقی، اصفهان، گیلان، خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان "و زابل" و خوزستان برای هر یک از حوزه‌های ایمنی و کیفیت آب "شامل بیماری‌های منتقله از طریق آب" بیماری‌های منتقله از طریق ناقل، بیماری‌های غیر مسری؛ تغذیه و ایمنی مواد غذایی، بهداشت حرفه‌ای و بیماری‌های مرتبط و مدیریت بلایا طی سالهای ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ انجام داده است. علاوه بر این، ایران دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی برای ارزیابی تاب‌آوری اقلیمی و مراکز بهداشتی-درمانی پایدار از نظر زیست‌محیطی "HCFs" را در جهت تجزیه و تحلیل وضعیت HCFs در شش استان ذکر شده اجرایی کرده است.

به گزارش ایسنا شاهسونی در پایان گفت: جمهوری اسلامی ایران به تلاش‌ها و اقدامات خود در راستای تقویت سیستم سلامت در برابر تغییرات اقلیم ادامه خواهد داد و در راستای کنفرانس جهانی بهداشت و تغییرات اقلیمی ۲۰۲۱ که با همکاری سازمان بهداشت جهانی در کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد به طور همزمان برگزار شد، به اقدامات مرتبط با حفظ سلامت در برابر تغییر اقلیم خود پایبند خواهد بود، ایران مایل است پروژه ارزیابی آسیب‌پذیری سلامت را برای تهیه یک برنامه سازگاری سلامت ملی مورد استفاده قرار دهد. این درحالی است که ایران همچنین مایل است نتایج پروژه تاب‌آوری اقلیمی و مراکز بهداشتی درمانی‌ پایدار از نظر زیست محیطی را در جهت رفع مشکلات شناسایی شده، استفاده کرده و همچنین آن را با تخمین انتشار کربن از مراکز بهداشتی_درمانی در جهت کاهش انتشار کربن در سیستم سلامت تکمیل کند.