شاخص اهدای خون در ایران، ۲۶ نفر به ازای یک هزار نفر

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، ۱۴ ژوئن برابر با ۲۴ خردادماه هر سال روز تولد "کارل لندشتاینر" زیست‌شناس اتریشی برنده جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی در سال ۱۹۳۰ به‌خاطر کشف گروه‌های خونی است و این روز را به پاسداشت این مرد علم و زندگی، روز جهانی اهدای خون نام‌گذاری کرده‌اند.در این روز در سراسر جهان از همت والا و فعالیت انسان‌دوستانه تمام تلاشگران اهدا و انتقال خون، قدردانی می‌شود.

شعار امسال سازمان بهداشت جهانی در روز جهانی اهدای خون "ما هستیم چون شما خون اهدا می‌کنید" است، این شعار بر این تاکید دارد که برخی از افراد مانند تالاسمی ها و هموفیلی ها و بیماران سرطانی جانشان وابسته به خون و فرآورده های خونی است و از همه مردم در هر نقطه از این جهان درخواست می‌کند که به طور مستمر خون اهدا کنند و تمرکز اهدای خون بیشتر بر نقش جوانان در اهدای خون است که تضمینی برخون سالم و کافی است.

سازمان انتقال خون در سال ۱۳۵۳ باهدف سامان بخشیدن به وضع آشفته خون‌رسانی و به‌منظور ترویج فرهنگ اهدا، تهیه و تأمین خون و فرآورده‌های سالم، مطمئن و رایگان برای رفع نیاز بیماران نیازمند به‌ویژه مبتلایان به تالاسمی، هموفیلی و لوسمی "سرطان خون" تأسیس شد، اهداف این سازمان باسابقه ۴۹ سال خدمت، شامل مشارکت در مراقبت از بیماران، تأمین خون سالم و کافی، بسیج اهداکنندگان داوطلب، همکاری با بیمارستان‌ها در حل مشکلات انتقال خون و گسترش شبکه پایگاه‌های انتقال خون است، این سازمان، جمع‌آوری و توزیع خون و فرآورده‌های آن را از طریق مراکز اهدا خون در سراسر کشور بر عهده دارد، اهدای خون در ایران سال‌ها است که به‌صورت کاملاً داوطلبانه انجام می‌شود و خون و فرآورده‌های خونی موردنیاز بیماران در ایران از این طریق تأمین می‌شود و در حال حاضر سالانه در ایران بیش از ۲ میلیون نفر به‌صورت کاملاً داوطلبانه خون اهدا می‌کنند.

در سراسر جهان بسیاری از افرادبه خون و فرآورده‌های خونی نیاز دارند به‌طوری‌که از هر سه نفر مردم دنیا، یک نفر در طول زندگی احتیاج به تزریق خون و فرآورده‌های خونی پیدا می‌کند، بارزترین مثال برای موقعیت‌هایی که در آن نیاز مبرم به خون پیدا می‌شود، عبارت از زمان بروز حوادث و سوانح گوناگون نظیر تصادفات رانندگی، سوختگی‌ها و اعمال جراحی است، همچنین زنان باردار در حین زایمان، نوزادان و به‌خصوص نوزادان نارسی که به زردی دچار می‌شوند، نیازمند خون هستند و از طرفی بیماران مبتلا به سرطان که تحت شیمی‌درمانی یا اشعه‌درمانی قرار دارند هم از مصرف‌کنندگان خون و فرآورده‌های خون هستند، بسیاری از بیماران دیگر مانند بیماران تالاسمی و هموفیلی نیز ناگزیرند برای بهره‌مندی از یک زندگی به نسبت طبیعی برای تمام عمر به شکل منظم خون یا فرآورده‌های خون دریافت کنند.

شاخص اهدای خون در ایران در حال حاضر براساس آمار اهدای خون در سال گذشته "۱۴۰۱" ۲۶ نفر به ازای یک هزار نفر جمعیت کشور است و از این لحاظ ایران دارای موقعیت خوبی در بین دیگر کشورها است، شاخص اهدای خون بر اساس استانداردهای جهانی دریک هزار نفر جمعیت سنجیده می شود، بر اساس گزارش های سازمان جهانی بهداشت شاخص اهدای خون به ازای هر هزار نفر جمعیت در کشورهایی با درآمد متوسط به بالا ۱۶ و در کشورهایی با درآمد بالا ۳۱ نفر است که بر این اساس ایران دارای موقیعت خوبی است.

بشیر حاجی بیگی سخنگوی سازمان انتقال خون در این خصوص گفت: در سال گذشته ۲ میلیون و ۲۲۳ هزارو ۴۹۲ واحد خون اهدا شد که طی این مدت خراسان شمالی با افزایش ۳۴ درصدی، رتبه نخست رشد اهدای خون در کشور را به خود اختصاص داد و همچنین استان ایلام با رشد بیش از ۲۵ درصد و لرستان با رشد بیش از ۲۳ درصد، رتبه های دوم و سوم رشد اهدای خون را به خود اختصاص دادند، در سال ۱۴۰۱ استان تهران با ثبت ۳۶۹ هزار و ۵۲۳ واحد بالاترین میزان اهدای خون در کشور را به خود اختصاص داده است.

وی تصریح کرد: تعداد اهدای مستمر "با سابقه حداقل دو بار اهدای خون درسال" در سال ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه سال قبل در کل کشور بیش از ۷ درصد رشد نشان می دهد که در این زمینه بیشترین رشد اهدای مستمر در استان های خراسان شمالی با نزدیک به ۳۴ درصد، استان کهگیلویه و بویر احمد با بیش از ۲۳ درصد و استان کردستان با نزدیک به ۲۰ درصد ثبت شده است، شاخص ۵۴ درصدی اهدای خون توسط اهدا کنندگان مستمر نشان دهنده این است که افرادی با خود مراقبتی، اهدای خون را در برنامه زندگی شان قرار داده اند و بیش از یک بار در سال گذشته خون اهدا کرده اند.

سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: استان های سمنان با شاخص مستمر نزدیک به ۶۸ درصد، استان قم با بیش از ۶۳ درصد، و استان یزد با بیش از ۶۲ درصد بالا ترین شاخص اهدای مستمر را در میان استان های کشور به خود اختصاص داده اند، هم اکنون در بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان، زنان نیمی از اهدای خون را بر عهده دارند، زنان نیمی از جمعیت را تشکیل می دهند و به دلیل خود مراقبتی بیشتر، صداقت در پاسخگویی به سوالات بدو اهدای خون و رفتارهای پرخطر کمتر، خون سالمتری دارند، به رغم اینکه میزان اهدای خون بانوان در ایران در سال گذشته به نسبت سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۱۲ درصد رشد داشته است، اما شاخص اهدای خون بانوان در کشور در سال گذشته ۴.۵۳ درصد بوده است.

حاجی بیگی ادامه داد: در سال گذشته فعالیت و توزیع خون در شبکه ملی خون رسانی نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۰، بیش از ۴۰ درصد افزایش داشت که نشان دهنده افزایش عملکرد شبکه ملی خون رسانی است. به نحوی که در سال ۱۴۰۱ بیش از ۱۷۶ هزار واحد خون و فرآورده‌های آن در این شبکه توزیع شده است، میزان اهدای خون در ایران را قابل قبول است، مصرف بالای خون و فرآورده های خونی به دلیل وجود بیش از ۲۰ هزار بیمار تالاسمی، حوادث جاده ای و جراحی ها تخصصی و فوق تخصصی و افزایش سن جامعه، بسیار بالاست که این مهم نیاز به اهدای همیشگی خون را دوچندان می‌کند.

وی در پایان اضافه کرد: نیاز به خون همیشگی است و بهترین مکان برای ذخیره خون رگ‌های اهداکنندگان است و تا هر زمانی که نیاز به اهدای خون بیشتر شود با دعوت و فراخوانی که از سوی سازمان انتقال خون انجام می‌شود اهداکنندگان برای اهدای خون اقدام کنند و یاری کننده انتقال خون و نجات دهنه بیماران باشند.

در ادامه صدیقه امینی کافی آباد رئیس موسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون گفت: سلامت خون اهداکنندگان ایران در سطح کشورهای دارای درآمد بالاست و نحوه گزینش اهداکنندگان در سلامت خون نقش مهمی در سلامت خون‌های اهدایی دارد.

صدیقه امینی کافی آباد در خصوص بررسی عفونت های منتقله از راه خون در جمعیت داوطلبان اهدای خون تاکید کرد: امروزه به فناوری ها و طرح های پژوهشی کاربردی توجه فراوان می شود و سازمان انتقال خون از پروژه های فناورانه حمایت می کند، سلامت خون اهداکنندگان بیانگر سلامت خون جامعه است، نتایج این پژوهش ها نشان می‌دهد غربالگری اهداکنندگان در سازمان انتقال خون به خوبی انجام می شود و دوره های آموزشی انتخاب اهدا کننده، نحوه سوال کردن و نحوه معافیت اهدا کنندگان می تواند بسیار موثر باشد.

رئیس موسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون ادامه داد: این پژوهش ها نشان داد که معاف کردن افرادی که رفتارهای پرخطر انجام داده اند یا سابقه تست مثبت مواد مخدر تزریقی و استنشاقی در پرونده آنها وجود دارد، بی تردید در سلامتی خون نقش دارد، طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، ایران با وجود اینکه در میان کشورهای برخوردار قرار ندارد، اما سلامت خون اهداکنندگان آن در ردیف کشورهای برخوردار طبقه‌بندی می‌شود و این مایه افتخار ماست.

عباس صداقت مدیرکل دفتر تضمین کیفیت سازمان انتقال خون نیز گفت: هدف برنامه عملیاتی این سازمان در سال ۱۴۰۲ را رسیدن به ۲۵۰ هزار لیتر پلاسمای آماده پالایش است، هم اکنون در مورد تولید "آلبومین و آی وی آی جی" که داروهای مشتق از پلاسما هستند دچار کمبود هستیم و وظیفه داریم حداکثر پلاسمای ریکاور را برای شرکت‌های پالایش گر با بالاترین استاندارد تامین کنیم، در حال حاضر ۲۶ مرکز استانی و دو مرکز اقماری دارای مجوز ارسال پلاسما برای پالایش به شرکت های خارجی وجود دارد، با وجود پالایش گر ایرانی و توسعه مراکز تولید پلاسما امیدواریم بیش از پیش هدف افزایش تولید و کاهش ضایعات محقق شود.

مصطفی جمالی مدیر عامل سازمان انتقال خون نیز گفت: سال ۱۴۰۱ با وجود همه مشکلات سال خوبی بود، انبارهای خالی و کمبود کیت و کیسه که در بهمن ماه سال ۱۴۰۰ تحویل گرفته بودیم و ذخایر خون که به ۳ تا ۴ روز رسیده بود در سال گذشته به میزان مطلوبی افزایش یافت، میانگین توزیع خون به درخواست مراکز درمانی از ۸۵ درصد به ۱۰۰ درصد رسیده است و ذخایر خون به متوسط ۸ تا ۱۰ روز افزایش پیدا کرده است، هم اکنون ۶۰ درصد کیسه های مورد استفاده خون فیلتر دار است و انجمن تالاسمی به خاطر تامین خون مورد نیاز عزیزان تالاسمی از وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی برای سازمان انتقال خون درخواست تقدیر کرده است.

به گزارش ایرنا مدیر عامل سازمان انتقال خون در پایان به رسیدن به اهدای خون بیش از ۲۶ نفردر هزار نفر را از دیگر دستاوردهای سال گذشته سازمان انتقال خون دانست و افزود: تعداد اهدای بانوان ۱۱ درصد در سال ۱۴۰۱ افزایش یافت اما همچنان باید رشد بیشتری را شاهد باشیم و کاهش آمار اهدای خون جوانان را نیز نگران کننده است و فرهنگ اهدای خون در میان قشر جوان باید نهادینه شود.