معضل جدی نبود دستگاه‌های سنجش تراکم استخوان در برخی استان‌ها

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، درحالی‌که بیش از نیمی از جمعیت کشورمان به بیماری پُرآسیبِ پوکی استخوان مبتلا هستند، کشور به شدت دچار کمبود دستگاه سنجش تراکم استخوان در کشور است. به طوری که بعضی از استان‌ها حتی یک دستگاه هم ندارند و مردم برای انجام تست تراکم استخوان مجبورند راهی استان‌های دیگر شوند و یا کلا قید این کار را بزنند. موضوعی نگران‌کننده که می‌تواند سلامت جامعه را تهدید کند.

بیشتر دستگاه‌های سنجش تراکم استخوان‌ها در پایتخت و مراکز استان‌ها مستقر هستند و سایر نقاط کشور به شدت با کمبود این دستگاه‌ها مواجه‌اند.

افشین استوار رئیس مرکز تحقیقات استئوپروز پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در این خصوص گفت: تعداد دستگاه‌های استانداردِ سنجش تراکم استخوان در کشور خیلی کم است و علاوه بر این، توزیع‌ آنها در سراسر کشور به شدت ناعادلانه است. ۵۰ درصد این دستگاه‌ها در تهران فعالند و ۵۰ درصد بقیه در مراکز استان‌ها.

پوکی استخوان بیماری دوران سالمندی محسوب می‌شود. چون توده معدنی استخوان‌ها با افزایش سن کاهش ‌می‌یابد و دچار زوال می‌شود. در زنان نیز بعد از دوران یائسگی روند از دست ‌دادن بافت استخوانی به دلیل تغییرات هورمونی سرعت بیشتری می‌گیرد و به همین دلیل بسیاری از زنان پس از یائسگی درگیر این بیماری می‌شوند.

تراکم معدنی استخوان‌ها تا ۳۰ سالگی افزایش می‌یابد و ما بیشترین میزان توده استخوانی خود را تا این سن به دست می‌آوریم. بعد از آن با افزایش سن توده و تراکم استخوانی کاهش پیدا می‌کند و هر سال که سن بالاتر می‌رود این توده استخوانی کاهش بیشتری پیدا می‌کند. عواملی مانند تغذیه، فعالیت بدنی و ژنتیک در به دست‌آوردن بیشترین میزان توده استخوانی نقش دارند و ژنتیک مهم‌ترین عامل است.

پس از ۳۰ سالگی، میزان برداشت مواد معدنی از استخوان‌ها بر ساخت مواد معدنی به دلیل تغییراتی که در بدن رخ می‌دهد پیشی می‌گیرد. با توجه به پیشی‌ گرفتن برداشت مواد معدنی از استخوان‌ها نسبت به ساخت مواد معدنی با از دست‌ دادن توده استخوانی مواجه می‌شویم و اگر تا قبل از ۳۰ سالگی و بعد از آن تغذیه و فعالیت بدنی ما مناسب نباشد و زمینه ارثی هم داشته باشیم حتما به این بیماری مبتلا می‌شویم.

در زنان از دست‌ دادن توده استخوانی با تغییرات هورمونی و ورود به دوران یائسگی روند سریع‌تری به خود می‌گیرد و زمینه‌ساز بروز پوکی استخوان می‌شود. چراکه بعد از یائسگی ترشح هورمون‌های زنانه‌ که نقش محافظت و مراقبت از استخوان‌ها را دارند به اتمام می‌رسد.

کارشناسان معتقدند تنها فراهم کردن دستگاه سنجش تراکم استخوان هم کافی نیست و کیفیت دستگاه‌ها نیز باید قابل قبول باشد.

چندی پیش فاطمه حاجی ولی‌زاده رئیس اداره بیماری‌های عضلانی - اسکلتی دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت گفت: کیفیت دستگاه‌های سنجش تراکم استخوان در کشور چندان مورد بررسی قرار نمی‌گیرد. درحالی‌که نیاز داریم ارزیابی یکپارچه‌ای از وضعیت عملکرد این دستگاه‌ها داشته باشیم. روزنامه همشهری