جنین‌ها در معرض تهدید قاتلان معلق

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، زوایای گوناگون و متعدد مساله آلودگی هوا که بنا بر برآورد رئیس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران سالانه ۱۲ میلیارد دلار به کشور خسارت می‌زند، این روزها و به مناسبت هفته «هوای پاک» مورد توجه کارشناسان این حوزه و نیز رسانه‌هاست.

چند هفته پیش نیز علیرضا رئیسی معاون وزیر بهداشت با اشاره به ارتباط مرگ ۳۰ تا ۳۵ هزار نفر در کشور و هفت هزار نفر در تهران با آلودگی هوا طی هر سال گفته بود «۵۹۷ همت یعنی ۱۲ میلیارد دلار به طور سالانه شامل هزینه‌های کلی در مبحث آلودگی هوا در سراسر کشور است.

بر اساس گزارش‌های تخصصی که آمارها و گوشه‌هایی از آن در رسانه‌ها منعکس می‌شود ذرات کمتر از ۲.۵ میکرون آلاینده اصلی کشور ما به شمار می‌آیند.

به گفته محمدرضا ظفرقندی وزیر بهداشت در همایش ملی روز هوای پاک که نخستین روز بهمن برگزار شد معیار جهانی بیش از ۵ میکروگرم این ذرات در هر مترمکعب خط قرمز آلودگی است و ما در کشور این مقدار را ۱۲ میکروگرم می‌دانیم اما با معیار خودمان نیز شهرهای کشور به طور متوسط ۲۴۷ روز آلوده بوده و این آمار برای تهران ۳۵۳ روز است.

سیاست‌های جمعیتی در سال‌های اخیر نتوانسته گره از مشکلات کشور باز کند. پنجره جمعیتی رو به بسته شدن است و هشدارهای چندساله و برخی راهکارهایی که به کار بسته شده برای فرزندآوری چندان اثربخش نبوده است.

سیدجواد حسینی رئیس سازمان بهزیستی در مراسم رونمایی از برنامه محیط دوستدار سالمند و همزمان با اظهارات وزیر بهداشت اعلام داشته «در سال ۱۴۳۰ بیش از ۳۰ درصد جمعیت ایران سالمند به شمار می‌آیند و کمتر از سه دهه دیگر یکی از سالخورده‌ترین کشورهای دنیا خواهیم بود.

ایران اما در حال تجربه یک روند کاهشی در نرخ رشد جمعیت است و همچنان که اشاره شد پیش‌بینی می‌شود که در ۳۰ سال آینده به کشوری پیر تبدیل شود.

در این شرایط سقط جنین به وضوح تأثیرات خود را بر روندهای جمعیتی کشور نشان می‌دهد. بنا بر اظهارنظر «انسیه کتابچی» معاون نظارت و پایش ستاد ملی جمعیت در آذرماه سال جاری، سالانه ۱۰ هزار مورد سقط قانونی با مجوز سازمان پزشکی قانونی در بیمارستان‌ها و به‌ صورت رسمی انجام می‌شود.

یافته‌های علمی متعددی نشان می‌دهد که برخی از آلاینده‌های هوا به ویژه ذرات معلق، دی اکسید نیتروژن و دی اکسید گوگرد سقط جنین ناخواسته به ویژه در دوره‌های بحرانی بارداری را افزایش می‌دهند.

به گزارش یکی از رسانه‌های داخلی نتایج پژوهش‌های محققان دانشگاه هاسلت بلژیک نشان می‌دهد که سطوح بالای آلودگی هوا به شکل مستقیم و غیرمستقیم منجر به سقط جنین می‌شود.

بر اساس این پژوهش‌ها در چین که شهرهای پرتراکمش در بالای فهرست آلوده‌ترین شهرهای جهان قرار می‌گیرند حدود ۷ درصد یعنی حدود ۱۷۵۰۰ نفر از زنان مورد مطالعه در سه ماهه اول بارداری خود سقط جنین را تجربه کردند. به نظر می‌رسد که از میان آنان زنان بالای ۳۹ سال و افرادی که به عنوان کارمند در مراکز تجاری اداری مرکز شهر کار می‌کردند در معرض خطر بیشتری قرار دارند. بر اساس یافته‌های این پژوهش آلاینده‌های هوا به جفت نفوذ کرده و به جنین می‌رسند. این مواد شیمیایی ممکن است به «دی.ان.ای» DNA آسیب رسانده یا رشد جنین را مختل کنند.

بر اساس یافته‌های برخی تحقیقات خارجی، ذرات معلق مشکلات عدیده‌ای برای زنان و مردان به وجود می‌آورند و تاثیر مستقیمی بر سلامت اسپرم و تخمک می‌گذارند. به این ترتیب احتمال باروری و بارداری در افرادی که ساکن مناطقی با آلودگی شدید هوا هستند کاهش پیدا می‌کند.

آلودگی هوا در نهایت با افزایش میزان مرگ و میر بر روندهای جمعیتی اثر می‌گذارد.

عباس شاهسونی رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این خصوص گفت: طبق مطالعات انجام شده از سوی وزارت بهداشت در سال ۱۴۰۲ در ۵۷ شهر کشور با جمعیت حدود ۴۸ میلیون نفر، سالانه ۳۰ هزار و ۶۹۲ مرگ منتسب به آلودگی هوا داریم.

بنا بر اظهارات اخیر وزیر بهداشت به طور میانگین بیش از ۱۲ درصد از مرگ‌های سال ۱۴۰۲ در کشور منتسب به آلودگی هوا بوده که رقمی حدود ۵۰ هزار نفر را شامل می‌شود. همچنین ۱۵ درصد مرگ و میر کودکان زیر پنج سال در ایران به دلیل آلودگی هوا است، به این ترتیب در شرایطی که به دلیل شرایط اقتصادی، میزان فرزندآوری خودخواسته به حداقل رسیده، آلودگی هوا با تاثیرگذاری بر قدرت باروری، سقط جنین و میزان مرگ‌ومیر، به طور مستقیم بر میزان جمعیت کشور اثر می‌گذارد.

بنا بر گفته‌های رئیسی معاون وزارت بهداشت و درمان و آموزش، ۱۱ دستگاه اصلی در قانون هوای پاک با ۸۹ تکلیف حضور دارند که در این زمینه باید تکالیفشان را اجرا کنند اما ۴۰ درصد این وظایف انجام نشده است.