غربالگری تب دنگی در مرزها به‌صرفه‌ نیست

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، مبتلایان به تب دِنگی با علائمی همچون تب بالا، تهوع، درد مفاصل، سردرد و ضایعات پوستی دست‌به‌گریبان هستند. هم‌اکنون نیز استان‌هایی چون هرمزگان، سیستان‌وبلوچستان، بوشهر و گیلان درگیر تب دِنگی هستند. مازندران و گلستان هم در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند، البته به گفته‌ متخصصا این حوزه فصل همه‌گیری آن در شهریور و مهر ماه است.

آئدس می‌تواند تب دِنگی، چیکونگونیا، تب زیکا، ویروس‌های مایار و تب زرد را گسترش دهدپشه آئدس، ریشه در آفریقا دارد و در سال‌های دور از طریق تجارت بَرده به سایر نقاط دنیا به‌ویژه مناطقی از آسیا و جنوب‌شرقی آسیا گسترش یافت. هم‌اکنون این پشه در مناطق گرمسیری، نیمه‌گرمسیری و معتدل در سراسر جهان یافت می‌شود.

پراکندگی این پشه طی دو سه دهه گذشته در سراسر جهان افزایش یافته و یکی از گسترده‌ترین گونه‌های پشه به‌حساب می‌آید. پشه آئدس یا ببر آسیایی پشه‌ای است که می‌تواند تب دِنگی، چیکونگونیا، تب زیکا، ویروس‌های مایار و تب زرد و سایر عوامل بیماری را گسترش دهد. این پشه را می‌توان با علامت‌های سیاه و سفید روی پاها و علامتی به شکل لیر در بالای قفسه سینه تشخیص داد.

آئدس در مناطق پرجمعیت بدون منابع آب قابل اعتماد، مدیریت صحیح زباله و بهداشت نامناسب رشد می‌کند. ظروف آب مصنوعی یا طبیعی، ظروف ذخیره آب، گلدان‌های گل، لاستیک‌های دور ریخته شده، بشقاب‌های زیر گیاهان گلدانی، گلدان‌های گورستان، گلدان‌های گل، سطل، قوطی‌های حلبی، محل گرفتگی ناودان‌های مخصوص جمع‌آوری آب باران، فواره‌های زینتی و کاسه‌های آب برای حیوانات خانگی که در داخل یا نزدیک مکان‌هایی که انسان‌ها در آن زندگی می‌کنند، برای زندگی تولیدمثل و تخم‌گذاری این پشه‌ها ایده‌آل هستند.

در سطح محلی هم این پشه معمولا در نزدیکی محل سکونت انسان باقی می‌ماند و در اوایل صبح و عصر پیش از غروب، پرواز کرده و خونخواری انجام می‌دهد. این پشه تا ۴۰۰متر پرواز می‌کند و به‌دنبال ظروف پر از آب و مخازن مصنوعی آب برای تخم‌گذاری است، برخلاف پشه‌های بومی روزگرد و روزگز هستند.

وی افزود: هم‌اکنون ١٢٨کشور درگیر بیماری تب دِنگی شده‌اند. عرشی با اشاره به اینکه ٤٠تا ٥٠درصد جمعیت کره‌زمین در مواجهه با پشه آئدس هستند که البته این رقم سال به سال به‌دلیل تغییرات آب‌وهوایی افزایش میانگین دما و آمار سفرها افزایش هم می‌یابد، سالانه ٤٠٠میلیون نفر به تب دنِگی مبتلا می‌شوند، سال گذشته میلادی بیشترین موارد گزارش شده این بیماری در دنیا به ثبت رسید و اپیدمی فراگیر در آمریکای‌جنوبی وسعت زیادی داشت. گرچه براساس گزارش ها آسیای جنوب شرقی منشأ اصلی این پشه و بیماری است اما در کشورهای اروپایی هم پشه ناقل اصلی این بیماری وجود دارد. به طوری که طبق مقایسه نقشه سال ٢٠١١با نقشه سال گذشته شاهد گسترش بیشتر این بیماری در کشورهایی همچون آمریکای جنوبی، چین و استرالیا هستیم. برخی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس هم نسبت به ثبت این بیماری اقدام نکرده‌اند که این موضوع نگران‌کننده است.

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ادامه داد: واکسن تب دِنگی در جنوب‌شرقی آسیا و آمریکا مراحل مطالعات بالینی را سپری می‌کند، واکسن تب دِنگی برای شرایط کنونی کشور مناسب نیست چراکه واکسن باید با خصوصیات پشه متناسب باشد، این موضوع فقط مختص ایران نیست و واکسن تب دِنگی در دسترس تمام کشورها نیست و برخی کشورها مطالعات بالینی آن را سپری می‌کنند.

حسین فرشیدی معاون بهداشت وزارت بهداشت نیز با اشاره به اینکه نخستین مورد ابتلا به تب دِنگی اواخر اردیبهشت در ایران شناسایی شده است گفت: پشه آئدس از طریق رفت‌وآمد به کشورهای همسایه وارد کشور شده است، استان‌های سیستان‌وبلوچستان، هرمزگان، بوشهر و گیلان درگیر این پشه شده‌اند، ١٨تیر هم یک مورد پشه در مازندران صید شده است و با توجه به شرایط جغرافیایی احتمالا این پشه در گلستان و خوزستان هم وجود داشته باشد. اگر مسائل بهداشتی رعایت نشود امکان آلوده شدن سایر استان‌ها نیز وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه در استان‌های آلوده اطلاع‌رسانی خوبی صورت گرفته و تشخیص زودهنگام افراد آلوده هم در کنترل انتقال بیماری کمک کرده افزود: افراد مبتلابه بیماری‌های زمینه‌ای، افراد مسن و زنان باردار در معرض خطر ابتلا به شکل حاد بیماری هستند. زنان باردار در زمان ابتلا احتمال دارد ویروس را به نوزاد منتقل کنند، این بیماری در گروه‌های پُرخطر ٠,٥تا یک درصد احتمال فوت دارد، سال گذشته ٥هزار فوتی بر اثر تب دِنگی در دنیا گزارش شده است.

پیام طبرسی رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری در این خصوص گفت: درخصوص تب دنِگی همه‌گیری‌ای که مدنظر عموم جامعه است پیش نخواهد آمد، درصورت رعایت نکردن مسائل بهداشتی بی‌شک آمار ابتلا بیشتر خواهد شد، تب دِنگی متأسفانه نه واکسن دارد و نه دارو، درمان تب دِنگی علامتی است. یعنی ٩٥درصد مبتلایان خودبه‌خود خوب می‌‎شوند، اما ٥درصد مابقی نیاز به بستری شدن پیدا می‌کنند. این گروه با سرم‌تراپی و نظارت روند بهبودشان را طی می‌کنند.

وی تاکید کرد: افراد مسن، کودکان و افرادی که نقص ایمنی دارند بیشتر در معرض خطر هستند، البته باید توجه داشت گاهی ‌اوقات بیماری در افرادی غیر از این گروه‌ها هم شدت می‌گیرد. شدت بیماری به سیستم ایمنی افراد و ژنتیک‌شان بستگی دارد، در تب دِنگی، یک‌درصد احتمال فوت افراد گروه‌های پرخطر وجود دارد.

راضیه اشعثی مدرس دانشگاه محیط‌زیست بوشهر در این خصوص گفت: پراکندگی زیستگاه پشه آئدس در منطقه حاره و جنب حاره، حول مدار صفر استوای زمین تا عرض‌های جغرافیایی ٢٣/٥درجه شمال و جنوب استوا در فاصله مدارهای رأس‌سرطان و رأس‌الجدی گسترش یافته است، نکته مهم در پراکنش و انتشار گونه از قلب زیستگاه این است که یک پدیده در محدوده زیستگاه خود باقی نمی‌ماند و دائما در حال سازگاری با مرز ناحیه مجاور است، پشه آئدس از این قاعده زیستگاهی مستثنی نیست، با وجود روند افزایشی ارتباطات و تجارت‌های جهانی سرعت پخش و احتمال انتقال این پشه به مناطق پیرامونش نیز افزایش می‌یابد.

وی با تأکید بر این مسئله که در سال‌های اخیر تغییرات اقلیمی و جابه‌جایی کمربندهای آب‌وهوایی دامنه زیستگاه گونه‌ها را متحول کرده است افزود: براساس اطلاعات سازمان جهانی بهداشت تب دِنگی از منطقه استوایی به مدیترانه شرقی و کشورهای جنوب شرق آسیا نظیر هند، مالزی، پاکستان و... با آب و هوای موسمی به کشورهای جنوب‌غرب آسیا با اقلیم جنب حاره‌ای انتشار یافته است.

بنابر اعلام سازمان غذا و دارو بهترین روش برای جلوگیری از کاهش خطر ابتلا به تب دنگی محافظت از خود در برابر نیش پشه آلوده با روش‌های استفاده از لباس‌های پوشیده، مجهز کردن پنجره‌ها به توری است. بنابر گفته‌های سازمان غذا و دارو هم‌اکنون محصولات دفع حشرات در اشکال اسپری، استیک، لوسیون با ماده مؤثره deet در داروخانه‌ها و مراکز معتبر در دسترس هستند. البته با توجه به شرایط کنونی براساس هماهنگی‌های انجام شده با کارخانجات تولیدکننده، به زودی محصولات جدیدی در این زمینه وارد بازار خواهد شد. روزنامه شهروند