ناس (Naswar) و پان پراگ (Pan parag)

🔺ناس که به آن نسوار هم می‌گویند، به دو شکل ساده و پان پراگ وجود دارد.

اول؛ نوع ساده یا همان ناس معروف، اگر بدون افزودنی باشد شامل پودر برگ خشک شده تنباکو، همراه با آهک است که عمدتاً در افغانستان وپاکستان و ترکمنستان مورد مصرف است.
هرچند جدیداً با شکل‌های شیک و ظاهر مدرن در کشورهایی مثل سوئد، نروژ و... هم در بین نوجوانان در حال باب شدن است!

دوم؛ نوع پان پراگ، مخلوط آهک، برگ کوبیده شده تنباکو، دانه‌های درخت آرکاکیتچو (Areca catechu معروف به آجیل فوفل که در طب سنتی چینی خاصیت ضدانگلی دارد)، پیچیده شده در برگ گیاه Betel که عمدتاً طعم دهنده‌ها یا فعال کننده‌هایی مثل نعناع، ادویه، خاکستر، مس، آرسنیک، سرب، منیزیم و... هم به آن افزوده می‌شود.

🔺طریقه مصرف: معمولاً داخل دستمال کاغذی پیچیده و بصورت بوکال (فضای بین دندان و دیواره دهان، عمدتاً جلوی لثه پشت لب) استفاده می‌شود، شروع واکنش سوزاننده مخاط است که عطر و طعمی زننده دارد. این نحوه مصرف را افراد محلی پرچان کردن و فرد استفاده کننده را «ناسر!» می‌نامند. در پایان هم بعد ایجاد سرخوشی، محتویات را بخصوص به دلیل افزایش شدید ترشح بزاق، به بیرون تف می‌کنند.

در این روش عصاره تنباکو (نیکوتین و ... که عمدتاً جزو محرک‌ها تقسیم بندی می‌شوند) با ترکیب آهک و بزاق دهان استخراج شده و از طریق مخاط دهان جذب می‌شود که با توجه به میزان بالای آن (حداقل معادل ۳ تا ۴ نخ سیگار) و سرعت جذب سریع در برخی افراد باعث سرخوشی می‌گردد.
مهم اینکه با توجه به دوز نیکوتین و احتمال بلع اشتباهی محتویات، این موضوع می‌تواند بعلت دوز توکسیک نیکوتین کشنده باشد.

پان پراگ معمولاً به نام‌خشبوکننده دهان و با نام‌های پان پراگ، پان اسفناج، کوپر کوهستان، بزاق، پان عربی، جی ال، آدامسی، پتی، تایتانیک، پان چای و... وجود دارد که ترکیبی غنی‌تر از ناس معمولی داشته و در آسیای جنوب شرقی رایج‌تر است که اخیراً به شکل آدامس یا پاستیل با بسته‌بندی‌های شکیل عرضه می‌شوند.
پان پراگ چهارمین ماده تفننی پرمصرف جهان شناخته شده است!
ذکر این نکته مهم است که در هر دو نوع آنها که مشتریان خاص و پولدارتر دارند ترکیبات مخدری دیگر مثل حشیش، تریاک و ... هم ممکن است به ترکیبات اصلی بیافزایند که تمام این موارد عوارض خطرناک حاصل را پیچیده‌تر می‌کند.

روش دیگر مصرف هم که رایج نیست، استفاده بصورت سیگاری و دود کردن است.

🔺در ایران عمده مصرف کنندگان ناس معمولی در استان‌های شرق ایران و بخصوص اتباع افغان هستند.
پان پراگ هم اخیرأ در بلوچستان ایران در حال رایج شدن است.

🚨 عوارض: اختلال تعادل، افزایش فشار و ضربان قلب، اختلال خواب، دندان قروچه و... آسیب بافت مخاط دهان که در طولانی مدت احتمال سرطان دهان و زبان بالاست، افزایش غیر طبیعی ترشح بزاق و...
بطور کلی مواد مورد سوء مصرف در طولانی مدت با تغییر سیستم ساعت بیولوژیکی و هورمونی در مغز باعث کاهش باروری و کاهش میل جنسی می‌گردند که ناس هم شامل این موارد می‌شود.
احتمال ابتلا به آلزایمر هم در افرادی که طولانی مدت از این ماده استفاده کرده باشند از جمعیت عادی بیشتر است.
با توجه به اینکه در هر استفاده به هر حال مقداری از این ماده بلع می‌شود، متاسفانه آمار سرطان روده بزرگ هم در این افراد از جمعیت عادی بالاتر است.
اختلال کارکرد کلیه هم از عوارض دیگر این ماده است.

🔺ترک اعتیاد به ناس تحت نظر پزشک با داروهای کمکی مشابه ترک سیگار و مشاوره روانشناسی امکان پذیر است.

🚨در مجموع این ماده بعلت دوز بالا و‌ جذب سریع و در نتیجه ایجاد سرخوشی، به شدت اعتیاد آور بوده و در عین حال آسیب زننده بوده و در بین قشر نوجوان بیشترین شیوع را دارد که این موضوع با توجه به تنوع‌های شکلی جدید آن، آگاهی جامعه و نظارت بیشتر هم در سطح خانواده و هم اجتماع را می‌طلبد.