دارودرمانی شخصی شده با توجه به ویژگی‌های ژنومیکی هر بیمار انجام می‌گیرد

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، جمشید سلام زاده  اظهار کرد: دارودرمانی شخصی شده شاخه‏‌ای از فارماکوتراپی است که در آن بهینه‌سازی درمان بیماران با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد هر بیمار و با لحاظ کردن ۲ دسته عوامل مرتبط با بیمار شامل خصوصیات ژنومیکی، سن، جنس، بیماری‌های همزمان، دارو‌های همزمان و عوامل محیطی نظیر استعمال دخانیات یا عادات غذایی و عوامل مرتبط با دارو شامل خصوصیات فارماکوکینتیک و فارماکودینامیک دارو، عوارض نامطلوب دارو و تداخلات دارویی انجام می‌شود.

رئیس انجمن علمی متخصصین داروسازی بالینی ایران ادامه داد: در واقع بر اساس دارودرمانی شخصی شده، روش جاری درمان بیماری‌ها که در آن یک داروی خاص یا یک دوز خاص از دارو می‌تواند برای همه بیماران با بیماری مشابه تجویز شود، زیر سوال می‌رود و در دارودرمانی شخصی شده، عوامل دیگری که در صدر آن‌ها خصوصیات ژنومیکی بیماران است در امر انتخاب دارو و دوز مناسب آن برای هر بیمار خاص تعیین کننده خواهد بود، این بحث حوزه جدیدی را در داروشناسی بالینی مطرح کرده است که از آن به فارماکوژنومیک یاد می‌شود.

وی افزود: علاوه بر دارودرمانی شخصی شده، امروزه امر تشخیص و پیشگیری از بیماری‌ها نیز تحت عرصه جدیدی به نام پزشکی شخصی شده یا personalized medicine مورد توجه جدی قرار گرفته است.

سلام‌زاده گفت: فارماکوژنومیک علم مطالعه اثرات ژن‌ها بر پاسخ‌های بیماران به دارو‌ها و حوزه‌ای جدید است که از تلفیق فارماکولوژی بالینی با ژنومیک یا علم مطالعه ژن‌ها و اثرات آنها، بوجود آمده و هدف آن دست یابی به یک رژیم و برنامه دارویی موثر و سالم خصوصی‌سازی شده بر اساس خصوصیات ژنتیکی بیمار است.

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اظهار کرد: در حال حاضر پیش بینی اینکه کدام بیمار بیشترین انتفاع را از مصرف دارو خواهد برد و کدام بیمار ممکن است دارای کمترین پاسخ درمانی یا حتی بدون پاسخ درمانی باشد و کدام بیمار واکنش‌های نامطلوب دارویی را و با چه شدتی تجربه خواهد کرد، عملا یک چالش جدی برای فرایند تصمیم گیری decision-making در امر دارودرمانی بیماران است.

وی اضافه کرد: اهمیت ورود به عرصه فارماکوژنومیک و دارودرمانی شخصی شده بر محققین حوزه داروسازی، پزشکی و ژنتیک پوشیده نبوده و در این راستا به‌ویژه در سال‌های اخیر، محققین زیادی در حال طراحی و اجرای مطالعات متعدد هستند. به‌خصوص، با دانشی که از پروژه ژنوم انسانی "Human Genome Project" بدست آمده است، محققین در حال واکاوی و دست یابی به اطلاعاتی هستند که نشان دهد چگونه تفاوت‌های به ارث رسیده از طریق ژن‌ها می‌تواند پاسخ بدن به دارو‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.

سلام زاده تصریح کرد: اگرچه در خصوص برخی بیماری‌ها از قبیل سرطان، آسم، آلزایمر، بیماری‌های قلبی-عروقی و عفونت HIV یا ایدز مطالعات متعددی به‌صورت کارآزمایی‌های بالینی "clinical trial" انجام شده و بعضا نتایج امیدوارکننده و جالب توجهی نیز بدست آمده ولی باید گفت که حوزه فارماکوژنومیک و دارودرمانی شخصی شده، هنوز در دوران نوزادی خود است و قطعا در آینده باید شاهد تلاش‌ها و دست آورد‌های جدیدتری در این حوزه باشیم.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان رئیس انجمن علمی متخصصین داروسازی بالینی ایران در پایان گفت: امیدواریم با آشنا شدن جامعه فرهیخته داروسازی و پزشکی کشورمان با این حوزه‌های جدید، شاهد بهره‏ مندی هر چه بیشتر بیماران عزیزمان از دستاورد‌ها و نتایج این مطالعات در سال‌های آتی باشیم.