چرا مشکل پزشک خانواده حل نمی‌شود؟

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، شاید یکی از معضلات و چالش‌های نظام سلامت کشور، موضوع توزیع پزشک متخصص در مناطق مختلف کشور و به ویژه مناطق محروم و کم برخوردار باشد. زیرا، نبود پزشک متخصص و فوق تخصص در مناطق محروم کشور، باعث شده تا مردم این مناطق برای دسترسی به پزشکان متخصص و فوق تخصص، راهی کلانشهرها و پایتخت شوند.

از سوی دیگر موضوع کمبود پزشک و افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی، یکی از راهکارهای افزایش پزشک در کشور است. در حالی که مخالفان افزایش بی رویه ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی، بر این باورند که نمی‌توان با افزایش فارغ التحصیلان پزشکی، مشکل کمبود پزشک در مناطق محروم و دورافتاده را حل کرد. آنها بر این عقیده اند که نمی‌توان بدون تأمین پیش نیازهای لازم، برای افزایش پذیرش ظرفیت دانشجوی پزشکی اقدام کرد.

محمد رئیس زاده رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران به چالش‌های پیش رو برای افزایش بی رویه ظرفیت دانشجوی پزشکی اشاره کرد و همچنین در خصوص وضعیت برنامه پزشکی خانواده، نظام ارجاع و…، توضیحاتی ارائه داد.

وی با اشاره به طرح نسخه الکترونیک و اینکه گفته می‌شود سازمان نظام پزشکی در این مسیر کوتاهی کرده است افزود: وظیفه سازمان نظام پزشکی در بحث نسخه الکترونیک، تأیید هویت امضا و صدور کارت هوشمند الکترونیک است و این کار را هم انجام داده ایم. به طوری که تا کنون بیش از ۱۳۰ هزار کارت هوشمند صادر کرده ایم. ضمن اینکه اپلیکشین موبایل را هم تا پایان خرداد ۱۴۰۱ آماده می‌کنیم، مشکلات برای نسخه نویسی الکترونیک قابل انتظار بود، همکاران ما در مطب‌ها مشکلات جدی دارند و خیلی جاها، به خصوص مراکز درمانی که مراجعات زیادی دارند، چالش جدی ایجاد کرده است. قبلاً، ذهن پزشک درگیر تشخیص و درمان نوع بیماری در مطب بود، الان علاوه بر آن، این دغدغه را دارد که در نسخه نویسی الکترونیک دچار مشکل نشود.

رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران در خصوص اینکه آیا جامعه پزشکی به اندازه کافی برای ویزیت بیمار وقت می‌گذارد یا خیر گفت: نمی‌شود به صورت کلی و مطلق گفت که جامعه پزشکی برای بیمار وقت نمی‌گذارد. اما، آن چیزی که مشخص است، اینکه درمان باید طبق راهنماهای بالینی انجام شود و نقص اصلی، عدم وجود راهنماهای بالینی و عدم اجرای آنها است که هدر رفت منابع را به دنبال دارد. به طوری که بیمه‌ها چون نظارت ندارند، در خدمات پاراکلینیک، هزینه زیادی می‌پردازد. اما، در بحث ویزیت پزشکان، بیش از حد خست به خرج می‌دهد.

رئیس زاده در خصوص اینکه چرا مشکل برنامه پزشکی خانواده در کشور حل نمی‌شود و ما همچنان شاهد اجرای آن در دو نقطه از کشور هستیم گفت: چون قانون جدی گرفته نمی‌شود و مقصر وزارت بهداشت و مجلس است. اینکه مقام معظم رهبری در دیدار اخیر نمایندگان مجلس فرمودند به دنبال پیگیری مسائل اصلی باشید؛ اتفاقاً یکی از مسائل اصلی در حوزه سلامت کشور، یکی همین برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع است، اینکه چرا برنامه پزشکی خانواده در کشور اجرا نمی‌شود، خیلی مهم‌تر از دیگر مسائل و موضوعاتی است که در مجلس به آنها مشغول هستند و صدا و سیما هم مرتب به آنها می‌پردازد، ما به عنوان سازمان نظام پزشکی، جزو طرفداران پر و پا قرص برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع هستیم. دلیلش هم این است که جایگاه شغلی خیل عظیمی از پزشکان عمومی کشور به خاطر اجرا نشدن برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع، مشخص نیست.

وی در پاسخ به این سوال که گفته می‌شود پزشکان متخصص و فوق تخصص مانع اجرای برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع هستند اظهار کرد: اصلاً این طور نیست. ما همان طور که می‌توانیم مورد هجمه پزشکان متخصص باشیم، به همان میزان می‌توانیم از سوی پزشکان عمومی هم تحت فشار باشیم و اتفاقاً، پزشکان عمومی هم تعدادشان و هم زورشان زیادتر است.

رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران با تاکید بر تأمین منابع لازم برای اجرای برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع تصریح کرد: اجرای این کار برای سازمان نظام پزشکی، دو نفع دارد. یکی اینکه جایگاه شغلی پزشکان عمومی در نظام سلامت کشور مشخص می‌شود. الان شاید یکی از محروم‌ترین اقشار در حوزه سلامت، همین پزشکان عمومی هستند که با این برنامه مشکل آنها حل خواهد شد. نکته دوم، حل مشکل جریان سازی های کمبود پزشک در کشور است. وقتی نظام ارجاع و پزشک خانواده در کشور اجرایی شود، مشکل هموطن روستایی و شهری با وجود همین پزشک عمومی حل خواهد شد.

رئیس زاده ادامه داد: وقتی پزشک خانواده نباشد، هموطن ما با یک سردرد خیلی کوچک، به دنبال متخصص مغز و اعصاب می‌گردد. در عین حال، هیچ جای دنیا این طور نیست که پزشک متخصص و فوق تخصص را در کنار هر خانواده‌ای داشته باشیم و در نتیجه، احساس کمبود پزشک پیش می‌آید. البته مسئولین هم تقصیری ندارند، مثلاً نماینده مجلس به محل حوزه انتخابی خودش می‌رود و می بیند که پزشک متخصص ندارد و می‌آید در مجلس می‌گوید که پزشک متخصص نداریم. در حالی که اگر نظام ارجاع را اجرایی کرده بودیم، آن میزان هموطن حوزه انتخابیه شما نمی‌آمد بگوید که پزشک متخصص نداریم، با اجرای نظام ارجاع و پزشکی خانواده، منابع مالی نظام سلامت هم به شکل بهتری مدیریت خواهد شد، چون در مراجعه اول بیمار به پزشک متخصص یا فوق تخصص، هزینه بیشتری نسبت به پزشک عمومی پرداخت می‌شود و این مسیر درستی نیست که بیمار می‌رود.

وی افزود: پس بنابراین با اجرای نظام ارجاع و برنامه پزشکی خانواده، علاوه بر اینکه در هزینه‌های سلامت صرفه جویی می‌شود، جایگاه شغلی پزشکان عمومی و ماماها در نظام سلامت کشور مشخص می‌شود. زیرا، در حال حاضر بیشترین مشکلات متوجه پزشکان عمومی و ماماها است. بیشترین آمار بیکاری و بیشترین مشکلات معیشتی در همین دو قشر پزشک عمومی و ماما است. حجم زیادی از مشکلات این دو قشر با اجرای برنامه پزشکی خانواده حل خواهد شد و در نتیجه، بخش زیادی از مشکلات سازمان نظام پزشکی مرتفع می‌شود. بنابراین چرا طرفدار اجرای برنامه پزشکی خانواده نباشیم، ما مطالبه گر هستیم و می‌خواهیم که نظام ارجاع و پزشکی خانواده اجرایی شود. بیمه‌ها و وزارت بهداشت، باید به شکل جدی پای کار بیایند و مجلس هم باید پیگیر شود.

رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران، در ارتباط با مشکلات ماندگاری پزشکان در مناطق محروم کشور گفت: در بحث کمبود پزشک، اولویت با توزیع مناسب پزشک است. ما معتقدیم که اگر توزیع پزشک به درستی انجام شود، مشکل کمبود هم حل خواهد شد. راه حل آن هم، این است که زیرساخت‌های ماندگاری همکاران در مناطق محروم را فراهم کنیم، با افزایش ظرفیت متناسب با زیرساخت‌های آموزشی هم مخالف نیستیم. یعنی با رعایت شرط کیفیت آموزش، پذیرش صورت بگیرد. خارج از این، حتماً آفت زا است.

رئیس زاده گفت: ما برای حل مشکل ماندگاری پزشکان در مناطق محروم و کمتر برخوردار، پیشنهاد دادیم. اولاً، تعرفه‌ها را در این مناطق یک مقدار بیشتر ببینند و یکسان نباشد. دوم، ضریب تعرفه‌ها را نیز متفاوت ببینند. یعنی کسی که در منطقه محروم طبابت می‌کند، نباید با کسی که در کلانشهر طبابت می‌کند، یکی باشد. سوم، ارائه تسهیلات به این دسته از پزشکان، برای راه اندازی مطب و خرید تجهیزات است. موضوع بخشودگی مالیاتی، یکی دیگر از امتیازهایی است که می‌توان برای این گروه از پزشکان قائل شد تا شرایط ماندگاری در مناطق محروم و کمتر برخوردار فراهم شود. واگذاری مسکن و زمین، یکی دیگر از امتیازهایی است که می‌توان به این پزشکان داد.

وی اظهار کرد: حل مشکلات کلان حوزه سلامت کشور یک عزم ملی می‌خواهد، با تشکیل کارگروه کلان از نهادها و دستگاه‌های مختلف، و دادن اختیارات خاص به این کارگروه، می‌توان ۴ مشکل کلان حوزه سلامت را برای همیشه حل و فصل کرد، متأسفانه مشکلات اصلی حوزه سلامت به قدری بزرگ و درشت شده که حل آنها از عهده یک دستگاه، به تنهایی خارج است، ۴ مشکل اصلی حوزه سلامت، شامل ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی، تعرفه‌ها، ماندگاری پزشکان در مناطق محروم و همچنین، کیفیت آموزش پزشکی است، البته برای حل این مشکلات، باید از پیش داوری در مورد جامعه پزشکی که گفته می‌شود درآمدهای نجومی دارند، پرهیز شود. زیرا، این تفکر و پیش داوری، جلوی خیلی از اقدامات بعدی را خواهد گرفت.

رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران تصریح کرد: الان هر گروه و نهادی، به طور مستقل به این موضوعات می‌پردازد. به طور مثال، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد افزایش ظرفیت‌های پزشکی، تصمیم گیری می‌کند و بنده این تصمیم را ناپخته می دانم. ما مخالف افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی نیستیم، اما با رعایت الزامات باید انجام شود، افزایش ظرفیت پزشکی به شکل مطلق، نه مشکل دسترسی و نه کیفیت را حل خواهد کرد، حتی ضررهای آن بیشتر از منافع آن خواهد بود، اعتماد مردم به جامعه پزشکی به آسانی حاصل نشده است، تربیت پزشک بی کیفیت، باعث خواهد شد اعتماد به پزشک از بین برود و کسانی که پول دارند، برای درمان به خارج از کشور بروند.

به گزارش مهر رئیس زاده در پایان اضافه کرد: اعتماد به جامعه پزشکی فقط با تعرفه و پول حاصل نشده که بخواهیم آن را به آسانی از دست بدهیم. ما منکر این واقعیت نیستیم که دسترسی به پزشک با اشکالاتی همراه است، اما مقصر آن، مسئولین و تصمیم گیران این حوزه هستند. لذا، نباید کاری کنیم که این اعتماد تضعیف شود و در نهایت، شاهد بی اعتمادی به جامعه پزشکی کشور باشیم، در حوزه پزشکی مردم حسرت ندارند، الان ایرانی‌های ساکن در اروپا و آمریکا برای درمان به کشور می آیند و این موضوع نشان می‌دهد که اعتماد به جامعه پزشکی وجود دارد.