شناسایی ۱۱ مبتلا به تب کریمه کنگو در سیستان و بلوچستان

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، همه ساله با آغاز فصل گرم شرایط برای شیوع بیماری ویروسی تب کریمه کنگو در بسیاری از نقاط کشور از جمله سیستان و بلوچستان مساعد می‌شود.

تب کریمه کنگو یک بیماری خونریزی دهنده تب‌دار حاد است که توسط کنه یا تماس با خون، ترشحات یا لاشه دام و انسان آلوده منتقل می‌شود، عامل اصلی شیوع تب کنگو در سیستان و بلوچستان، قاچاق دام سنگین از پاکستان و افغانستان است که بدون هیچ کنترلی وارد مرزهای کشور می‌شود و بدون رعایت موازین بهداشتی ذبح و به در سطح عمومی عرضه می‌شود، معمولا در مناطق مرزی مختلف کشور دام‌های سبک به‌صورت قاچاق از کشور خارج می‌شوند، اما در سیستان برخلاف مناطق یاد شده، دام‌های سنگین مانند شتر و گاو و گوساله به‌صورت غیرمجاز وارد می‌شود که عامل اصلی شیوع بیماری تب کریمه کنگو در استان همین اقدام غیرقانونی است.

سیستان بلوچستان بیش از ۱۱۰۰ کیلومتر نوار مرزی دارد که کنترل و پوشش همه مناطق کار دشواری است، با این‌ وجود کنترل‌های سفت و سختی برای عدم ورود قاچاق دام در نواحی مرزی در حال انجام است، با این‌ وجود اما در حالی پاکستان و افغانستان منبع ورود بیماری تب کریمه کنگو به ایران به شمار می‌روند که مردم باید گوشت موردنیاز مصرفی خود را از مراکز معتبر مورد تأیید دامپزشکی تهیه و خریداری کنند، زیرا بیماری تب کریمه کنگو یک عفونت ویروسی است که در گروه تب‌های خونریزی دهنده به شمار می‌رود.

این بیماری نخستین‌بار در سال ۱۹۴۴ در کریمه کشف شده و نام "تب خونریزی دهنده" به آن داده شد. چندین سال بعد مشخص شد که پاتوژن ایجادکننده تب خونریزی دهنده کریمه کنگو مشابه همان بیماری است که در سال ۱۹۵۶ در کنگو مشاهده شده بود. همین ارتباط باعث شد تا نام "تب خونریزی دهنده کریمه کنگو را برای این بیماری انتخاب کنند که به‌ اختصار CCHF" نامیده می‌شود.

ویروس تب خونریزی دهنده کنگو می تواند از طریق خون حیوان آلوده، فرآورده های خام دامی و همچنین گزش پشه ناقل به انسان منتقل و بیماری را ایجاد کند. گوسفند، بز، شتر و گاو حتی در صورت آلوده بودن به ویروس تب کنگو علائم مشخصی ندارند و نمی توان از ظاهر دام به سالم بودن آن پی برد، این بیماری کشندگی بالایی داشته بگونه‌ای که در صورت تاخیر در شروع درمان می تواند منجر به مرگ ۴۰ درصد از بیماران شود و هر ساله با شروع فصل گرما یعنی فصل بهار و تابستان و همزمان با رشد و بلوغ کنه ها تعداد مبتلایان به بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو افزایش می یابد.

حدود ۳۰ تا ۶۰ درصد مبتلایان به این بیماری فوت می کنند اما به دلیل نظام مراقبت قابل قبول بیماری در سیستان و بلوچستان و اقدامات به موقع و مناسب درمانی، میزان کشندگی بیماری در این استان کاهش یافته اما باید با حساسیت ویژه ای نسبت به آموزش مردم و گروه‌های در معرض خطر بیماری برای مراجعه به موقع و فوری در صورت بروز علائم شبه سرماخوردگی به ویژه افراد تماس گیرنده با خون، ترشحات و بافت های دام آلوده انجام شود.

علائم بیماری شبیه به سرماخوردگی بوده و می توان به مواردی مانند شروع ناگهانی تب، سردرد شدید، درد شدید در ناحیه پشت و کمر، تهوع و استفراغ، اسهال و درد شکم و در برخی مواقع خونریزی از تمام نقاط بدن به ویژه بصورت زیرپوستی اشاره کرد که در صورت تاخیر فرد بیمار در مراجعه به بیمارستان می تواند منجر به مرگ وی شود.

حبیب غزنوی رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان از شناسایی ۱۱ مبتلا به تب کریمه کنگو از سال ۹۹ تا سال ۱۴۰۲ در سیستان و بلوچستان خبر داد و گفت: تب خونریزی دهنده کریمه کنگو یک عفونت ویروسی قابل‌انتقال بین انسان و حیوان است که از طریق نوعی کنه منتقل می‌شود، از این تعداد یک نفر در سالجاری بر اثر ابتلا به بیماری تب کنگو جان خود را از دست داد، تب کریمه کنگو معمولا علائم خاصی در دام‌ها ایجاد نمی‌کند و ویروس آن تا یک هفته در داخل بدن دام باقی می‌ماند، اگر در این مدت، دام ذبح شود افرادیکه این دام را ذبح یا گوشت آن را قطعه‌قطعه می‌کنند در معرض خطر ابتلا به تب خونریزی دهنده کریمه کنگو قرار می‌گیرند، همچنین اگر افراد گوشت دامی که به‌صورت غیرقانونی و سنتی ذبح شده را بدون رعایت نکات بهداشتی مصرف کنند مبتلا به این بیماری می‌شوند.

وی تأکید کرد: مردم حتما گوشت‌هایی را مصرف کنند که از کشتارگاه خریداری شده و تأییدیه سازمان دامپزشکی را دارد زیرا در کشتارگاه‌ها، دام پس از ذبح‌شدن به مدت حداقل ۲۴ ساعت در دمای یخچال قرار می‌گیرد. سرمای یخچال باعث می‌شود که طی فرایندی بسیاری از ویروس‌های موجود در گوشت از جمله ویروس مربوط به بیماری تب کریمه کنگو از بین برود.

فیض الرحمن رسولی زاده سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر گفت: شیوع بیماری تب خونریزی ‌دهنده کریمه کنگو در جنوب سیستان و بلوچستان به مرحله هشدار رسیده بنابراین تمامی افرادیکه با دام و فرآورده‌های دامی در تماس هستند باید نکات بهداشتی را رعایت کنند، بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو "CCHF" یک بیماری تب دار حاد ویروسی به شدت واگیر دار بوده که در صورت تشخیص دیرهنگام باعث خونریزی و مرگ خواهد شد.

وی افزود: با افزایش دما فعالیت کنه ها نیز افزایش یافته و به همین علت احتمال بروز و شیوع این بیماری در ماه‌های گرم سال افزایش خواهد یافت و علایم این بیماری شروع ناگهانی تب۳۸ درجه حداقل برای یکبار، سردرد شدید، درد عضلانی، حالت تهوع با یا بدون استفراغ است، این بیماری از طریق گزش کنه‌ای به نام هیالوما، یا له کردن کنه با دست بدون پوشش "دستکش یا حفاظ" تماس مستقیم با خون تازه یا سایر بافت های دام ها یا حیوان ها، تماس مستقیم با بیمار یا خون، ترشحات یا مواد دفعی بیمار تأیید شده یا محتمل cchf "شامل ورود سوزن آلوده به بدن" اقامت یا مسافرت در یک محیط روستایی که تماس با دام یا کنه وجود دارد منتقل می‌شود.

سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر گفت: پس از آلودگی توسط کنه یک تا سه روز و حداکثر ۹ روز دوره کمون بیماری بوده که پس از تماس با خون و بافت های خونی این دوره پنج تا۶ روز و حداکثر ۱۳ روز خواهد بود و علائم آن با تب، ضعف، بی حالی، درد عضلانی، سرگیجه، درد و سفتی گردن، درد پشت، سردرد و سوزش چشم ها و دوبینی، شروع می‌شود، ممکن است حالت تهوع، استفراغ، اسهال، دل درد، سرفه و گلودرد و به دنبال آن تغییرات خلقی، اختلال در هوشیاری ایجاد شود و بعداز ۲ تا چهار روز حالت خواب آلودگی، افسردگی و درد در قسمت راست و بالای شکم رخ می دهد، همچنین افزایش ضربان قلب، بزرگی غدد لنفاوی و خونریزی از دهان، بینی و گوش، ادرارخونی، گاهی خلط خونی، خونریزی از رحم، مشکلات تنفسی و درنهایت مرگ اتفاق می‌افتد.

غلامرضا سرگزی مدیرکل دامپزشکی سیستان و بلوچستان گفت: با توجه‌ به گرم‌شدن هوا و فعالیت کنه‌ها در خصوص بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو باید مراقبت‌های بهداشتی را جدی گرفت، تب خونریزی دهنده کریمه کنگو یک بیماری حاد تب دار و خونریزی دهنده است که از طریق گزش کنه و یا تماس با خون یا ترشحات یا لاشه دام و انسان آلوده منتقل می‌شود.

وی با اشاره به توصیه‌های لازم برای پیشگیری از این بیماری تأکید کرد: خودداری از خرید گوشت بدون مهر دامپزشکی، نگهداری ۲۴ ساعته گوشت تازه در یخچال، پرهیز از کشتار دام خارج از کشتارگاه، پرهیز از قطعه‌قطعه کردن و بسته‌بندی و مصرف گوشت تازه، پرهیز از مصرف جگر و دل‌وقلوه به‌صورت تازه، دقت در خصوص محافظت از گزش کنه، سم‌پاشی منازل روستایی و دامداری‌ها برای کاهش جمعیت کنه‌ها و جلوگیری از بازی‌کردن کودکان با دام‌ها در مناطق روستایی از جمله اقدامات مهم به شمار می‌رود، در این زمینه از ابتدای سالجاری تاکنون ۵۶۵ هزار و ۱۹۷ مترمربع جایگاه دام و ۱۰۲ هزار و ۹۹۳ رأس نفر دام سبک‌وسنگین سم‌پاشی شده است.

مدیرکل دامپزشکی سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: در راستای مبارزه جدی با بیماری اداره آموزش و ترویج اداره کل دامپزشکی سیستان و بلوچستان با همکاری شبکه‌های دامپزشکی تابعه اقدام به تهیه و تکثیر اطلاعیه بهداشتی، برگزاری کلاس‌های ترویجی و جلسات آموزشی توجیهی کرده‌اند که در چهارماهه سالجاری سه هزار و ۵۰۹ نفر به‌صورت مستقیم آموزش لازم را کسب کردند، تمام افراد باسابقه گزش کنه، تماس با دام زنده و ترشحات خونی فرآورده‌های خام دامی که علایم فوق را مشاهده می‌کنند، باید دراسرع‌وقت به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کنند تا تحت معالجه قرار گیرند.

محمود فاطمی رئیس مرکز بهداشت زاهدان گفت: متأسفانه در روزهای منتهی به عید قربان امسال شاهد مواردی از ابتلا به بیماری‌های مشترک انسان و حیوان به‌ویژه "تب کریمه کنگو" و فوت یکی از شهروندان با علایم این بیماری در زاهدان بودیم، این بیماری از طریق تماس فرد با ترشحات، بافت و خون‌آلوده دام ذبح شده منتقل می‌گردد، علائم این بیماری به‌صورت تب و لرز، سردرد شدید، درد پشت و کمر، خونریزی زیر پوستی و گیجی در فرد بیمار ظاهر می‌شود، خرید و ذبح دام باید در مراکز تحت نظارت دامپزشکی انجام شود، ه‌هیچ‌وجه دام در منازل و معابر عمومی ذبح نشود، افرادیکه دام را ذبح می‌کنند از وسایل حفاظت‌کننده مانند دستکش، چکمه و لباس مناسب استفاده کنند، همچنین از مصرف جگر تازه یا گوشت تازه به‌صورت خام یا نیم‌پز خودداری شود. ایرنا