کنترل "حلیت" اقلام سلامت‌محور در وزارت بهداشت

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، حسین رستگار با بیان این که کنترل و نظارت بر سلامت کالاهای سلامت محور از وظایف ذاتی وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو است گفت: در وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو، شاخص‌های مختلف سلامت محصولات و فرآورده‌های سلامت محور بررسی می‌شوند به طوری که شاخص‌های کیفیت، تولید، آزمایشگاهی و ضوابط فنی و بهداشتی از جمله این شاخص‌هاست. یکی دیگر از شاخص‌های سلامتی که در وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو بررسی می‌شود، شاخص‌ حلیت محصول است به طوری که محصولی که تاییدیه حلیت نداشته باشد، قابلیت مصرف انسانی ندارد بنابراین کلیه کالاهایی که در داخل کشور مصرف می‌شوند حتما باید از جنبه حلیت در وزارت بهداشت مورد تایید قرار گیرند.

وی افزود: در همین راستا وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو با ایجاد مرکز تخصصی ملی تحقیقات حلال جمهوری اسلامی ایران نسبت به بررسی و تایید شاخص بهداشتی حلیت محصولات سلامت محور اقدام می‌نماید، طبق مصوبه هیات دولت وزارت بهداشت موظف گردید نسبت به تجهیز این مرکز بصورت کامل و تخصصی برای بررسی حلیت کالاهای سلامت محور اقدام کند. نکته مهم آن است که "حلیت" در حوزه‌های مختلفی مطرح است، به عنوان مثال در حوزه «دارو» در بسیاری از فرآورده‌ها بحث حلیت مهم است، مانند کپسول‌های دارویی ژلاتینی مورد استفاده در تولید داروها و یا در بسیاری از فرآورده‌های دیگر که به عنوان پایدارکننده در دارو استفاده می‌شوند و یا در فرآورده‌هایی که در مکمل‌ها استفاده می‌شوند و منشاء حیوانی یا دریایی دارند، همه باید کنترل شوند و به لحاظ حلیت مد نظر قرار گیرند. 

رئیس مرکز تحقیقات حلال سازمان غذا و دارو ادامه داد: همچنین در برخی از فرآورده‌ها که جزو فرآورده‌ اصلی دارویی بوده و منشاء دامی دارند، بحث حلیت مهم است. "حلیت" در حوزه تجهیزات و ملزومات پزشکی و در مواردی نظیر دریچه‌های قلبی، نخ بخیه، برخی تجهیزات مورد استفاده در دیالیز که منشاء حیوانی داشته نیز مطرح است، همچنین در بحث "پیوند بافت" و این که فرد مسلمان است یا غیرمسلمان  و سایر مسایل در حیطه حلیت باید بررسی شود. در مجموع مبحث حلیت در کالاهای سلامت محور بحث گسترده‌ای است که برای کشورهای مسلمان باید کاملا شفاف و روشن باشد.

وی افزود: در بحث کنترل حلیت فرآورده‌ها و محصولات دو حوزه دخیل هستند، یک حوزه مربوط به محصولات خام کشاورزی است و قبل از اینکه فرآورده‌ای وارد صنعت شود حلیت آن مورد بررسی می‌گیرد که مسوولیت آن نیز با وزارت کشاورزی است. اما در داخل کارخانه‌ها از فرآوری تا بسته‌بندی و عرضه، ارایه مجوز با سازمان غذا و داروست. سازمان غذا و دارو موظف است جهت صدور مجوز، کلیه شاخص‌های بهداشتی را کنترل کند و در همین راستا نیز بحث "حلیت" به صورت اختصاصی در آزمایشگاه حلال سازمان انجام می‌شود.

رئیس مرکز تحقیقات حلال سازمان غذا و دارو اضافه کرد: در مرکز تحقیقات حلال سازمان غذا و دارو، هم آزمایشگاه داریم و هم بخش فقهی و شرعی. در این زمینه تفاهم‌نامه‌ای با حوزه علمیه داریم و بسیاری از فرآورده‌ها را جهت استعلام حلیت به دفتر موضوع شناسی حوزه علمیه می‌فرستیم و بر اساس اعلام نظر آن دفتر و آزمایشات تخصصی، تاییدیه‌ها را صادر می‌کنیم.

رستگار گفت: فرآورده‌های بیولوژیک دارویی یکی از مهم‌ترین بخش‌های دارویی در بحث کنترل حلیت هستند، امروزه استفاده از فرآورده‌های بیولوژیک دارویی "ترکیباتی که به نحوی با سلول، بافت یا ترکیبی از بدن موجودات زنده در ارتباط است" بسیار گسترده شده است. در همین راستا یکی از فرآورده‌هایی که اخیرا از دفتر موضوع شناسی حوزه علمیه حلیت آن را استعلام کرده‌ایم که قابل استفاده است یا خیر، "اگزوزوم" "از ترشحات سلولی است که کاربردهای درمانی در موارد مختلف دارند" است و پاسخی که فعلا دریافت کردیم مبنی بر آن است که استفاده پوستی و جلدی آن بلامانع است و سایر موارد آن نیز در حال پیگیری است.

رئیس مرکز تحقیقات حلال سازمان غذا و دارو در خصوص مولفه‌هایی که در "حلیت" فرآورده‌ها و محصولات سلامت محور مورد بررسی قرار می‌گیرند گفت: اینکه فرآورده منشاء خوکی نداشته باشد، از آبزیان حرام گوشت نباشد و ذبح شرعی داشته باشند، در بحث حلیت مطرح است و در مجموع هر چیزی که استفاده می‌شود برای بدن ضرر نداشته باشد. به عنوان مثال می‌توان به الکل اشاره کرد که حتی مقدار کم آن نیز برای بدن مضر و حرام است و به صورت معمول استفاده از آن در خوراکی‌ها و داروها را مجوز حلیت نمی‌دهیم. اما اگر این الکل مثلا در ضدعفونی کننده‌ها استفاده شود چون مصرف آن جلدی است مشکلی ندارد. اسلام بر هر چه تاکید کرده، به منظور ارتقای سلامت است.

رستگار اضافه کرد: در عین حال در برخی موارد دارویی مانند "الگزیر" دارو فقط در الکل حل می‌شود و در آنجا ناچار به استفاده از الکل هستیم چراکه بحث جان و سلامت و ارتقای سلامت مردم در میان است و قاعدتا به چنین مواردی مجوز داده می‌شود. یا به عنوان مثال در ضدعفونی کننده‌ها یا فراورده‌های آرایشی و بهداشتی  که در تولید آنها الکل استفاده شده به علت این که غیر خوراکی بوده امکان کسب مجوز را دارند.

وی اظهار کرد: مرکز تحقیقات حلال سازمان غذا و دارو، مرکزی تخصصی و فوق تخصصی است که بحث حلیت کالاهای سلامت محور مصرفی مردم را به لحاظ علمی و آزمون‌های تخصصی و شرعی و فقهی مورد بررسی قرار می‌دهد و نتیجه را به اداره کل‌های زیر مجموعه سازمان و معاونت‌های غذا و دارو دانشگاه‌های علوم پزشکی  برای صدور مجوز اعلام می‌کند.

رئیس مرکز تحقیقات حلال سازمان غذا و دارو تاکید کرد: این جزو وظایف ذاتی وزارت بهداشت است که کالاهای حرام در سفره و درمان مردم وارد نشود و اگر هم موردی مانند الکل در ضدعفونی کننده یا کرم‌ها و برخی داروها و تجهیزات استفاده می‌شود میزان و شرایط آن از جنبه فقهی و جنبه تخصصی بررسی می‌شود. این موضوع کاملا در حیطه وزارت بهداشت است و ما این حوزه را پوشش می‌دهیم، در مجموع کنترل حلیت کالاهای سلامت محور مصرفی مردم، بحثی تخصصی و فوق تخصصی است و کارهای اجرایی آن در این مرکز انجام می‌شود و این مرکز بازوی قوی حلیت و حرمت کالاهای سلامت محور برای سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت است.

به گزارش ایسنا رستگار در پایان اضافه کرد: بنابراین یکی از شاخص‌های بهداشتی در محصولات سلامت محور، شاخص "حلیت" است و کالایی که حلیت آن تایید نشده باشد، مجوز نمی‌گیرد و قابلیت مصرف انسانی ندارد. در مجموع نمی‌توان کالایی که حلیت ندارد غیر از موارد استثنا و پذیرش دلایل فقهی را در معرض مصرف مردم قرار داد.