آموزش حلقه مفقوده کنترل دیابت است

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، اسدالله رجب با بیان اینکه بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر مانند دیابت هنگام ابتلا علائمی ندارند گفت: بیماری زمانی علامت‌دار می‌شود که چند سال از ابتلای وی گذشته است. هنگامی که فرد مبتلا به دیابت به ویژه دیابت نوع ۲ به پزشک مراجعه می‌کند، اغلب حدود ۱۰ سال از زمان بیماری وی گذشته اما از آن مطلع نبوده است. در چنین شرایطی، مرحله پیشگیری را از دست داده‌ایم و فرد مبتلا به دیابت شده است، هنگامی که فرد مبتلا به دیابت شده، پیشگیری اولیه را از دست داده‌ایم، مرحله دوم یعنی آموزش در این مرحله آغاز می‎شود، یعنی باید کاری کنیم که فرد مبتلا به دیابت دچار عوارض ناشی از این بیماری نشود.

وی افزود: پیشگیری مهم‌ترین موضوع در ارتباط با دیابت است، برخی در مرحله پیش‌دیابت قرار دارند که با برنامه‌ریزی و اقدمات گونگون می‌توانیم از ابتلای این افراد به دیابت جلوگیری کنیم. برنامه‌ریزی می‌تواند تعداد افرادی که در مرحله پیش‌دیابت قرار دارند را کاهش دهد و با کاهش این افراد بتوان امکانات مورد نیاز برای دیابتی‌ها را فراهم کرد، هزینه درمانی دیابت به ویژه برای بیمارانی که مبتلا به عوارض دیابت هستند، بسیار گران است. بنابراین اگر بتوانیم از شیوع دیابت پیشگیری کنیم می‌توانیم دیابتی‌ها را با هزینه کمتر کنترل کنیم.

رجب گفت: دیابت می‌تواند با عارضه‌های متعددی همراه باشد، بیماری‌های قلبی و عروقی جزو عوارض دیابت است. عروق بزرگ در وهله نخست و سپس عروق کوچک دچار گرفتگی می‌شوند. گرفتگی عروق بزرگ می‌تواند موجب سکته‌ قلبی و سکته مغزی شود. اگر گرفتگی عروق بزرگ در کانون توجه قرا نگیرد عروق کوچک دچار گرفتگی می‌شود و این موضوع می‌تواند سبب بروز مشکلات کلیوی، نارسایی کلیوی و مشکلات چشمی شود. اگر مشکلات چشمی کنترل نشود احتمال نابینایی و قطع عضو وجود دارد، اگر عروق کوچک دچار گرفتگی شود اعصاب محیطی گرفتار شده و باعث قطع عضو می‌شود.  

بنیانگذار انجمن دیابت ایران در خصوص برگزاری پویش‌ غربالگری دیابت نیز گفت: برگزاری پویش‌های مرتبط با دیابت خوب است. آشنا شدن مردم با دیابت حداقل‌ترین امتیاز برگزاری پویش‌های مرتبط با این بیماری به حساب می‌آید، چنین پویش‌هایی سبب می‌شود مردم با بیماری‌های غیرواگیری مانند دیابت آشنا می‌شوند و به فکر کنترل آن باشند، "پویش ملی سلامت و غربالگری دیابت و فشار خون بالا" در ساری جاری برگزار شد، بیمارانی در این پویش شناسایی شدند که سطح قند خون آنها بالاتر از ۳۰۰ بود، اما خود نسبت به این موضوع آگاهی نداشتند. برخی از بیماران دیابتی در پویش‌های مرتبط با سلامت شناسایی می‌شوند.   

وی تصریح کرد: پرسش "هنگامی که بیماران را در پویش‌ها شناسایی کردیم در مواجهه با آنها چگونه عمل کنیم؟" را مطرح می‌کنم، در پاسخ به این پرسش باید گفت که قدم‌های بعدی از اهمیت فراوانی برخوردار است. اگرچه برگزاری پویش‌های مرتبط با دیابت خوب است ولی مهم این است که تمام بیماران دیابتی رسیدگی شوند، آموزش‌های لازم باید در اختیار بیماران قرار گیرد، ما از دیابتی‌هایی که در پویش‌ها شناسایی می‌شوند، می‌خواهیم به پزشک مراجعه کنند اما متاسفانه برخی از آنها از این کار امتناع می‌کنند. به طور مثال کسی که قند خون بالای ۳۰۰ دارد و هنوز با عارضه‌ای مواجه نشده است به دکتر مراجعه نمی‌کند.

رجب گفت: عدم مراجعه به پزشک ریشه در فرهنگ دارد، زمانی به پزشک مراجعه می‌کنیم که دچار مشکل شده باشیم. سلامتی مهم است اما فرهنگ مهم قلمداد کردن سلامتی در جامعه وجود ندارد. زمانی سلامتی مهم به حساب می‌آید که ناتوان شده باشیم، قدر سلامتی را بدانیم چرا که سلامتی از اهمیت فراوانی برخوردار است. سلامتی نعمت خدادادی است که به انسان‌ها اعطا شده است. قدر سلامتی را نمی‌دانیم چرا که بدون هیچ هزینه‌ای در اختیار انسان‌ها قرار گرفته است. ما باید به مردم بگوییم سلامتی ارزشمند است و مردم به فکر سلامتی خود باشند.

وی افزود: فقط ۲۰ درصد از دیابتی‌ها به تزریق انسولین نیاز دارند. اگر دارو به طور کامل در دسترس باشد اما آموزش لازم ارائه نشود، در دسترس بودن دارو بی‌ثمر است. مدیریت کنترل دیابت در اختیار بیمار یا خانواده آنها است، اگر نتوانند دیابت را مدیریت کنند دارو چه دردی را درمان می‌کند؟، داروهای بیماران دیابتی در دسترس است، اما افرادی که مبتلا به عوارض ناشی از دیابت می‌شوند بسیار زیاد هستند. بررسی‌ها بیانگر این است که کمتر از یک درصد دیابتی‌ها در کشورهای اروپایی دچار عارضه نابینایی می‌شوند.

رجب گفت: دارو از روند بیماری جلوگیری می‌کند اما جلوی عوارض ناشی از این بیماری را نمی‌گیرد. آموزش در حوزه دیابت بسیار اهمیت دارد، آموزش چگونگی استفاده از امکانات موجود باید در اختیار بیماران قرار گیرد که دچار عوارض دیررس این بیماری نشوند. اگر بیمار دچار عوارض دیررس دیابت شود کنترل آن سخت است، آموزش در تمام زمینه‌ها یک مؤلفه مهم به حساب می‌آید. اگر آموزش لازم در خصوص بیماری‌های غیرواگیر ارائه نشود با مشکلاتی مواجه می‌شویم. ما در زمینه بیماری‌های غیرواگیر مانند چربی بالا، فشار خون، سرطان، دیابت، بیماری‌های قلبی و عوقی با مشکلاتی مواجهه هستیم و این موضوع ریشه در آموزش دارد.  

به گزارش ایسنا بنیانگذار انجمن دیابت ایران در پایان اضافه کرد: آموزش باید در خانواده و مدارس ارائه شود، به طور مثال مدارس باید آموزش‌های لازم در خصوص چاقی و اضافه وزن را در اختیار دانش‌آموزان قرار دهند. ‌آموزش به معنای خواندن کتاب نیست بلکه به معنای تغییر وضعیت و تغییر سبک زندگی است. افراد باید بتوانند بر خلاف میل باطنی خود عمل کنند؛ یعنی اگر خوردن یک خوراکی برای سلامتی آنها خوب نیست از خوردن آن خوراکی امتناع کنند.