عواقب بخشنامه لغو مرخصی استعلاجی پزشکان طرحی چیست؟
دوازدهم اردیبهشت ماه امسال یک سند جنجالی از وزارت بهداشت رو شد که بسیاری از منتقدان از آن به‌عنوان مصداقی از احیای برده‌داری یاد کردند. این سند که محتوای آن در یک جمله «مرخصی استعلاجی ممنوع» خلاصه می‌شد، نامه‌ای بود از سوی دانشگاه علوم پزشکی ایلام که در آن آمده بود: «با توجه به دستور معاونت برنامه‌ریزی نیروهای طرحی درخصوص منع استفاده از مرخصی استعلاجی، خواهشمند است کلیه پرسنل طرح مدنظر داشته باشند در صورت استفاده از مرخصی استعلاجی، مرخصی آنان غیبت محسوب گردیده و چنانچه استفاده نمایند به حسابداری اجازه داده می‌شود که معادل روزهای استعلاجی از حقوق و مزایای آنان کسر گردد.»...
به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، به محض انتشار این نامه، پزشکان متخصص طرحی که مخاطب اصلی آن بودند، نامه را به سان خالی شدن پارچ آب یخ بر سر خود توصیف و آن را غافلگیرکننده و تاسف‌برانگیز دانستند. آنها در بیانیه رسمی خود انتشار این نامه را حاصل وقاحت وزارت‌نشینان و معاونت‌های درمان برشمردند که دیگر هیچ حد و مرزی برای رفتارهای دور از شرافت انسانی باقی نگذاشته‌اند. به گفته آنها اقدام محیرالعقول دانشگاه علوم پزشکی ایلام در خصوص عدم استفاده از مرخصی استعلاجی همکاران متخصص طرحی نشان از تفکر داعش مآبانه مدیریت سیستم بهداشت و درمان وزارت بهداشت در سطوح بالای آن است.
طرحی که مسبوق به سابقه است
پزشکان متخصص طرحی که از انتشار این نامه ازسوی دانشگاه علوم پزشکی ایلام عصبانی بودند، آن را مسبوق به سابقه اعلام کرده و بحث عدم پرداخت علی‌الحساب به پزشکان متخصص طرحی در چت‌های خصوصی مدیران دانشگاه را مُهر تاییدی بر آن دانستند.
حرف آنها این بود که فشارهای همه جانبه به پزشکان متخصص طرحی از یک سو و عدم پرداخت حق‌الزحمه آنان از سویی دیگر باعث افت عملکرد خدمت‌رسانی به بیمارانی شده که قربانیان اصلی طرح تحول سلامت هستند و وزارت بهداشت باید بداند با ادامه رفتارهای برده‌داری و گروگان‌گیری نمی‌تواند بار مسئولیت خطیر سلامت کشور را مدیریت کند.
پزشکان متخصص طرحی در نهایت مسئولین وزارت بهداشت را خطاب قرار داده و تاکید کردند که بهتر است راه تعاملی سازنده را با پزشکان طرحی در پیش گیرند تا بیش از این شرمسار رفتارهای بی‌خردانه خود نباشند.
افسردگی گرفته‌ام
یکی از پزشکان متخصص طرحی حاضر در استان ایلام که ۷ ماه از آغاز طرح او گذشته و به گفته خودش اکنون درگیر افسردگی و از نظر روانی دچار مشکل شده است به «پزشکان و قانون» می‌گوید: «اکثریت قریب به اتفاق پزشکان طرحی در محل طرح خود که مناطق محروم است، به صورت ماندگار هستند. یعنی ۲۳ روز از ماه را در محل طرح خدمت می‌کنند و فقط یک هفته می‌توانند در اختیار خودشان باشند. حال تصور کنید که اگر نتوانند از مرخصی یا استعلاجی استفاده کنند، چه اتفاقی رخ خواهد داد.»
وی با اشاره به اینکه برخی از این پزشکان متاهل هستند و همسر آنها نیز در جای دیگری طرح می‌گذراند، تصریح می‌کند: «این دسته از پزشکان ناگزیر از رفت و آمد هستند. آنهایی هم که مجرد هستند باید به خانواده خود سر بزنند و لذا آنها هم باید رفت و آمد کنند.»
وی بخشنامه لغو مرخصی استعلاجی را یک تصمیم با عواقب زیاد معرفی و خاطرنشان می‌کند: «اولین تاثیر این تصمیم روی کیفیت ویزیت بنده است، کمااینکه من دیگر قادر نخواهم بود که به خوبی مریض ببینم و خیلی زود عصبی می‌شوم. روح و روان من درگیر است و با این سخت‌گیری‌هایی هم که اینها انجام می‌دهند، تمام زندگی ما تحت‌الشعاع این اتفاق قرار می‌گیرد.»
«رقیه پورعلی» یکی دیگر از پزشکان متخصص طرحی است که استعلاجی را حق پزشکان می‌داند و می‌گوید: «اما برخلاف مرخصی استحقاقی، مدت زمان مرخصی استعلاجی باید جبران شود. مثلا ما در دوره رزیدنتی، هر مقداری که استعلاجی داشته باشیم، شامل بخشودگی نمی‌شود و در پایان دوره باید آن را جبران کنیم.»
وی به «پزشکان و قانون» می‌گوید: «اینکه مرخصی استعلاجی ممنوع شود، دردسرهای زیادی را ایجاد می‌کند. به نوعی دانشگاه دست خود را باز می‌گذارد که هر برخوردی داشته باشند. مرخصی‌های استحقاقی و استعلاجی مطابق قانون اداره کار است، اما طرح پزشکان متخصص مشمول هیچ قانونی نمی‌شود و هرکس هر طور که بخواهد با آن برخورد می‌کند.»
بی‌انصافی مالی
گذشته از تبعات روانی این بخشنامه برای پزشکان متخصص طرحی، بار مشکلات مالی و اقتصادی ناشی از اجرای این طرح نیز به مثابه یک قوز بالاقوز خواهد بود.
پزشک طرحی استان ایلام با یادآوری اینکه به طور متوسط حدود ۳ میلیون تومان حقوق می‌گیرد، می‌گوید: «مخارج روزانه را هم که کنار بگذاریم، هزینه رفت و آمد من با هواپیما نزدیک به ۸۰۰ هزار تومان می‌شود. دریافتی کارانه ما هم که در حالت خوش‌بینانه حداقل یک سال عقب است و جالب‌تر اینکه خود کارانه را بدون درنظر گرفتن تورم سالیانه اما کسورات آن را با احتساب تورم محاسبه می‌کنند که این نهایت بی‌انصافی است. درواقع اگر کارکرد من ۲۰ میلیون تومان باشد، اگر خیلی دست بالا در نظر بگیریم، نهایتا ۱۰ میلیون تومان دست من را می‌گیرد که آن را هم سال آینده به من می‌دهند.»
پورعلی نیز ضمن انتقاد از اینکه در طرح جدید، به تعداد روزهای استعلاجی از حقوق پزشکان کسر می‌شود، تاکید می‌کند: «متاسفانه برخلاف سایر رشته‌ها، مرخصی‌های ما هم با حقوق نیست. مثلا پرستار و ماما می‌توانند به مدت ۹ ماه از مرخصی با حقوق برای زایمان استفاده کنند. اما در مورد استعلاجی نیروهای طرحی اصلا چنین چیزی وجود ندارد و اگر این شخص نصف ماه را نباشد، نصف حقوق را می‌گیرد.»
علت تصمیم چیست؟
بسیاری از منتقدان علت این تصمیم ناگهانی و شتاب‌زده وزارت بهداشت را جبران کمبود نیروی متخصص طرحی می‌دانند. پزشک طرحی استان ایلام می‌گوید: «اگر ما برویم، در این شرایط دیگر کسی جایگزین ما نیست. اینها می‌خواهند تمام طول ماه را پر نگه داشته و کاری کنند که پوزیشن بیمارستانی آنها از متخصص خالی نماند. در شهری مثل مهران، در حالت عادی و با شرایط فعلی که کارانه یک سال عقب است، کسی نمی‌رود. تریاژ‌درست و حسابی، امنیت و نگهبان و انتظامات ندارد. روزی هم نیست که من فرد مصدوم چاقو خورده و تیرخورده نبینم. در این شرایط تصور کنید این بخشنامه هم اجرا شود. لذا برای اینکه بتوانند این مناطق را پر نگه دارند، مجبور هستند که این سخت‌گیری‌ها را بکنند.»
پورعلی نیز معتقد است که اجرای این طرح با هدف نگهداشت اجباری نیروها در مناطق محروم است، کمااینکه کاملا با سازوکار تبیهی در حال اجراست.
نامه جعلی است
بعد از گذشت چند روز از انتشار نامه لغو مرخصی استعلاجی پزشکان طرحی، خبرهای ضد و نقیضی ازسوی برخی متولیان وزارت بهداشت به گوش رسید که نامه مذکور را جعلی می‌دانستند.
پزشک طرحی استان ایلام در این زمینه می‌گوید: «در حال حاضر این نامه تبدیل به بخشنامه شده و در استان ایلام لازم‌الاجراست. اما من می‌شنیدم که می‌گفتند یک نفر یک اشتباهی کرده و رئیس دانشگاه هم نخوانده آن را امضا کرده است و به نوعی می‌خواهند به شکل دوستانه قضیه را حل کنند. به ما می‌گویند اگر مشکل داشته باشید حتما با شما همکاری می‌کنیم و مرخصی می‌دهیم.»
قانون چه می‌گوید؟
طبق ماده ۱۱ قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان، مشمولان اين قانون از لحاظ حقوق، مزايا و امور رفاهي (مرخصي‌هاي استحقاقي، استعلاجی، بدون حقوق، پاداش، كمك‌هاي غير‌نقدي و بيمه عمر و درمان و حادثه و ساير مزايا) تابع قوانين و مقررات استخدام كشوري و قانون نظام هماهنگ پرداخت كاركنان دولت هستند و چنانچه به دستگاه ديگری معرفي گردند كه داراي مقررات استخدامي خاص باشد، تابع ضوابط حقوقي و رفاهي آن دستگاه خواهند بود.
مطابق تبصره 3 این قانون، آن عده از مشمولان که در مدت خدمت مقرر، تحت پوشش نظام‌های حمایتی دیگری نیستند، با پرداخت حق بیمه مقرر در قانون تأمین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴ (توسط مشمول و دستگاه ذیربط) تحت پوشش حمایت‌های پیش‌بینی شده در قانون یاد شده قرار خواهند گرفت.
از طرفی ماده ۷۴ قانون کار، مدت مرخصی استعلاجی با تایید سازمان تامین اجتماعی را جزء سوابق کار و بازنشستگی کارگران محسوب می‌کند.
ماده ۵۹ قانون تامین اجتماعی می‌گوید: بیمه شدگانی که تحت معالجه و یا درمان‌های توانبخشی قرار می‌گیرند و بنا به تشخیص «سازمان تامین خدمات درمانی» موقتاً قادر به کار نیستند، به شرط عدم اشتغال به کار و عدم دریافت مزد یا حقوق استحقاق دریافت غرامت دستمزد را با رعایت‌شرایط زیر خواهند داشت:
بیمه شده بر اثر حوادث ناشی از کار و غیر ناشی از کار یا بیماری‌های حرفه‌ای تحت درمان قرار گرفته باشد.
در صورتی که بیمه شده به سبب بیماری و طبق گواهی پزشک احتیاج به استراحت مطلق یا بستری شدن داشته باشد و در تاریخ اعلام بیماری مشغول به کار بوده و یا در مرخصی استحقاقی باشد.
همچنین مطابق بند یک ماده ۶۲ قانون تأمین اجتماعی غرامت دستمزد، از اولین روزی که بیمه شده بر اثر حادثه یا بیماری حرفه‌ای و به موجب تشخیص سازمان تأمین خدمات درمانی قادر به کار نباشد، پرداخت خواهد شد. در مواردی که عدم اشتغال به کار و معالجه به سبب بیماری باشد، در صورتی که بیمار در بیمارستان بستری نشود، غرامت دستمزد از روز چهارم پرداخت خواهد شد.
متولیان چه می‌گویند؟
نکته جالب در این میان، انفعال معنی‌دار و سکوت عجیب متولیان وزارت بهداشت است که نه نظریه جعلی بودن را می‌پذیرند و نه بر اصالت نامه صحه می‌گذارند. از طرفی دانشگاه علوم پزشکی ایلام نیز در حال حاضر بدون رئیس اداره می‌شود و فرد پاسخ‌گویی در برابر این سوال مهم را ندارد. خبرنگار پزشکان و قانون تلاش زیادی برای برقراری ارتباط با معاون درمان وزیر بهداشت کرد که متاسفانه تلاش‌های او تا این لحظه به نتیجه نرسیده است. طبیعتا چنانچه توضیحی از جانب این معاونت در اختیار پایگاه خبری پزشکان و قانون قرار گیرد، منتشر خواهد شد.
پایان پیام/
گزارشگر:
محسن طاهرمیرزایی
https://www.pezeshkanoghanoon.ir/p/U7Tk