بازگشت قیمت‌گذاری مکمل‌ها به سازمان غذا و دارو

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، بازار این روزهای مکمل‌های دارویی بازار عجیب و غریبی است، مکمل‌هایی که قیمت‌های آن‌ها از ۵۰ هزار تومان شروع می‌شود و تا بالای یک میلیون تومان هم می‌رسد. بازار بدون نظارتی که دست سودجویان و افراد متقلب را برای جولان دادن کاملا باز گذاشته است و در این بازار تنها بیماران هستند که از لحاظ مالی و در مواقعی از لحاظ روحی و جسمی آسیب می‌بینند و عده‌ای هم سود هنگفتی از این بازار می‌برند.

چندی پیش سید حیدر محمدی رئیس سازمان غذا و دارو در پاسخ به پرسشی درباره قیمت‌گذاری مکمل‌های غذایی گفت: مکمل‌ها را سازمان غذا و دارو قیمت گذاری نمی‌کند و سندیکای آن‌ها قیمت گذاری می‌کند. مشکلی که داریم این است که یک سری از آن ها قیمت‌های خودسر دارند. مکمل‌ها باعث می‌شود پرداختی از جیب مردم افزایش یابد. زیرا بخشی از نسخه، مکمل است که همه مکمل‌ها آزاد و با قیمت‌های بالا هستند. این یکی از مشکلات ما است که مکمل‌ها نه بیمه هستند نه قیمت گذاری صحیحی دارند.»

همچنین علی فاطمی نایب رئیس انجمن داروسازان ایران ضمن انتقاد از فروش مکمل‌های تقلبی در فروشگاه‌های اینترنتی گفت: متاسفانه انواع مکمل‌های تقلبی در بازار وجود دارد خصوصا فروش مکمل‌های تقلبی و محصولات آرایشی تقلبی در فضای مجازی رواج یافته است. لذا به مردم توصیه می‌شود از خرید محصولات در فضای مجازی خودداری کنند. در محصولات سلامت به وفور تقلبی وجود دارد. بارها در داروخانه همکاران ما شاهد فروش مکمل‌های تقلبی بودند. بر اساس قانون همه مکمل‌های غذایی و ورزشی دارو محسوب می‌شوند و باید در داروخانه به فروش برسد، در اسنپ و دیجی کالا بارها مکمل‌های تقلبی به دست مردم رسیده است.

از همین رو برای بررسی وضعیت بازار مکمل‌ها با فرید باقری رئیس اداره کل امور فرآورده های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو گفت‌وگو کردیم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید:

این موضوع که عنوان کنیم بخش زیادی از هزینه نسخه‌های دارویی به مکمل‌ها مربوط است صحیح نیست، در حقیقت پزشک به بیمار توصیه می‌کند که مکمل مصرف کند و بیمار با آگاهی کامل اقدام به خرید آن می‌کندف مکمل‌ها تحت پوشش بیمه نیستند و لذا خرید مکمل‌ها با آگاهی افراد و انتخابی مصرف می‌شوند، صنعت مکمل و داروسازی کشور ما نوپا است و عمر زیادی ندارد، این موضوع باعث زنده نگه داشتن اکوسیستم داروسازی کشور شد، در کشور ما مکمل‌ها طبق قانون ۱۳۳۴ با عنوان دارو شناخته می‌شوند، در برخی کشور‌های دنیا مکمل‌ها دارو نیستند و با عنوان غذا شناخته می‌شوند. قیمتگذاری تا قبل از دهه ۹۰ مطرح نبود به دلیل اینکه تولید آن در کشور ما زیاد نبود. درحال حاضر هیچگونه مکملی وارد کشور نشده است مگر در موارد محدود. امسال نیز هیچگونه وارداتی انجام نشده است.

امروز این صنعت رشد کرده است، چند سازمان نظارتی اعلام می‌کنند که مکمل‌ها دارو نیستند و برای آن ارزش افزوده در نظر گرفته می‌شود، پس از آن و در سال ۱۳۹۰ سازمان غذا و دارو موضوع قیمتگذاری را به سندیکای تولیدکننده واگذار کرد و سندیکا طبق ضابطه سازمان غذا و دارو قیمتگذاری را انجام می‌داد. درحال حاضر بین کارشناسان حقوقی و فنی اختلاف نظر وجود دارد و در نهایت تصمیم بر این شد تا قیمتگذاری به سازمان غذا و دارو بازگردد و از هفته قبل ضابطه جدید قیمتگذاری مکمل‌ها ابلاغ شد و از این پس قیمت‌ها را سازمان غذا و دارو تعیین خواهد کرد.

خوشبختانه امروز مکمل‌ها از کیفیت بالایی برخوردار هستند، بسیاری از صحبت‌ها که در مورد صنعت داروسازی در رسانه‌ها گفته می‌شود بدون مصداق هستند. جامعه پزشکی با شواهد علمی صحبت می‌کند و باید سؤال کنیم بر چه اساس برخی اعلام می‌کنند کیفیت کمکل‌ها خوب نیست؟ کشور ما در حوزه مکمل‌ها پیشرو است و وقتی فرآیند رگولاتوری و ساختارمند باشد محصولات مناسب تولید می‌کند، ما روی تولید مکمل‌ها سختگیرانه عمل می‌کنیم و عمده تولید‌کنندگان مکمل‌ها کارخانه‌های داروسازی هستند، کیفیت بسته‌بندی محصولات نیز رشد کرده و تکنولوژی به کشور انتقال پیدا کرده است و امروز صنعت مکمل این توانایی را دارد که صادرات انجام دهد.

صنعت مکمل نسبت به سال‌های قبل از لحاظ کیفیت رشد کرده است، اگر این صنعت کیفیت نداشت مردم مکمل نمی‌خریدند به دلیل اینکه مجبور به خرید نیستند. شرکت‌های ما امروز محصولات با کیفیت تولید می‌کنند و راهکار افزایش کیفیت از نظر ما صادرات است، در حوزه مکمل‌ها حدود ۹ میلیون دلار صادرات داشتیم، در حوزه مکمل‌ها هنوز نگاه صادراتی نیست و ما برای صادرات تشویق قراردادیم. اعلام کردیم اگر شرکتی توانست چند محصول را صادر کند مسیر بررسی پرونده‌های آن سریعتر انجام خواهد شد. معتقدیم با صادرت کیفیت افزایش پیدا خواهد کرد.

یکی از مسیر‌های انتقال تکنولوژی تولید تحت لیسانس است، بسیاری از مکمل‌ها تحت لیسانس برند‌های معتبر دنیا در ایران تولید می‌شوند، تولید و تحقیقات آن‌ها در ایران است. قیمت محصولات داخلی با خارجی و حتی رقبای داخلی اختلاف زیادی ندارند و تلاش خواهیم کرد قیمتگذاری را منصفانه انجام دهیم.

خیر مکمل فروشی در مطب ممنوع است. طبق قانون ۱۳۳۴ مکمل دارو است و فروش آن فقط باید در داروخانه انجام شود.

این موضوع فقط مربوط به حوزه مکمل نیست، مارکتینگ فقط در این حوزه نبوده و کار ساده‌ای نیست، بروز تخلف در همه حوزه‌ها ممکن است رخ بدهد و حتی مربوط به کشور ما نیست، از لحاظ قانونی، قانونی در خصوص رابطه پزشک با بیمار وجود ندارد، این موضوع در حیطه سازمان غذا و دارو نیست و باید نظام پزشکی و معاونت درمان به این موضوع ورود کنند، جامعه پزشکی شریف است و آن‌ها قسم می‌خورند منافع بیمار را بر منافع خود ترجیح دهند، امروز مارکتینگ با روش‌های قدیمی صورت نمی‌گیرد و اگر پزشکان یقین پیدا نکنند که مکملی اثرگذاری ندارد تجویز نخواهند کرد. سازمان غذا و دارو نیز بازار را رصد خواهد کرد و اگر تخفیف غیرواقعی ببینیم با شرکت مورد نظر برخورد خواهد شد.

حدود ۱۲ هزار IRC در کشور داریم که باید قیمتگذاری شوند، تلاش خواهیم کرد تا یکسال آینده قیمتگذاری را به پایان برسانیم.

آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو یکی از مجهزترین آزمایشگاه‌های کشور است و سازمان بهداشت جهانی آن را تأیید کرده است. چندی پیش نیز وزرای بهداشت کشور‌های همسایه که به ایران سفر کرده بودند اذعان کردند که آزمایشگاه سازمان غذا و دارو پیشرفته است و خوشبختانه از این بابت نگرانی نداریم.

میزان قاچاق مکمل‌ها زیاد نیست، باید در این زمینه اطلاع‌رسانی شوند، مکمل‌های قاچاق معمولاً حاوی دارو‌های غیرمجاز هستند. وزارت ورزش و پلیس اماکن باید به این مسأله ورود کنند و مصرف‌کننده نیز بداند که ممکن است در این مکمل‌ها دارو‌های اعتیاد‌آور وجود داشته باشد، در آخرین مورد مکملی از سطح بازار جمع‌آوری شد که حاوی مت‌آمفتأمین بود، دارویی که به شدت اعتیاد‌آور است، همه مکمل‌های ما برچسب‌گذاری می‌شود و مشخص است که چه کسی مکمل را تولید کرده، کدام داروخانه توزیع کرده و به دست چه کسی رسیده است. مصرف‌کننده نهایی اگر به دنبال مکمل تقلبی نرود بساط متخلفان جمع می‌شود. طی همکاری که با سندیکای مکمل و فدراسیون پزشکی و ورزشی داریم فارماکوپه ورزشی تدوین خواهد شد تا ورزشکاران مکمل‌های مورد نیاز خود را بشناسند و حجم مکمل مورد نیاز خود را بشناسند. این موضوع اقدامی علمی است که طی چند ماه آینده عملیاتی می‌شود.

خطرناکترین ماده ای که در مکمل های قاچاق وجود دارد کورتون‌ها هستند، این مواد عوارض زیادی از قبیل مشکلات عصبی و ضعیف کردن سیستم ایمنی بدن را در پی دارند. بدنسازان بدون توجه به این موضوع اقدام به مصرف مواد تقلبی می کنند، موادی که ممکن است به مرور زمان منجر به اعتیاد فرد شود.

_ نوسانات ارزی روی قیمت مکمل‌ها چقدر اثرگذار بوده است؟

از آنجا که مکمل‌ها ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت نمی‌کنند نوسانات ارزی تأثیری روی آن ندارد و شاید دلیل گران بودن مکمل‌ها نیز ارز نیمایی است. اما گران شدن مواد اولیه و مواد بسته‌بندی روی قیمت آن‌ها اثرگذار خواهد بود. ‌امیدواریم بتوانیم از تولید حمایت کنیم و افزایش قیمت نیز معقول و منصفانه باشد.

شیرخشک‌های رژیمی به دو دسته وارداتی و تولید داخل دسته‌بندی می‌شوند. خوشبختانه در زمینه شیرخشک رژیمی کمبودی وجود ندارد. ممکن است به صورت مقطعی در برخی داروخانه‌ها به دلیل توزیع دیرهنگام کمبود ایجاد شود اما اینگونه نیست که برای مدت طولانی با کمبود شیرخشک مواجه باشیم. همواره اطلاعات لازم را از معاونت‌های غذا و دارو دریافت می‌کنیم و همواره تلاش شده است تا کمبود ایجاد نشود. در خصوص شیرخشک‌های رگولار نیز ممکن است در برخی مواقع برخی از برند‌ها دچار کمبود شوند اما سایر برند‌ها در بازار موجو هستند.

شیرخشک رژیمی نیز برای بیماران خاص مصرف می‌شود که در این زمینه نیز کمبود وجود ندارد. تعداد تولیدکنندگان شیرخشک رژیمی در دنیا محدود هستند و در کشورمان نیز برخی از شرکت‌ها اقدام به تولید این محصولات کرده‌اند. برخی از انواع شیرخشک مانند شیرخشک‌های متابولیک نیز به صورت محدود تولید می‌شوند. سال گذشته به دلیل از بین رفتن یکی از کارخانه‌های بزرگ تولید‌کننده بسیاری از کشور‌ها با مشکل تأمین شیرخشک مواجه شدند اما خوشبختانه ما توانستیم سهیمه کشور را دریافت کنیم. کارخانه‌ها محصولات خود را سهمیه‌بندی می‌کنند و ما نمی‌توانیم همه شیرخشک مورد نیاز را از یک کارخانه تأمین کنیم بلکه تلاش می‌کنیم برند‌های مختلف را راهی بازار کنیم تا خانواده‌ها نگرانی از این بابت نداشته باشند.

مکمل‌های مورد نیاز این دسته از کودکان در داروخانه توزیع نمی‌شود و محصولات مورد نیاز آن‌ها از طریق پست به دست آن‌ها می‌رسد. خوشبختانه در حال حاضر با کمبود مواجه نیستیم.

یک سری از داروخانه‌ها که از سازمان غذا و دارو مجوز دارند می‌توانند اقدام به فروش مکمل کنند اما پلتفرم‌ها و نرم‌افزار‌ها هیچ مجوزی برای فروش مکمل ندارند و در صورتی که اقدام به این کار کنند تخلف انجام داده‌اند. فارس