افول گرایش پزشکان به رشته‌های تخصصی پزشکی

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، سال ١٤٠١ از هفت دانشجوی ورودی رشته‌های تخصصی پزشکی تنها چهار نفر باقی مانده‌اند و سال گذشته تنها ٦ نفر روی صندلی‌های رشته‌های تخصصی پزشکی نشسته‌اند "آن‌هم در شرایطی که هنوز آمار انصرافی‌ها مشخص نیست." پزشکان دیگر علاقه‌ای برای گرفتن تخصص ندارند، در شهرهای کوچک و مناطق محروم فعالیت نمی‌کنند و در رشته‌های سخت درس نمی‌خوانند.

چالش نظام سلامت تنها مهاجرت جغرافیایی پزشکان نیست، مهاجرت داخلی و بین‌رشته‌ای پزشکان چالش دیگر نظام سلامت است. کلان چالشی که به گفته محمد رئیس زاده رئیس کل نظام پزشکی اگر چاره‌اندیشی نشود به بحرانی برای سیستم سلامت کشور بدل خواهد شد.

وی آمار ورودی دستیاری برخی رشته‌های تخصصی مانند اطفال، بیهوشی و طب اورژانس را بسیار نگران‌کننده دانست و با هشدار نسبت به مسائل و چالش‌های جدی جامعه پزشکی کشور گفت: چنانچه فرصت حل چالش‌ها و مسائل مرتبط با وضعیت جامعه پزشکی کشور را از دست بدهیم نظام سلامت کشور در بسیاری از حوزه‌های پزشکی و سلامت دچار بحران خواهد شد و در چنین شرایطی حل این بحران‌ها به سادگی امکان‌پذیر نخواهد بود، آمار ورودی دستیاری برخی رشته‌های تخصصی مانند اطفال، بیهوشی و طب اورژانس بسیار نگران‌کننده است، مفهوم هرکدام از این آمارها این است که ما در آینده دچار چالش خواهیم شد و باید هر چه سریع‌تر چاره‌اندیشی کنیم.

رضا لاری‌پور سخنگوی سازمان نظام پزشکی ایران در این خصوص گفت: یکی از دلایلی که افراد به ادامه تحصیل در رشته‌های تخصصی علاقه‌ای ندارند عدم آینده شغلی مطمئن و دریافتی متناسب با زحمتی است که انجام می‌دهند. امکان ادامه زندگی افراد با معیشت حداقلی امکان‌پذیر نیست، برخی رشته‌های دیگر همانند طب اورژانس، داخلی و اطفال به دلیل سختی کار مضاعف و درآمد پایین کمتر مورد گرایش افراد قرار می‌گیرند و ترجیح می‌دهند رشته‌ای را انتخاب کنند که درآمدزایی بیشتری داشته باشد و متناسب با کاری باشد که انجام می‌دهند و انگیزه‌ای برای ورود به رشته‌های پرزحمت و بلندمدت وجود ندارد.

وی تاکید کرد: باید شرایط تشویق‌کننده باشد تا انگیزه کافی با امکانات تشویقی برای ورود پزشکان به رشته‌های تخصصی پرزحمت و بلندمدت به وجود بیاید. او معتقد است که باید برای افرادی که بخش عمده‌ای از عمر خود را صرف تحصیل یک دوره تخصصی دشوار و طولانی می‌کنند، انگیزه‌های قوی ایجاد کرد.

لاری پور ادامه داد: نکته دوم این است که افراد مادامی که رشته‌های رزیدنتی را به عنوان شغل در نظر نگیرند با این چالش روبه‌رو خواهند بود. رزیدنتی باید به عنوان شغل در نظر گرفته شود و حق‌الزحمه مناسبی داشته باشد و تا شغل محسوب نشود، بیمه نداشته باشد، آینده شغلی مطمئن نداشته باشد، داوطلبان به سمت رشته‌های تخصصی گرایش پیدا نمی‌کنند.

وی اصلی‌ترین موضوعی را که افراد می‌توانند به رشته‌های تخصصی جذب شوند اصلاح نظام پرداختی دانست و افزود: باید در صدور جواز کسب‌وکارها تسهیلاتی ایجاد شود، برای فردی که بالای ٢٠ سال درس می‌خواند، امکاناتی همچون تسهیلات بانکی و ویژگی‌های مختلف برای ادامه تحصیل و تحصیلات فرزندان‌شان وجود داشته باشد.

سخنگوی سازمان نظام پزشکی ایران ادامه داد: در حال حاضر یکی از قله‌های پرافتخار کشور پزشکی است، هر فردی در هر جای کشور بیمار شود در بهترین سطح ممکن درمان می‌شود. اگر وضعیت فعلی ادامه پیدا کند یک بیمار مجبور است ماه‌ها در نوبت قرار ‌گیرد. گاها حتی برای یک درمان شاید حتی فرصت طلایی را هم از دست بدهد.

وی به نکات دیگری نیز اشاره کرد و افزود: افزایش ظرفیت و اضافه‌کردن مبلغی نسبت به گذشته با عدد و مقدار قدر مطلق بسیار کم با ١٢میلیون برای یک پزشک عدد قابل قبولی نیست و به نوعی موجب اضطراب و نگرانی افراد می‌شود و به همین علت نوع دیگری از زندگی را برای خود انتخاب می‌کنند. اینجاست که هم مهاجرت شغلی و هم مهاجرت جغرافیایی به وجود می‌آید. اینها مسائلی است که در سبک‌ و سنگین و وزن‌دهی رشته‌ها تفاوت معناداری ایجاد می‌کند.

سخنگوی سازمان نظام پزشکی ایران به شرایط خوب کشورمان در ٢٠ سال گذشته اشاره کرد و گفت: در اواخر دهه ٨٠ دانشگاه علوم پزشکی مشهد تحقیقی را انجام داد که ٩٤ درصد پزشکان گرایش به تخصص‌گرایی داشتند، حتی تعداد افراد شرکت‌کننده در آزمون‌های رزیدنتی سال‌های گذشته را در نظر بگیرید می‌بینید که تعداد افراد شرکت‌کننده به چه میزانی بوده است؟ افراد در آن سال‌ها با آینده شغلی مطمئنی روبه‌رو بودند. با تخصص اعتبار اجتماعی افراد بالاتر می‌رفت و درآمدشان افزایش پیدا می‌کرد. اما در حال حاضر هر دو این موارد دچار خدشه شده است. وقتی فردی نه اعتبار اجتماعی پیدا می‌کند، نه درآمدش متناسب است با فعالیتی که انجام می‌دهد طبیعتا این مسیر را برنخواهد گزید.

وی اضافه کرد: از معیشت و اسکان و بیمه تا به‌روزترین تجهیزات تحقیقاتی را در اختیار دارند. نگاه به یک دانشجو نگاه سرمایه‌گذاری است، چراکه آینده کشورشان را تامین و تضمین خواهند کرد. حوزه سلامت به نوعی یک حوزه کاملا امنیتی است و از طرف دیگر نیروهایی که در این حوزه کار می‌کنند به نوعی مسئله‌گشا یا حل‌کننده مسائل کشور هستند. باید مسئولان مسائل و چالش‌های جامعه پزشکی را واکاوی کنند و همه رشته‌های علوم‌پزشکی را دریابند ما هم در این مسیر مساعدت‌شان می‌کنیم چراکه وظیفه ما بازگویی و هشدار به‌موقع مسائل و چالش‌هاست.

وی افزود: سال ١٤٠١ ظرفیت ١٨ نفر بود که صندلی‌ها خالی بود و در تکمیل ظرفیت هفت صندلی پر شد، اما سه نفر انصراف دادند که تنها چهار نفر باقی ماند. در سال ١٤٠٢ ظرفیت ١٨ نفر بود. یک دانشجو وارد شد که در تکمیل ظرفیت پنج نفر دیگر هم اضافه شدند اما از آنجا که سال تحصیلی برای دانشجویانی که در تکمیل ظرفیت وارد رشته‌های تخصصی می‌شوند از نیمه دوم شروع می‌شود، هنوز مشخص نیست که چه تعداد انصراف داده‌اند.

معاون آموزش و پژوهش سازمان نظام پزشکی گفت: دو رشته اول بیهوشی و طب اورژانس در بیمارستان شرایط کاری سختی دارند. با این حال علاوه بر مشکلاتی که دارند، دورنمای خوبی هم ندارد. سختی را تحمل می‌کنند تا آینده خوبی داشته باشند، اما درآمد مناسبی در انتظارشان نیست، حتی اگر پس از انتخاب‌رشته‌های تخصصی بخواهند از رشته انصراف بدهند، باید هزینه‌های گزافی را پرداخت کنند، باید ٣٢٠میلیون برای هر سال بدهند و به غیر از آن حقوقی را هم که پرداخت کرده‌اند هم باید برگردانند، همچنین پول صندلی را که اشغال کرده‌اند، هم باید پرداخت کنند. یعنی دانشجوی رشته پزشکی اگر از رشته تخصصی بخواهد انصراف بدهد، بیش از ٧٠٠میلیون باید برای یک سال تحصیل غرامت بدهد.

شکارچی گفت: اگر می‌خواهیم رشته‌های بیمارستانی خالی نماند باید برای رشته‌هایی که اهمیت دارند، همچون طب اورژانس، اطفال، جراحی قلب و بیهوشی مولفه‌هایی را ایجاد کنیم که دانشجویان نخبه را پذیرش کنیم و حقوق و مزایای مناسبی هم ازسوی دولت برای آنها تامین شود چراکه قرار است سلامت ما را تامین کنند. آن چیزی که لطمه می‌خورد سلامت مردم است، باید بها را بپردازیم و آن را حفظ کنیم.

ایرج فاضل رئیس جامعه جراحان ایران نیز در این خصوص گفت: امکانات تشویقی برای ورود پزشکان به رشته‌های تخصصی در کشور ضروری است و باید با سیاست‌گذاری درست طوری برنامه‌ریزی شود تا جامعه از کمبود متخصص صدمه نبیند، باید برای افرادی که بخش عمده‌ای از عمر خود را صرف تحصیل یک دوره تخصصی دشوار و طولانی می‌کنند، انگیزه‌های قوی ایجاد کرد، وقتی وضعیت معیشتی و زندگی نسل فعلی پزشکان مطلوب باشد، یک انگیزه خوب و اثرگذار برای جذب و ماندگاری پزشکان جوان خواهد بود.

وی اضافه کرد: اگر شرایط مساعد و مطلوب باشد جایگاه پزشکی کشور مجدد اوج خواهد گرفت، از قدیم جراحی فاخرترین هنر بوده و جراحان در واقع هنر جراحی را برای درمان و نجات بیماران مورد استفاد قرار می‌دهند، جراحان جوان با فکر و اندیشه کافی وارد این رشته شوند و بدانند که تخصص جراحی یعنی زحمت و مسئولیت که در لحظات حساس نجات‌بخش است.

وی افزود: به این ترتیب با توجه به شکاف بین گرایش دانشجویان پزشکی و نیاز جامعه به کادر پزشک متخصص در رشته‌های بیهوشی، جراحی قلب، طب، اورژانس و اطفال به نظر می‌رسد کانون توجه سیاست‌گذاران حوزه بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جهت تغییر علاقه و ذائقه دانشجویان پزشکی و هماهنگ‌کردن گرایشات آنها با نیازهای جامعه، باید بر اصلاح نگرش دانشجویان برای دسترسی به یک تعادل قابل قبول در ترکیب متقاضیان رشته‌های مختلف باشد.

دبیر علمی چهل‌وپنجمین کنگره جامعه جراحان ایران گفت: در این مسیر شاید نشست‌های توجیهی، تشریح نیازهای واقعی جامعه، تبیین وضعیت فعلی و آینده رشته‌های مختلف و ارائه دیدگاه‌های فارغ‌التحصیلان رشته‌های تخصصی در کنار ایجاد تسهیلات و فضای مناسب بتواند موجب افزایش آگاهی و ایجاد انگیزه و گیرایی و افزایش تمایلات دانشجویان پزشکی به سوی رشته‌های مورد نیاز جامعه شود. روزنامه شهروند