حذف ممنوعیت انجام کولونوسکوپی در مطب ها

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، کامران باقری لنکرانی در اولین نشست خبری انجمن آندوسکوپی‌های گوارشی ایران گفت: یکی از اقدامات تشخیصی پر شمار در همه جای دنیا آندوسکوپی‌های گوارشی است. این اقدام تشخیصی در طول زمان تکامل یافته است یعنی اگر در گذشته از آندوسکوپی صرفا برای تشخیص استفاده می‌شد، امروزه بیشتر استفاده ما تشخیص پیشرفته و اقدامات درمانی و تهاجمی پیشرفته است. برخی سرطان‌ها در مرحله اول با آندوسکوپی درمان می‌شود از طرفی برخی بیماری‌های که درمان آن در گذشته راهی جز جراحی نداشت امروز با این شیوه درمان می‌شود.امروزه می‌توان با امکانات موجود از روی شکل بافت روده سرطان را تشخیص داد.

رئیس انجمن آندوسکوپی‌های گوارشی ایران گفت: از ۶۱ سال قبل انجمن جهانی آندوسکوپی آغاز به کار کرد، این فرآیند در کشور ما با تاخیر شروع شد اما مسیر آن رو به تکامل است‌. انجمن‌های علمی وظیفه اولشان گسترش علم در آن رشته است و هرچه فوق تخصصی‌تر به موضوع نگاه کنند حرکتشان در کرانه دانش قوی‌تر می‌شود. ضمن اینکه می‌توانند هم افزایی هم داشته باشند.  البته واقعیت این است که مشکلات صنفی هم وجود دارد اما این انجمن باید در جهت گسترش مرز دانش در این رشته کار کند.، در کشور ۹۰۰ نفر فوق تخصص گوارش و کبد دارند، امروزه حتی در برخی شهرستان‌ها مراکزی گسترده داریم که خدمات گسترده ارائه می‌دهند و اینها ما را ملزم می‌کند که به این موضوع عالمانه نگاه کنیم.

وی افزود: روند سرطان معده در کشور رو به کاهش است، اما هنوز سرطان معده بیشترین علت مرگ‌های ناشی از سرطان را در هر دو جنس به خود اختصاص داده و هنوز بیماری خطرناک و پرشماری در کشور محسوب می‌شود، از طرفی سرطان روده بزرگ روند رو به افزایش دارد و پیش‌بینی این است که با روند فعلی حدود ۱۰ سال آینده تعداد تشخیص سرطان روده بزرگ حدود دو برابر افزایش یابد. تغییر سبک زندگی، مصرف فست فودها، چاقی و...مقصر بروز این سرطان شناخته شده است. این امر بیانگر این است که باید به غربالگری سرطان روده توجه بیشتری کنیم. کار اول غربالگری برای کسانی است که سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان روده دارند یا علامت‌های خیلی پیش پا افتاده مانند کم خونی و تغییر اجابت مزاج دارند، تغییر الگوی غذایی در کاهش موارد سرطان روده نقش مهمی دارد، مصرف بیشتر فیبر و غلات کامل مانند نان سبوس‌دار و کاهش مصرف چربی و مواد غذایی فرآوری شده، احتمال ابتلا به سرطان روده را کاهش می‌دهد.

باقری لنکرانی ادامه داد:‌ برای افراد فاقد علامت، بررسی مدفوع از نظر خون نهفته مهم است و قدم بعدی کلنوسکوپی است و این خدمت با گستردگی خوبی در کشور ارائه می‌شود، چند وقت قبل شائبه‌ای پیش آمده بود که کلونوسکوپی باید در مراکز محدود انجام شود اما خوشبختانه اخیرا تصمیم بر این شده است که این خدمت در دسترس افراد بیشتری باشد و نکته مثبتی است که فرآیند غربالگری سرطان روده بزرگ را در حجم وسیع‌تری و حتی مراکز سرپایی انجام دهیم، این کاری بود که چند سالی متوقف شده بود.

رئیس انجمن آندوسکوپی‌های گوارشی ایران گفت: بیماری‌های التهابی روده در کشور سیر افزایشی دارد، شاید ۵۰ سال پیش تنها ۱۰۰ مورد از این بیماری پیدا می‌شد اما امروزه ۶۰ هزارنفر بیمار ثبت شده داریم و حدس می‌زنیم تعداد واقعی ۱۰۰ هزار نفر باشد و احتمالا ظرف ۱۵ سال آینده تعداد مبتلایان به بیماری‌های التهابی روده ۲.۵ برابر شود. این بیماری نیاز به مراقبت جدی دارد. خوشبختانه درمان‌های این بیماری در کشور به خوبی در دسترس است و شرکت‌های بایوتکنولوژی خیلی از درمان ‌های جهانی را به داخل آوردند اما نیاز به‌ مراقبت مزمن دارد تا از عوارض طولانی مدت پیشگیری شود. هدف اول ما گسترش مرزهای دانش در رشته و توانمند شدن ارائه دهندگان خدمت است.

وی افزود: در سطح دنیا اتفاقاتی درحال وقوع است که لاجرم منجر به افزایش بروز بیماری‌های غیرواگیر می‌شود. به عنوان مثال افزایش سالمندی، چاقی، تغییر الگوی غذایی، افزایش مصرف دخانیات، احتمالا استفاده از ظروف یکبار مصرف و... همگی از عوامل خطر سرطان‌ها و سایر بیماری‌های غیرواگیر محسوب می‌شوند. یا مثال دیگر اینکه سرطان روده بزرگ حدود ۵۰ سال قبل در چین بیماری کمی بود اما اکنون روند آن افزایشی است، اتفاقی که مشابه آن در کشور ما هم رخ داده است، هرچقدر در پیشگیری از سرطان‌ها به سمت اصلاح سبک زندگی، اصلاح تغذیه و... پیش برویم در پیشگیری از بروز سرطان هم موفق خواهیم بود. اگر درجهت ارتقای سلامت و کاهش عوامل خطر پیش نرویم روند افزایشی بیماری‌هی غیرواگیر ادامه خواهد داشت.

باقری لنکرانی تاکید کرد: اکنون که بحث برنامه هفتم توسعه داغ است یکی از موضوعات مهم کاهش عوامل خطرزای بیماری‌ها است. نباید توسعه اقتصادی را به گونه‌ای طراحی کنیم که با عوامل خطرزا همراه باشد. یکی از عوامل خطرزا در کلانشهرها آلودگی هوا است که حتی در برخی استان‌ها به عامل سوم یا چهارم بروز بیماری‌های غیرواگیر بدل شده است و باید این روند تغییر کند، یکی از کارهای انجمن‌های پزشکی کمک به تدوین راهنمای بالینی درمان بیماری‌ها است. درمورد انجام کلونوسکوپی برای غربالگری سرطان روده غیر از کسانی که در بستگان درجه یک خود فرد مبتلا داشته باشند یا دارای علائم باشند حتما لزومی به انجام این کار نیست و ما می‌توانیم غربالگری را به شیوه دیگری انجام دهیم.

رئیس انجمن آندوسکوپی‌های گوارشی ایران در خصوص پوشش بیمه‌ای خدمات غربالگری و پیشگیری کننده از سرطان‌های گوارشی نیز گفت: در این زمینه احتیاج به تلاش بیش از پیش است. متاسفانه رویکرد برخی شرکت‌های بیمه این است که هزینه‌ها را کاهش دهند درحالی که رویکرد باید سبب افزایش کیفیت خدمات و جامعیت آن باشد. در شرایطی که ما درحال رایزنی برای ارائه ابلاغیه مجاز بودن انجام کلونوسکوپی در مطب‌ها بودیم اما برخی سازمان‌های بیمه‌گر این پوشش بیمه را حذف کردند که کاری ظالمانه بود که هزینه را بر عهده بیمار گذاشتند. بیمه‌ها باید در خدمات پیشگیرانه نیز فعال باشند.

وی اظهار کرد: مستندات علمی نشان داده که کانون‌های سرطان در کشور پراکندگی خاصی دارد، به عنوان مثال بیشترین شیوع سرطان معده در نیمه شمالی کشور است که بخشی مربوط به نوع تغذیه، ژنتیک و... است. نمی‌توان انکار کرد که اگر آب به نیترات آلوده باشد احتمال بروز  سرطان‌ معده افزایش می‌یابد. در شهرهای جنوبی کشور بیشتر سرطان روده رواج دارد یا می‌دانیم که آلودگی هوا احتمال ابتلا به سرطان ریه، مری و... را افزایش می‌دهد که این روند را در کلانشهرها شاهد هستیم. عوامل خطر در استان‌های مختلف ناهمگن هستند اما باید نسبت به مقابله با آنها اقدام کرد، شناسایی عوامل خطر بروز سرطان‌ها اهمیت زیادی دارد، به عنوان مثال درمورد ظروف یکبار مصرف حدس‌هایی می‌زنیم ولی هنوز مستندات قوی و کاملی نداریم و قصد ایجاد ترس و واهمه نداریم.

باقری لنکرانی گفت: سرطان معده یک گروه ناهمگن است که چندین بیماری ذیل این سرطان قرار می‌گیرد، سرطانی مرتبط با میکروب هلیکوباکتر داریم که شایع‌ترین نوع سرطان معده است ولی با توجه به بهبود شرایط بهداشتی و تشخیص زودرس،‌ بروز آن کاهش یافته است ولی اگر بخواهیم دقیقتر نگاه کنیم سایر انواع سرطان معده افزایش یافته است. البته درکل با روند کاهشی مواجه بوده‌ایم ولی نوع آن متفاوت شده است. متاسفانه یکی از اخبار تلخ این است که سرطان معده در خانم‌های میانسال رو به افزایش است که فرضیه‌هایی برای این رخداد داریم که یکی از فرضیه‌ها تماس با مواد مصنوعی و لوازم آرایش است،‌ فرضیه دیگر حساسیت بیشتر خانم‌ها به مواد هورمونی و ... است که این‌ها باید تحت بررسی قرار گیرند.

رئیس انجمن آندوسکوپی‌های گوارشی ایران با تاکید بر اهمیت تامین مالی برای خرید تجهیزات پزشکی اظهارکرد: در رشته ما وسایل یکبار مصرف هم زیاد استفاده می‌شود و یکی از اهداف ما تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان برای تولید این دست محصولات به شکل داخلی است اما تا این اتفاق بیفتد نیاز است که تجهیزات با قیمت مناسب تامین شود. به سهم خود پیگیر هستیم تا ارز ترجیهی برای تجهیزات پزشکی و نگهداشت دستگاه‌های موجود به درستی اختصاص داده شود. متاسفانه سازمان غذا و دارو تا حد زیادی تحت فشار تهیه دارو است و باید این توازن توجه همزمان به تجهیزات پزشکی و نظارت بر غذا هم وجود داشته باشد.

وی افزود: سال گذشته ۱۲ هزار مبتلای جدید به سرطان روده بزرگ و ۶۰۰۰ فوتی داشتیم. سرطان روده بزرگ نیز تا حد زیادی قابل پیشگیری است که این مهم با غربالگری به موقع و برداشتن ضایع پیش‌ سرطانی محقق می‌شود، این امکانی است که در مورد همه سرطان‌ها ممکن نیست. خوشبختانه این موضوعی است که وزارت بهداشت در برنامه‌های خود قرار داده است، تراکم پزشکان متخصص گوارش در کلانشهرها بیشتر است،‌ البته در ۱۰ سال گذشته حضور این متخصصان در شهرستان‌ها افزایش یافته است و حدود دو سوم در کلانشهرها و یک سوم در سایر شهرستان‌ها حضور دارند درحالیکه ۱۵ سال قبل توزیع جغرافیایی متخصصان گوارش به این صورت نبود.

باقری لنکرانی در خصوص مباحث مطرح شده پیرامون سرطان‌زا بودن نخ‌های چای کیسه‌ای گفت: زمانی که قرار است درباره سرطان‌زا بودن چیزی صحبت کنیم باید دقت کنیم که سخنان علمی بگوییم که کار آسانی نیست. اثبات‌پذیری برخی موضوعات سخت است و بیشتر مشاهده یک همراهی است به عنوان مثال درباره چای کیسه‌ای باید سایر عوامل و متغیرها هم بررسی شود. باید در نظارت بر مواد غذایی نظارت بیشتری داشته باشیم چراکه صنایع غذایی بسیار حساس هستند. در ۱۵ سال گذشته صنایع غذایی جهش خوبی برای سالم‌تر شدن داشتند.

رئیس انجمن آندوسکوپی‌های گوارشی ایران گفت: چند موضوع کیفیت آندوسکوپی را مشخص می‌کند اول آنکه فردی که این کار را انجام می‌دهد تحت آموزش حداقل ۱۵۰ آندوسکوپی انجام داده باشد که خوشبختانه این کار در ایران به خوبی انجام می‌شود. دوم آنکه برای انجام آندوسکوپی زمان کافی بگذارند تا نتیجه درست به دست آید. نکته سوم هم استفاده از تجهیزات مناسب است که ضایعات پیش‌ سرطانی را نشان دهد، اهمیت دادن به افزایش سواد سلامت امری ضروری است، سواد سلامت موسسه‌ای موضوع مهمی است که با آن مشکل داریم یعنی در مراکز درمانی باید بتوانند اطلاعات را به زبان قابل فهم و کاربردی به بیمار منتقل کنند که می‌بایست در این زمینه توانمندسازی و هماهنگی بین رشته‌ای اتفاق بیفتد که در این زمینه اهمیت پزشکی خانواده بیش از گذشته مشخص می‌شود.

در ادامه این نشست امیرپاشا طبائیان دبیر علمی انجمن آندوسکوپی‌های گوارشی ایران با بیان اینکه آندوسکوپی این روزها از بحث تشخیصی خارج شده و وارد بحث درمانی کم تهاجمی شده است گفت: بسیاری از مواردی که درمان سنگین نیاز داشت اکنون با عوارض کمتر و به این شیوه درمان می‌شود. انجمن ما با هدف پیشرفت این موارد تاسیس شده است، به خاطر تصمیم غلط دولت قبل، بحث انجام کلونوسکوپی در مطب ممنوع شده بود اما امروز به همت تیم درمان وزارت بهداشت این مشکل حل شد و از این به بعد پس از ابلاغیه انجام کلونوسکوپی در مطب آزاد خواهد شد. این سبب افزایش دسترسی مردم به خدمات شده و از رشد سرطان‌های روده با تشخیص زودرس جلوگیری می‌کند.

وی افزود:‌ الان توصیه می‌کنیم افراد از سن ۴۵ سال به بالا خصوصا، اگر سابقه خانوادگی ابتلا یا علائمی مانند کم خونی داشته باشند توصیه به کلونوسکوپی می‌کنیم و وقتی در مراحل اول بیماری تشخیص داده شود به راحتی با روش کم تهاجمی درمان می‌شود و بار مالی کمتری هم به نظام سلامت وارد می‌کند، انجمن‌های علمی بازوی مشورتی وزارت بهداشت هستند. در وزارت بهداشت همه مسئولین از همه رشته ها اطلاعات کافی ندارند برای انجام کار کارشناسی درست، نیاز است که مشورت کنند و ما این کمک را می‌کنیم.