ارائه خدمات درمانی با ترس از حمله‌ی همراهان بیمار و شکایت شدنی نیست

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا) و بنابر اعلام روابط عمومی سازمان نظام پزشکی مشهد، دکتر غلامرضا زمانی در حاشیه برگزاری سمینار 2 روزه‌ی چالش‌های قانونی در حرفه پزشکی همچنین بیان کرد: ترس از مواجهه با شکایات پزشکی، جریمه های سنگین و بعضا حکم زندان در کنار به خطر افتادن امنیت فیزیکی پزشکان و کادر درمان در هنگام ارائه خدمات درمانی به اضافه تعرفه های ناعادلانه خدمات پزشکی از عوامل اصلی شکل‌گیری و رواج پزشکی تدافعی در ایران است.

رئیس کمیسیون حقوقی و انتظامی سازمان نظام پزشکی مشهد، افزود: آیا منطقی است با وجود محدودیت امکانات پزشکی، تعرفه های ناعادلانه، عدم امنیت جانی، احتمال شکایت‌های فراوان (که ناشی از عدم آگاهی مردم از ماهیت خدمات سلامت است)، افزایش غیرمنطقی انتظارات مردم از نتایج درمانی و... پزشک بتواند صرفا به درمان بیمار بیاندیشد؟! درمان بیماری‌ها در مواردی بسیار سخت و پرریسک است؛ احتمال خطاهای پزشکی و گاها عدم اتفاق نظر در کارشناسی ها هم وجود دارد؛ این موارد در کنار تعرفه‌های ناعادلانه کار را برای درمانگر سخت کرده است. همه‌ی اینها را نیز که کنار بگذاریم بحث امنیت جانی درمانگران مطرح است. آیا می‌توان انتظار داشت پزشک بدون توجه به امنیت جسم و جان خود، به ارائه خدمات بپردازد؟! از سوی دیگر  بیمه های مسئولیت نیز کارآمدی لازم را ندارند و به وظایف حقیقی خود عمل نمی‌کنند و به بهانه‌های مختلف از پرداخت خسارات سرباز می‌زنند.

دکتر زمانی گفت: عدم حمایت قانونی مناسب از پزشکان، جریمه‌های سنگینی که گاها زندگی پزشکان را دچار اختلال می‌کند؛ در کنار سایر عواملی که برشمردم باعث می‌شود پزشک مجبور شود محکم‌کاری زیادی در پذیرش بیماران به خرج دهد و بررسی‌های تشخیصی و درمانی بیشتری را انجام دهد تا در نهایت کمتر سرو کارش به سیستم قضائی بیفتد.

عضو هیات مدیره جامعه جراحان ایران، در خصوص ناکارآمدی بیمه‌های مسئولیت بیان کرد: بیمه‌های مسئولیت عمدتا شکایات تاخیری را پوشش نمی‌دهند در حالی که بیماران گاهی تا سالها بعد شکایات خود در خصوص قصور احتمالی را مطرح می‌کنند و در صورت اثبات، پزشک باید دیه را بروز پرداخت کند.  وی با اشاره به این موضوع که پزشکی تدافعی خاص ایران نیست اما عوامل شکل گیری‌اش در کشور با سایر دنیا در مواردی متفاوت است؛ گفت: همان‌طور که اشاره کردم تعرفه‌های خدمات سلامت از عوامل بومی شکل‌گیری پزشکی تدافعی در ایران است. 

وی پزشکی تدافعی را اینطور تعریف کرد: پزشکی تدافعی به طور کلی  شرایطی است که پزشک الزاما اقدامات پزشکی را برای بهبود بیمار انجام نمی‌دهد، بلکه پیش از آن به پیشگیری از نقض نظامات قانونی و جلوگیری از عوارض مورد شکایت توجه دارد. لذا ترس از شکایت و دردسرهای مرتبط با آن در شکل‌گیری پزشکی تدافعی به طور عام و در اغلب کشورها علت اصلی این پدیده است. 

این جراح عمومی به سایر علل شکل‌گیری پزشکی تدافعی اشاره کرد و گفت: پرهیز از گیر افتادن در شکایت، رسیدن به استانداردهای جدیدی از مراقبت، چسبیدن به استانداردهایی که مورد نظر بیمار است و هر نتیجه بد به منزله اشتباه پزشک شمرده می‌شود، عدم رضایت پزشک به خطر کردن، پرهیز از اشتباه احتمالی، صیانت از اعتبار و شهرت پزشکی، ترس از دوباره مورد شکایت واقع شدن، مشاهده مشکلات همکارانی که مورد شکایت واقع شدند، ترس از زندان، ترس از جریمه های سنگین مالی و... از جمله این عوامل هستند.

دبیر جامعه جراحان خراسان، گفت: متاسفانه رسانه‌های رسمی و غیررسمی هجمه های ناروای زیادی را متوجه جامعه پزشکی کرده و می‌کنند. نتیجه‌ی این هجمه‌های ناروا و مقصردانستن پزشک حتی در مواردی که بیمار دچار عوارض بدیهی و مستقیم بیماری شده عدم امنیت کادر درمان و پزشکان را سبب شده است؛ به طوری که در هر ماه چندین گزارش از موارد حمله به پزشک و سایر کادر درمان از نقاط مختلف کشور ثبت می شود. همین اواخر در یکی از درمانگاه‌های مشهد حمله به پزشک و کادر درمان در پی فوت بیماری که سکته کرده بود؛ گزارش شد. آیا می‌توان انتظار داشت این پزشک در دفعه بعدی مراجعه‌ی یک بیمارِ بدحال اقدام درمانی را برایش شروع کند! وقتی می‌داند در صورت فوت بیمار  همراهیانش با چوب و قمه از او پذیرایی خواهند کرد؟! من به عنوان عضوی از جامعه پزشکی از رسانه ها می خواهم انتقاد از جامعه پزشکی را در دستور بگذارند نه تخریب. تخریب جامعه پزشکی و از بین بردن اعتماد میان مردم و پزشکان در درازمدت نتیجه‌ای جز به مخاطره افتادن سلامت مردم را به همراه نخواهد داشت.

وی در پایان گفت: در نهایت همه باید دست به دست هم دهیم و سلامت جامعه را از این حالت بیمارگونه خارج کنیم تا پزشک بتواند بدون دغدغه از مسائل مختلف از امنیت جانی گرفته تا قصور منجر به جریمه مالی سنگین (بدون حمایت واقعی بیمه های مسئولیت) تا حکم زندان و ممنوع شدن از ارائه خدمات به مدت‌های طولانی به مردم به علت خطاهای سهوی، بدون ترس و واهمه و با شجاعت به درمان بیماران پرخطر، انجام جراحی‌های پرریسک و تصمیم‌گیری سریع در شرایط حیاتی بپردازد.