حفظ سلامت پرسنل کادر درمان با آموزش صحیح استفاد از تجهیزات حفاظت فردی

نتایج برخی مطالعات صورت گرفته نشان می دهد که غیبت ناشی از کار در نتیجه ابتلا به بیماری های حاد تنفسی در زمان شیوع آنفلوانزا می تواند تا 9/90 درصد افزایش یابد. علاوه بر آن شیوع یک بیماری همه گیر و عدم رعایت اصول صحیح پیشگیری در برابر آن می تواند منجر به پیامدهای نامطلوب اقتصادی، تعطیلی مدارس، کاهش تعاملات بین المللی، کاهش توجّه به سایر بیماران نیازمند مراقبت، کاهش تخت های بستری، ناراحتی، ترس اجتماعی و ... شود. 

در مطالعه ای در آمریکا بار اقتصادی ناشی از بیماری آنفلوانزا به عنوان شایعترین بیماری همه‌گیر تنفسی در سال 2003 در حدود 90 بیلیون دلار برآورد شد. همچنین هزینه کاهش بهره‌وری در فرانسه و آلمان در نتیجه ابتلای کادر درمان به بیماری های تنفسی مانند آنفلوانزا در حدود 10 تا 15 بیلیون دلار تخمین زده شد. این هزینه برای هر فرد کره ای مبتلا به آنفلوانزا و نیازمند بستری در بیمارستان در سال 2013 در حدود 3000 تا 4000 دلار برآورد شد و از همین رو انجام اقدامات پیشگیرانه ای نظیر استفاده از وسایل حفاظت فردی مناسب به منظور کاهش شیوع بیماری بسیار حائز به اهمیت خواهد بود.

استفاده از تجهیزات محافظ صورت (مانند ماسک و وسایل محافظت از چشم و صورت) یک راهکار اساسی برای جلوگیری از انتقال ویروس های مسری در بین شاغلین کادر درمان است. این در حالی است که بیشترین خطای پرسنل کادر درمان در استفاده از تجهیزات حفاظت فردی ناحیه صورت اتفاق می افتد. در مطالعات صورت گرفته استفاده ناصحیح از تجهیزات حفاظت فردی عامل ابتلای برخی پرسنل کادر درمان در زمان شیوع سارس شناخته شد. در همین راستا 43 درصد پزشکان در مطالعه ای در آمریکا عنوان کردند که از آموزش لازم و مناسب در زمینه استفاده از تجهیزات حفاظت فردی برخوردار نبودند. همچنین مشاهده رفتار 100 پرستار در یک مطالعه نشان داد که تنها 44 درصد از آنها به درستی از ماسک N95 استفاده می کردند. انجام کارها با سرعت عمل بالا در مواقع اورژانسی و بحران ها عامل دیگری است که تعهد پرسنل کادر درمان آموزش دیده را نیز در جهت استفاده صحیح از وسایل حفاظت فردی کاهش می دهد. از طرف دیگر برخی پرسنل کادر درمان معتقدند که استفاده از ماسک می تواند باعث بروز ترس در بیماران مخصوصا در بیماران بخش کودکان شود و از همین رو در استفاده از آن اهمال می ورزند. همچنین برخی دیگر از پرسنل درمانی معتقدند که پوشیدن ماسک توسط بیماران در پیشگیری از شیوع بیماری کافی است. اما نتایج مطالعات علمی نشان می دهد که نباید پوشیدن ماسک را محدود به بیمار کرد زیرا عوامل متعددی نظیر طولانی شدن انتظار برای ویزیت و یا انجام برخی آزمایش های ویژه مانند نمونه برداری با سوآپ از خلط بیمار، آنها را مجبور به برداشتن ماسک می کند که میتواند دیگران را در معرض مواجهه قرار دهد بنابراین استفاده از تعداد مشخصی از کادر درمان که به درستی و به طور صحیح در زمینه استفاده از تجهیزات حفاظت فردی آموزش دیده اند در بخش بیماران تنفسی و همچنین دسترسی مناسب به تجهیزات حفاظت فردی و تعهد بیمارستانها و مدیران در زمینه تأمین مناسب این دسته از تجهیزات می تواند تا حدودی از آسیب های ناشی از شیوع بیماری در بین پرسنل کادر درمان بکاهد. امّا آنچه از اهمیت قابل توجهی برخوردار است آموزش مداوم نحوه استفاده از تجهیزات حفاظت فردی و تأمین انواع مناسب آن در زمان همه گیری ها است که نقش مهمی در تعهد به استفاده صحیح از آنها دارد و از این رو سازمانها باید شرایط مناسب را برای شرکت کادر درمان در جلسات آموزشی فراهم کنند تا کارکنان متوجه شوند که سلامت آنها تا چه حد برای مدیرانشان دارای اهمیت می باشد. 

البته استفاده از ماسک ممکن است در برخی افراد منجر به خارش، کلاستروفوبیا و یا ناراحتی های فیزیکی شود که در نتیجه استفاده درست از آنها را تحت الشعاع قرا دهد. برخی پرسنل نیز به دلیل استفاده از زینت آلات یا برخورداری از محاسن در استفاده صحیح از تجهیزات حفاظت فردی دچار اشکال می شوند که بعضاً از آن ناگاه هستند. از طرف دیگر استفاده از تجهیزات حفاظت فردی نامناسب با شرایط عامل دیگری است که درجه اثرگذاری ایمنی آن را کاهش می دهد و از این رو باید نوع مناسب وسایل حفاظت فردی با مشاوره افراد متخصص در این زمینه صورت پذیرد. در جمع بندی مقاله حاضر می توان گفت که با توجّه به اهمیت پیشگیری از شیوع قابل ملاحظه بیماریهای همه گیر تنفسی نظیر آنفولانزا، سارس و کرونا، ضرورت توجّه دقیق تر مدیران و پرسنل کادر درمان به تهیّه تجهیزات حفاظت فردی مناسب و آموزش نحوه صحیح استفاده از آنها بسیار پررنگ خواهد بود. چرا که هزینه مستقیمی که صرف خرید تجهیزات حفاظت فردی مناسب می شود بسیار کمتر از هزینه غیر مستقیم ناشی از جایگزینی کادر درمان، پرداخت حقوق مرخصی و جبران خسارت ناشی از آن خواهد بود. 

Nichol K, McGeer A, Bigelow P, O'Brien-Pallas L, Scott J, Holness DL. Behind the mask: Determinants of nurse's adherence to facial protective equipment. American journal of infection control. 2013 Jan 1;41(1):8-13.

Barratt R, Shaban RZ, Gilbert GL. Clinician perceptions of respiratory infection risk; a rationale for research into mask use in routine practice. Infection, disease & health. 2019 Aug 1;24(3):169-76.