بازنگری سالانه دستورالعمل اقلام غذایی مجاز و غیرمجاز در بوفه‌های مدارس

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، زهرا عبداللهی، به مناسبت بازگشایی مدارس در خصوص توصیه‌های تغذیه‌ای دانش آموزان در مدارس، با تاکید بر اهمیت صرف صبحانه، اظهار کرد: مطالعات اخیر نشان داده که تغذیه صحیح بر قدرت یادگیری کودکان موثر است و عدم صرف صبحانه می‌تواند اثرات منفی بر یادگیری آنها داشته باشد. در شرایط ناشتایی کوتاه مدت، مکانیسم هموستاتیک، گلوکز خون را در سطح ثابت نگه می‌دارد که بر عملکرد طبیعی مغز لطمه‌ای وارد نشود. اگر مدت زمان ناشتایی طولانی‌تر باشد، نگهداری قند خون در سطحی کــه مغز قادر به فعالیت طبیعی خود باشد، مختل شده و یادگیری و تمرکز حواس کمتر می‌شود. مطالعات مختلف نشان می‌دهد که افزایش نسبی قند خون موجب بهبود عملکرد مغز و یادگیری کودکان سنین مدرسه می‌شود.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در خصوص نکاتی که می‌تواند به افزایش اشتهای کودکان برای صرف صبحانه موثر باشد گفت: برای اینکه کودکان سنین مدرسه اشتهای کافی برای صرف وعده صبحانه داشته باشند، رعایت نکاتی ضروری است، از جمله اینکه شام در ساعات ابتدای شب صرف شده و تا حد امکان کودکان شب در ساعت معین و ترجیحا زود بخوابند، صبح زودتر بیدار شده و پس از شستن دست و صورت، کمی نرمش کنند تا برای صرف صبحانه اشتها پیدا کنند و در نهایت اینکه والدین صبحانه را به عنوان یک وعده غذایی مهم تلقی کنند و همگی به دور یک سفره به صرف صبحانه بپردازند تا تشویقی برای کودکان باشند.
 
وی در خصوص صرف میان وعده‌ها در مدرسه افزود: کودکان سنین مدرسه علاوه بر سه وعده غذای اصلی به دو میان وعده در صبح و عصر نیاز دارند، در این سنین، کودکان باید هر ۴ تا ۶ ساعت برای نگهداشتن غلظت قند خون در حد طبیعی، غذا میل کنند تا فعالیت سیستم عصبی و عملکرد مغز در حد مطلوب باقی بماند. در این سنین، کبد که وظیفه ذخیره‌سازی گلوکز به صورت گلیکوژن و آزادسازی آن به خون در مواقع ضروری را بر عهده دارد؛ تنها برای حدود چهار ساعت می‌تواند گلیکوژن ذخیره کند. بنابراین، کودکان به خوردن غذا در وعده‌های بیشتری نیاز دارند و باید در روز دو میان وعده مصرف کنند.

 
عبداللهی به نمونه‌هایی از میان وعده‌های مغذی قابل مصرف در مدارس و زنگ تفریح اشاره کرد و گفت: میوه های خشک شامل انجیر خشک، توت خشک، برگه هلو و نخودچی و کشمش، گندم برشته، برنجک، عدس برشته شده و انواع مغزها و دانه‌ها از نوع کم نمک، انواع میوه‌ها شامل سیب، پرتقال، نارنگی، هلو، گلابی، سبزی‌ها شامل هویج، خیار، انواع لقمه‌های خانگی مانند نان و پنیر و گردو و نان و تخم مرغ، انواع کوکو و کتلت، نان و حلوا شکری، نان و پنیر و خرما، شیر و فرآورده‌های آن از جمله میان وعده‌های مفید قابل استفاده در مدارس است.
 
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت ادامه داد: متاسفانه برخی از تنقلات تجاری مانند انواع پفک و چیپس به طور بی‌رویه توسط کودکان و دانش آموزان مصرف می‌شود. خوردن پفک به خصوص قبل از وعده های غذایی، به دلیل ایجاد سیری کاذب کودکان را از خوردن وعده های اصلی که باید مواد مغذی مورد نیاز برای رشد را تامین کند، باز می‌دارد. از سوی دیگر نمک زیاد این مواد، ذائقه کودک را به خوردن غذاهای شور عادت می‌دهد. انواع چیپس‌ها علاوه بر شور بودن، به دلیل چربی زیادی که دارند موجب چاقی بی‌رویه کودکان می‌شوند. مطالعات متعددی رابطه بین خوردن مواد شور در کودکی و افزایش فشار خون در دوران بزرگسالی را به اثبات رسانده است.

وی اظهار کرد: نوشیدن بی‌رویه نوشابه های گازدار و آب میوه های پاکتی که دارای قند افزوده هستند، موجب اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان می‌شود، بررسی‌های انجام شده توسط وزارت بهداشت حاکی از آن است که حدود ۲۰ درصد دانش آموزان دچار اضافه وزن و چاقی هستند و یا چاقی شکمی دارند و روند چاقی در دانش آموزان رو به افزایش است. بنابراین نوع تغذیه دانش آموزان در مدرسه و اقلام غذایی که در بوفه‌های مدارس عرضه می‌شود، برای حفظ سلامت و کنترل وزن دانش آموزان بسیار مهم است، چاقی در دوره کودکی و نوجوانی می‌تواند منجر به چاقی دوران بزرگسالی شده و زمینه را برای ابتلا به کبد چرب، اختلال قند خون، دیابت و فشارخون بالا، فراهم کند.

 
عبداللهی گفت: دفتر بهبود تغذیه جامعه هر سال با همکاری آموزش و پرورش، دستورالعمل اقلام غذایی مجاز و غیرمجاز در بوفه‌های مدارس را بازنگری کرده و به مدارس کشور ابلاغ می شود. کلیه مدارس موظفند مطابق با این دستورالعمل نسبت به عرضه اقلام غذایی در بوفه های مدارس اقدام کنند. بر اساس این دستورالعمل، عرضه فست فود ها مانند، سوسیس و کالباس و پیتزا، نوشابه‌های گازدار و انواع چیپس و پفک، ممنوع است.

 
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت تصریح کرد: هدف از اجرای دستورالعمل بوفه مدرسه، علاوه بر حفظ سلامت دانش آموزان، فرهنگسازی و ترویج فرهنگ غذایی درست در بین دانش آموزان است. بنابراین، لازم است والدین هم در منزل با رعایت اصول تغذیه صحیح، رفتارهای غذایی مناسب را در کودکان خود تقویت کنند و به عنوان میان وعده، خوراکی‌هایی برای کودک خود تهیه کنند که علاوه بر مغذی بودن، کم نمک، کم چرب و کم شیرین باشد و انواع ساندویچ‌های سوسیس و کالباس و سایر فست فودها را به عنوان میان وعده در کیف کودکشان قرار ندهند.

وی افزود: تهیه یک لقمه سالم، یک عدد میوه، یک پاکت شیر، انواع خشکبار و برگه‌ها و تنقلات سنتی، خوراکی‌های سالمی هستند که والدین می‌توانند به عنوان میان وعده برای فرزندان‌شان در مدرسه در نظر گیرند، رعایت نکات بهداشتی در تهیه خوراکی دانش آموزان اهمیت زیادی دارد و ضرورت دارد، میوه‌ها و سبزیجاتی که به منظور تغذیه برای دانش آموز فراهم می‌شود، از قبل در منزل شسته و گندزدایی شود.

به گزارش ایسنا عبداللهی در پایان اضافه کرد: والدین باید بدانند که مکمل یاری آهن برای کلیه دختران دبیرستانی برای پیشگیری از کم خونی و کمبود آهن و مکمل یاری ویتامین D  برای پیشگیری از کمبود این ویتامین در دختران و پسران دبیرستانی اجرا می‌شود. لازم است والدین کودکان و نوجوانان خود را به مصرف این مکمل‌ها در مدرسه تشویق کنند.