ضرورت تغییر روش تعیین تعرفه‏‏‌های پزشکی

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، طی سال‌های اخیر استقبال از تمام رشته‌‌‌های پایه در کنکور کاهش یافته و شاخه‌‌‌های تخصصی پزشکی هم از این کاهش استقبال مصون نبوده‌‌‌اند. به طوری که امروزه در بسیاری از رشته‌‌‌های تخصصی پزشکی، تعداد داوطلبان انگشت‌شمار است. این وضعیت در کشور از چند سال قبل آغاز شده و در سال‌های اخیر به‌‌‌ شدت پیشرفت داشته است، به طوری که به گفته کارشناسان با ادامه چنین شرایطی طی ۱۰ یا ۲۰ سال آینده در بسیاری از رشته‌‌‌های پزشکی دیگر پزشک متخصص در کشور وجود نخواهد داشت. 

این همان موضوعی است که ایرج فاضل رئیس جامعه جراحان ایران نسبت به آن هشدار داد و گفت: بازگشت چرخه معیوب اجبار به اعزام بیماران به خارج از کشور به دلیل کمبود متخصص و فوق متخصص جراحی در برخی رشته‌‌‌ها نگران‌کننده است، امروز در بسیاری رشته‌‌‌های تخصصی مثل جراحی کودکان یا جراحی قلب حتی یک داوطلب هم نداریم. این وضع از چند سال قبل آغاز شده و در سال‌های اخیر به‌‌‌ شدت پیشرفت داشته و مهم‌ترین مساله این است که با ادامه چنین شرایطی ۱۰ یا ۲۰ سال بعد در بسیاری رشته‌‌‌ها دیگر متخصصی در کشور نداریم. ۲۰ سال قبل بیماران برای جراحی کرونر باید به خارج از کشور اعزام می‌‌‌شدند، در حالی که امروز این عمل جراحی در داخل ایران انجام می‌شود، اما اگر کاهش استقبال دانشجویان پزشکی از رشته جراحی قلب تداوم داشته باشد، ۱۰ سال بعد دوباره بیماران برای درمان به خارج از کشور خواهند رفت.

وی با ابراز تاسف از اینکه در این سال‌ها با جامعه پزشکی بد برخورد کرده‌ایم افزود: تحقیر جامعه پزشکی، صدماتی در آینده برای کشور ما دارد و بزرگ‌ترین صدمه از این بابت به سلامت کشور وارد خواهد شد، از وضع عمومی پزشکی این کشور خشنود نیستم. برای پزشکی این کشور زحمت زیادی کشیده شد. زمان انقلاب ۵‌هزار پزشک خارجی و از کشورهای بنگلادش و هند در بیمارستان‌‌‌های کشور مشغول به کار بودند و بیماران برای ساده‌‌‌ترین تا دشوارترین اعمال جراحی با صرف هزینه‌‌‌های مادی و معنوی بسیار باید به خارج از کشور اعزام می‌‌‌شدند. تمام پیوندهای کلیه و کبد در خارج از کشور و البته با هزینه‌‌‌های هنگفت انجام می‌‌‌شد.

رئیس جامعه جراحان ایران گفت: سال ۱۳۵۷ ما چنین وضعی را تحویل گرفتیم و پس از آن طی چند سال و با وجود کمبودها و نارسایی‌‌‌های دوران جنگ، با مجاهدت شبانه‌‌‌روزی جامعه پزشکان و جراحان باغیرت کشور، بسیاری از این کمبودها در حوزه پزشکی و جراحی جبران شد و به نقطه‌‌‌ای رسیدیم که انجام پیوند کرونر و جراحی قلب و پیوند کلیه و سایر اعضای بدن در کشور ممکن شد و در تمام شاخه‌‌‌های پزشکی به خودکفایی کامل رسیدیم. به‌‌‌گونه‌‌‌ای که امروز هیچ نیازی به اعزام بیمار به خارج از کشور نیست، چون تمام اعمال پزشکی و جراحی در داخل کشور انجام می‌شود. امروز پزشکی کشور سرآمد است و شاید تنها شاخه‌‌‌ای که به خودکفایی نزدیک شده، حوزه پزشکی است.

فاضل ضمن هشدار درباره مشکلات متعدد فارغ‌‌‌التحصیلان پزشکی عمومی و دستیاران جراحی گفت: البته این خودکفایی شاید به مذاق بعضی‌‌‌ها خوش نیامد. چرا که فعالیت‌‌‌ها بر متوقف کردن این پیشرفت متمرکز شد و البته مخالفان راه متوقف کردن این پیشرفت را هم پیدا کردند، گلوگاه هر فعالیتی وضعیت اقتصادی است، اقتصاد پزشکی را مورد حمله قرار دادند. در حالی که طبق قانون، تعیین تعرفه‌‌‌های درمانی در اختیار سازمان نظام پزشکی بود، یک عده نماینده به اسم دلسوزی برای مردم، قانون را تغییر داده و تعیین تعرفه‌‌‌های درمانی را از نظام پزشکی گرفتند و به شورای عالی بیمه سپردند. در حالی که در هیچ حوزه دیگری در کشور، چنین تحول نوظهوری صورت نگرفت و البته در هیچ کشوری از دنیا هم تعیین نرخ خدمات به مصرف‌کننده خدمات سپرده نمی‌شود.

وی اضافه کرد: اما در ایران چنین اتفاقی افتاد و تعیین تعرفه‌‌‌های درمانی به مصرف‌کنندگان و پرداخت‌‌‌کنندگان هزینه خدمت که همان سازمان‌های بیمه‌‌‌گر هستند سپرده شد. طبیعی است که در چنین شرایطی رقم تعرفه‌‌‌ها نه‌‌‌تنها مطابق قانون نیست، بلکه عادلانه هم نخواهد بود، این وضع تا امروز ادامه یافته و تا وقتی تغییر نکند و قانون ظالمانه و نامعقول سلب اختیار از سازمان نظام پزشکی برای تعیین تعرفه‌‌‌های درمانی ابطال نشود، مشکلات حوزه سلامت به قوت خود باقی خواهد بود، راه‌‌‌حل مشکلات گسترده در زمینه تعرفه‌‌‌های پزشکی، اصلاح وضع بر مبنای قانون است، ما جامعه پزشکی را تحقیر کرده‌‌‌ایم، همچنان که با معلمان هم همین گونه رفتار کرده‌ایم. این‌‌‌گونه رفتار با گروه‌‌‌های مرجع جامعه که نقش مهمی در اداره و آینده مملکت دارند، عاقبت خوبی ندارد.

رئیس جامعه جراحان ایران در حالی نسبت به نحوه تعیین تعرفه‌‌‌های درمانی انتقاد می‌کند که از سوی دیگر مجلسی‌ها نیز به تبعات پایین بودن تعرفه‌‌‌های درمانی اشاره می‌کنند.

در همین راستا محمدعلی محسنی بندپی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه در کشور ما تورم شناور افزاینده است گفت: امروزه به دلیل پایین بودن تعرفه‌‌‌های درمانی، شاهد کاهش خدمات سلامت در بخش دولتی هستیم و همچنین در بخش خصوصی شاهد رشد تخلفاتی نظیر عدم‌استفاده از کارت‌خوان توسط پزشکان هستیم.

وی با انتقاد از میزان افزایش تعرفه‌‌‌های پزشکی در سال‌جاری افزود: ارزش و تعرفه‌گذاری خدمات پزشکی تنها با قیمت‌گذاری خدمات پرستاری و پزشکی نیست، بلکه جایگاه این خدمات را در کشور مشخص می‌کند. به طوری که در حال حاضر ایران در بین کشورهای منطقه ارزان‌ترین نرخ تعرفه‌‌‌های پزشکی را دارد، در کشور ما تورم شناور افزاینده است، تعیین نرخ ثابت برای ارائه‌دهندگان خدمات در کشوری که تورمی فزاینده دارد، قطعا موجب بی‌انگیزگی آنها خواهد شد، کاهش تعرفه‌‌‌های پزشکی در برابر تورم هم تبعاتی را به دنبال خواهد داشت. در حال حاضر بسیاری از بیمارستان‌‌‌های کشور بدهکار هستند چرا که خدماتی که برای آنها تعریف شده، به حالت دستوری قیمت‌گذاری شده‌‌‌اند.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: این در حالی است که امروز شاهد رشد بی‌رویه در قیمت تعرفه آب و برق تا تجهیزات پزشکی هستیم که به صورت دلاری افزایش داشته است. محسنی‌بندپی یادآور شد: بدیهی است که در برابر این رشد فزاینده قیمت‌ها، ثبات یا کاهش تعرفه پزشکی پاسخگو نخواهد بود و به دنبال کاهش یا ثابت نگه‌داشتن قیمت‌ها، گاهی شاهد پایین آمدن کیفیت خدمات پزشکی و درمانی هستیم، ثابت نگه داشتن تعرفه و قیمت خدمات پزشکی، منجربه افزایش تخلفات خواهد شد، امروز به دلیل پایین بودن تعرفه‌‌‌های درمانی، شاهد کاهش خدمات سلامت در بخش دولتی و همچنین در بخش خصوصی شاهد رشد تخلفاتی نظیر عدم‌استفاده از کارت‌خوان در مطب پزشکان هستیم. بنابراین ارزش‌گذاری خدمات نسبت به کیفیت خدمات باید تغییر کند و این موضوع تنها مربوط به مسائل پزشکی حاکم نیست. به طور مثال یک معلم تلاش می‌کند برای افزایش کیفیت آموزشی، دانش‌آموزان را به سمت مدارس غیردولتی پیش ببرد.

در همین حال محمدرضا دیدبان‌اردکانی رئیس سازمان نظام پزشکی شیراز با اشاره به اینکه یکی از معضلات جامعه پزشکی تعرفه‌های غیرواقعی و ناعادلانه است گفت: تنها صنفی که در کشور ما حق تعیین تعرفه خدمات خود را ندارد، سازمان نظام پزشکی است و متاسفانه کسانی در مورد تعیین تعرفه‌‌‌ها تصمیم‌گیری می‌کنند که خود خریدار خدمت هستند، مبحث تعرفه خدمات تشخیصی و درمانی یکی از معضل‌‌‌های ۲۰ سال اخیر جامعه پزشکی است، خریداران خدمت درجهت منافع خود تعرفه را بسیار پایین‌تر از تورم جامعه و هزینه‌‌‌ها در نظر می‌گیرند، به عنوان مثال امسال به‌رغم تورم حدود ۶۰ درصد، برای تعرفه‌‌‌های پزشکی افزایش ۲۵ درصدی در نظر گرفته شد و این فاصله را چه کسی باید پر کند؟

وی افزود: آیا جز این است که پزشکان از جیب خود این ما‌به‌التفاوت را بپردازند که کاملا بی‌انصافی است؟ درواقع دولت می‌‌‌خواهد با دست کردن در جیب پزشکان، کم‌کاری خود در خصوص توسعه بیمه‌ها را که مانند همه کشورهای دنیا، متولی مالی بحث درمان هستند، جبران کند، در تمام دنیا بین بیمار و پزشک اصلا رابطه مالی وجود ندارد. بیمه‌ها هزینه‌های مالی را پوشش می‌دهند و در کشور ما نیز با وجود این تعرفه‌‌‌های غیرواقعی و غیرمنصفانه در مقایسه با تمام کشورهای فقیر منطقه، بدون در نظر گرفتن هزینه‌ها، یأس و ناامیدی در جامعه پزشکی حاکم شده و بنابراین این امر سبب مهاجرت بیش از حد پزشکان به سایر کشورها شده یا مجبور به تغییر شغل هستند که همه این موارد در آینده نه‌چندان دور موجب خسران و زیان جامعه شده و درنهایت مردم متضرر می‌‌‌شوند.

در همین راستا محمد رئیس زاده رئیس کل سازمان نظام پزشکی نیز گفت: قبل از آنکه دیر شود و با یک عقبگرد ۴۰ساله مواجه شویم، در تعامل با جامعه پزشکی و برخورد با آنها، مسوولان اسناد بالادستی و قانون را رعایت کنند. چون اگر با وضعیت کنونی پیش برویم، آینده پیش رو وضعیت خوبی نخواهد داشت، به طوری که در بسیاری از رشته‌های تخصصی و فوق تخصصی عقبگرد خواهیم داشت که به دنبال آن بیماران برای درمان باید به خارج از کشور مراجعه کنند یا پزشک از سایر کشورها وارد کنیم، خلاف قانون‌ها باید کنار گذاشته شود، عدم‌لحاظ قیمت تمام‌شده خدمات، تاخیر در ابلاغ تعرفه‌ها و... باید کنار گذاشته شود. نمی‌توان با جامعه پزشکی کشتی گرفت.

وی افزود: به جرات می‌توان گفت یکی از حوزه‌های پرافتخار کشور که در آن به طور مطلق خودکفا شده‌ایم و با افتخار می‌توانیم آن را به عرصه جهانی عرضه کنیم و بر خود ببالیم، حوزه پزشکی کشور است. چراکه به هیچ پزشک خارجی در کشور نیاز نداریم و هیچ بیماری نیاز ندارد برای درمان خود به خارج از کشور اعزام شود، در حالی که طی سال‌های ۶۷ و ۶۸ این موضوع کاملا عکس بود، در مخیله هیچ هموطنی این فرضیه وجود ندارد که برای یک درمان، ولو پیچیده‌ترین آن، اگر به خارج از کشور مراجعه کند، درمان بهتری خواهد گرفت و می‌توانیم ادعا کنیم به مدد استادان حوزه پزشکی و فرهیختگان به خودکفایی مطلق رسیده‌ایم.

رئیس کل سازمان نظام پزشکی گفت: بنیان‌های سلامت و پزشکی کشور باید بیش از پیش تقویت شود نه اینکه دچار تضعیف شود، در حوزه حکمرانی سلامت و درک متقابل مسوولان از اهمیت و ارزش حوزه سلامت، حوزه آموزش و درمان، مشکلات و معیشت درمان، بحث تعرفه‌ها و اقتصاد درمان، حوزه پزشکی عمومی و اخلاق و تعهد حرفه‌ای، حوزه مهاجرت پزشکان و نخبگان، توریسم و دیپلماسی سلامت با چالش‌های بسیار جدی و نگران‌کننده‌ای روبه‌رو هستیم، اگر قرار است بنیان‌های پزشکی کشور مانند سابق تقویت شود، چاره‌ای نداریم جز اینکه مسوولان از چند کار اجتناب کنند. باید از حاکمیت شبه‌علم بر علم پزشکی، حاکم کردن افراد غیرپزشک بر جامعه پزشکی، تصمیم‌گیری برای سرنوشت جامعه پزشکی به دست غیر، محبوب شدن به بهانه هجمه به جامعه پزشکی در رسانه‌ها و تریبون‌ها و تصمیم‌گیری تخصصی برای آموزش جامعه پزشکی اجتناب شود.

رئیس زاده در پایان با تاکید بر اینکه تئوریسین‌های پشت پرده نباید کسانی باشند که به بهانه عدم‌تعارض منافع هیچ علم و تخصص و تجربه‌ای در حوزه پزشکی ندارند، افزود: متاسفانه امروز شاهد این موارد هستیم و قطعا با رعایت این اجتناب‌ها و با درک اهمیت جامعه پزشکی از سوی مسوولان و سیاستگذاران، جامعه پزشکی می‌تواند راه پرافتخار خود را ادامه دهد.