چرا مرخصی زایمان ۴ ماهه "پزشکان طرحی" حذف شد؟

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، چندی پیش بود که وزیر بهداشت طی نامه‌ای به رهبر معظم انقلاب برنامه‌های وزارتخانه‌اش برای افزایش جمعیت را تشریح و ایشان نیز در پاسخ اعلام کردند که "با تشکر از اقدامات، مقتضی است قوانین و دستورالعمل‌های مورد نیاز مشخصاً ذکر شود تا اقدام مناسب نسبت به آنها صورت گیرد".

از سوی دیگر چندی پیش نیز وزیر بهداشت با بیان اینکه جهت مرتفع شدن این دغدغه باید برنامه محور حرکت کرد و از ظرفیت‌های بین بخشی و هم افزایی بخش‌های مختلف حاکمیت و جامعه بهره گرفت، گفت: باید گروه‌های هدف برای رشد جمعیت و فرزندآوری را باز تعریف کرد و روی گروه‌هایی مانند زوج‌هایی که فرزند می‌خواهند اما بعلت ناباروری این امر محقق نشده است ، افرادی که ازدواج کرده‌اند اما به هردلیل فرزند نمی‌خواهند و فرزندآوری را به تاخیر می‌اندازند و نیز خانواده‌های تک فرزند، برای رشد جمعیت، تمرکز بیشتری کنیم و تسهیلاتی برای آنها ایجاد کنیم تا در سنین مطمئن باروری، تشویق به فرزندآوری شوند.

توجه به موضوع فرزندآوری تنها به سخنان وزیر بهداشت محدود نمی‌شود بلکه، سایر مسؤولان نیز بارها در صحبت‌هایشان شعارهایی از جنس تمرکز بر افزایش جمعیت کشور را سر داده‌اند.

با توجه به صحبت‌های مسؤولان و سیاست‌های افزایش جمعیت، دیوان عدالت اداری در اقدامی عجیب مرخصی زایمان 4 ماهه پزشکان طرحی را حذف کرد، این اقدام درحالی صورت می‌گیرد که پیش از ابلاغ این مصوبه پزشکان طرحی می‌توانستند از این فرصت چهارماهه استفاده کنند؛ این موضوع درحالی مطرح شده است که مرخصی زایمان این پزشکان بر خلاف سایر اقشار 9 ماهه نبوده و این افراد می‌توانستند تنها از یک مرخصی 4 ماهه استفاده کنند.

در متن این مصوبه آمده است:

"برابر با مفاد رای مزبور اساسا ایام بهره‌مندی از مرخصی زایمان به عنوان دوره تعهد خدمت قابل احتساب نیست؛ و در قوانین موضوعه اختیاری برای وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پیش بینی نشده است تا بتواند مدتی از مرخصی زایمان پزشکان متخصص متعهد خدمت را به عنوان قسمتی از طول دوره تعهد خدمت احتساب کند، مراتب جهت استحضار و اعمال در مدت تعهد دستیاران ایفاد می‌گردد"

 

این موضوع درحالی مطرح می‌شود که پزشکان  معتقدند با اجرای این اقدام فرصت فرزندآوری از پزشکان گرفته خواهد شد و این موضوع مخالف سیاست‌های جمعیتی است.

مائده پرویزی متخصص اعصاب و روان در خصوص لغو مرخصی زایمان توسط دیوان عدالت اداری، توضیح داد: پزشکان پس از طی کردن دوره پزشکی عمومی، براساس قانون باید حدود دو سال دوره طرح خود را بگذرانند و طبق قانونی که مجلس تصویب کرده است، پس از طی کردن این مراحل، در مدارج بالاتر نیازی به گذراندن طرح ندارند.

وی افزود: وزارت بهداشت با تدوین آئین‌نامه ای داخلی بر خلاف قانون مجلس، تعهد محضری از متخصصان می‌گیرد تا آن ها در رشته‌های تخصصی بیش از نیم تا دو برابر مدت تحصیل خود را خدمت کنند. براساس این آئین‌نامه، پزشکان مجددا وارد گذراندن دوره طرح می‌شوند و از آنجا که در این دوران عموم متخصصان زن در دوران ازدواج  و بارداری قرار می‌گیرند، نیازمند استفاده از مرخصی زایمان با تسهیلات آن هستند، در دوره وزیر بهداشت قبلی، وزارتخانه اعلام کرده بود که پزشک متخصص ضریب کای متعهد  به خدمت به ازای هر فرزند چهار ماه می‌تواند از مرخصی زایمان با حقوق و احتساب دوره خدمت مانند سایر مشاغل استفاده کند که در آن دوران تعدادی از پزشکان برای اعتراض به این موضوع  به دیوان عدالت اداری شکایت کردند تا بتوانند مدت زمان مرخصی زایمان را مانند تمام زنان شاغل در کشور به 9 ماه برسانند.

این متخصص اعصاب و روان ادامه داد: در آن دوران رأی‌های متفاوتی از شعب مختلف درباره این شکایت صادر شد و وقتی اختلاف‌نظر به وجود آمد، دیوان عدالت اداری، رأی وحدت رویه را در هیأت عمومی صادر کرد که براساس آن، همین چهار ماه مرخصی زایمان با احتساب حقوق و دوره تعهد نیز لغو شد، به دلیل اینکه این پزشکان تعهد محضری امضا کرده‌اند و به واسطه این تعهد این افراد متفاوت از سایر مشاغل دانسته شده اند، با اعلام این موضوع عمده پزشکان زن با مشکلات عدیده‌ای مواجه شدند و بسیاری از آنها که در شهرهای دوردست مشغول به خدمت هستند، مجبورند به همراه فرزند خود در این مناطق حضور یابند و عده ای دیگر نوزاد خود را در شهر دیگری نزد خانواده گذاشته و خود به شهر محل خدمت می روند.

پرویزی گفت: ریشه این مشکلات همان تعهد ضریب کا بوده که هر چند مصوبه ای داخلی در وزارت بهداشت است به نظر ناقض قانون مجلس می باشد. هر چند طبق قانون تامین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی، همه ایرانیان باید معادل سال های تحصیل خود به کشور خدمت کنند، اما این مسئله فقط برای چند رشته در قالب طرح اجباری اجرا می‌شود، و از میان فقط پزشکانند که پس از گذراندن طرح اجباری دوره پزشکی عمومی، در صورت ادامه تحصیل در مقطع تخصص و فوق تخصص، بر خلاف قانون مجلس دوباره و سه‌باره ملزم به گذراندن طرح اجباری می‌شوند

وی اظهار کرد: باید توجه داشته باشیم که در سال اول تولد، وضعیت شیرخوار بسیار حساس بوده و حضور مادر جهت جلوگیری از آسیب های شدید جسمی و روانی ضروری است. با این طرح ناپخته، سلامت کودکان به خطر خواهد افتاد. از نومادرانی که تحت چنین استرس شدیدی هستند نمی توان انتظار داشت که بتوانند با کیفیت مناسبی به ارائه خدمات سلامت بپردازند. فی الواقع اجرای این طرح مغایر با شعارهای افزایش جمعیت و به نظر نوعی تبعیض شغلی و جنسیتی است.

سمانه آصفی متخصص کودکان درباره لغو مرخصی زایمان برای نیروهای متخصص طرحی توضیح داد: در حالی این اتفاق رخ داده است که بسیاری از کارمندان دولت از 9 ماه مرخصی زایمان استفاده می‌کنند. وضعیت کاری پزشکان طرحی در حال حاضر دشوار است، به دلیل اینکه آنها مجبورند 23 روز در ماه را در مراکز درمانی فعالیت کنند و همین موضوع کار را برای افرادی که دارای فرزند نوزاد هستند دشوارتر می‌کند، ما در گذشته حتی اگر یک روز اضافه‌تر از چهار ماه مرخصی زایمان استفاده می‌کردیم، باید آن را جبران می‌کردیم و در آن دوران نیز چیزی به عنوان مرخصی استعلاجی نداشتیم.

وی افزود: بسیاری از پزشکان طرحی در شهرهای دوردست مشغول به فعالیت هستند، همین موضوع باعث می‌شود که این پزشکان برای نگهداری از فرزندانشان دست به دامان پرستاران شوند که همین امر نیز هزینه زیادی را به آنها تحمیل خواهد کرد، اغلب پزشکان پس از طی کردن دوران رزیدنتی و اینترنی اقدام به فرزندآوری می‌کنند، پس از این زمان نیز اگر پزشک خانمی اقدام به فرزندآوری نکند، از لحاظ سنی و جسمی دیگر قادر به تولد فرزند نخواهد بود، لذا توقع می‌رود وزارت بهداشت و سایر نهادهای مربوطه این موضوع را به طور جدی پیگیری کنند، اجرای این مصوبه برخلاف سیاست‌های افزایش جمعیت به شمار می‌رود و ما با اجرای این قانون، فرزندآوری برای قشر فرهیخته‌ای را با مشکل مواجه خواهیم کرد.

نرگس عباس‌زاده متخصص قلب و عروق گفت: نوزادان پس از تولد نیاز دارند که از شیر مادر تغذیه کنند و فردی که از مرخصی زایمان برخوردار نباشد نمی‌تواند رسیدگی کاملی به فرزند خود داشته باشد، ما خودمان پزشک هستیم و همواره به مردم توصیه می‌کنیم که فرزندانشان از شیر مادر تغذیه کنند. نکته طنز اینجاست که حال ما خودمان از این موضوع محروم شده‌ایم، حضور مادر در کنار نوزاد منجر به پیشگیری از بروز آسیب‌های روانی و جسمانی در آینده خواهد شد، عموم خانم‌های پزشک پس از طی کردن درس و طرح خود اقدام به فرزندآوری می‌ کنند، به طوری که در بهترین حالت، اغلب این افراد تصمیم می‌گیرند در سنین 30 سال به بالا ازدواج یا تشکیل خانواده دهند و از نظر پزشکی فرزندآوری بالای 30 سال خطراتی را در پی خواهد داشت. 

وی اظهار کرد: اجرای این طرح نه تنها فرزندآوری برای قشر تحصیلکرده را تسهیل نخواهد کرد، با اجرای این موضوع، مشکلات عمده‌ای برای این پزشکان ایجاد خواهد شد و این قانون در حالی اجرایی خواهد شد که سایر مشاغل و پرسنل کادر درمان با وجود اینکه باید دو سال خدمت طرح را بگذرانند، از 9 ماه مرخصی زایمان و یک ماه مرخصی استعلاجی برخوردارند، پزشکی که همواره به دلیل مشغله کاری درگیر کارهای درمانی و بیمارستانی است، نمی‌تواند فرصت کافی برای تربیت فرزند داشته باشد و ما به این نکته نیز اعتراض داریم که گذراندن دو سال طرح در دوران تخصص مغایر با قانون بوده و ضروری است این آئین‌نامه داخلی وزارت بهداشت اصلاح شود، این نکته را نیز حتی در صورت اجرا شدن این قانون باید درنظر داشته باشیم که افرادی که در حال حاضر باردار هستند یا فرزند آنها متولد شده، نباید مشمول این قانون به شمار روند.

مسؤولان وزارت بهداشت معتقدند که این موضوع رای دیوان عدالت اداری بوده و وزارت بهداشت ملزم به اجرای این قانون است.

کیانوش جهانپور رئیس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت، در این خصوص به خبرنگار فارس گف: دیوان عدالت اداری بر اساس قوانین این رای را صادر کرده است و در واقع این رای نقض بخشنامه قبلی وزارت بهداشت مبنی بر احتساب چهارماه از هر دوره مرخصی زایمان بعنوان تعهد خدمت پزشکان است.

وی افزود: وزارت بهداشت موظف است بر اساس قوانین این را اجرا کند، دیوان عدالت اداری از جایگاه قانونی خود به این نتیجه رسیده است که موضوع بخشنامه وزارت بهداشت مبنی بر پذیرش 4 ماه مرخصی زایمان متخصصین طرح دیگر به عنوان دوره تعهد خدمت از اختیارات وزارت بهداشت نبوده و وفق مقررات این رای لازم‌الاجراست اگرچه به لحاظ تدبیری و سیاست های جمعیت ممکن است این رای با نظر وزارت بهداشت منطبق نباشد.

خبرنگار فارس برای پیگیری بیشتر این موضوع با قاسم جان‌بابایی معاون درمان وزارت بهداشت ارتباط تماس گرفت که وی از ارائه توضیحات درخصوص این قانون خودداری کرد و گفت: لازم است پزشکان به جای مطرح کردن این موضوعات با رسانه‌ها موضوع را از ما پیگیری کنند!

حال باید دید نمایندگان مجلس و وزارت بهداشت برای تسهیل فرزندآوری پزشکان چه اقدامی انجام خواهند داد و آیا اقدام جدی برای اصلاح این رویه صورت خواهد گرفت؟