انتقاد دستیاران از نحوه برگزاری آزمون "گواهینامه"

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، متن این نامه به شرح زیر است:

با سلام

احتراما  به استحضار می رساند ضمن تبریک به مناسبت انتصاب شایسته شما استاد بزرگوار برآن شدیم آنچه در دوماه گذشته بر دستیاران کشور گذشت را با حضرتعالی مرور نمائیم. لذا شما استاد محترم را به خواندن دل نوشته ای کمی طولانی دعوت می نماییم.

پس از اعلام نظر وزیر محترم بهداشت در تاریخ ۳۰ تیرماه مبنی بر لغو آزمون بورد تخصصی دستیاران، با جلسات متعددی در معاونت های وزارت، رای جناب آقای دکتر نمکی ابطال شد و دستورالعمل های متفاوت و متعددی در دوماه اخیر منتشر گردید که موجب بهم خوردن کامل نظم مطالعاتی و دلسردی دستیاران کشور شد.

در نیمه شهریورماه از سمت معاونت محترم درمان اعلام شد دسته ای که طرح اضطراری و امتیازات را انتخاب کرده بودند از ۱۵ شهریورماه طرح را شروع کنند، اما گروهی که داوطلب طرح اضطراری نبوده اند از اول مهرماه طرح را شروع نمایند. سوال اینجاست آیا تمام این جلسات، ابلاغیه ها، دستورالعمل ها و اتلاف زمان مطالعاتی دستیاران و دانشگاه ها تنها بر سر این دوهفته تفاوت زمانی بود و ممکن نبود که طرح همه دستیاران بعد از آزمون ها و از ابتدای مهرماه شروع گردد؟ آیا با این دوهفته مشکل کمبود متخصص طرح کشور حل میشد ؟ با توجه به اهمیتی که هفته های قبل از آزمون در جمع بندی مطالعاتی هر دستیار و دانشجویی دارد، آیا اعلام ثبت نام و شروع طرح دقیقا دوهفته مانده به یک آزمون جامع صحیح می باشد؟

اعلام این نتیجه و ناهمسوئی پیش آمده بین معاونت محترم آموزشی و درمان، نارضایتی و تجمع خودجوش اعتراضی دستیاران را نیز در جلوی ساختمان وزارت به دنبال داشت. نامه های درخواست متعددی نگاشته شد و چندهزار امضای الکترونیک از سمت دستیاران جمع آوری شد، اما بی مهری ها در هرمرحله نسبت به مراحل پیش فزونی گرفت و کسی نیندیشید هر بله و خیری که به زبان می آید زندگی چندهزار دستیار و خانواده هایشان را تحت الشعاع قرار می دهد. این نادیده گرفتن های پیاپی برای دستیارانی که خود پزشکانی متخصص و در سنین 30 تا 50 بودند برخوردی درخور شان دستیاران نبود و ذهنیت عدم امنیت روحی و شغلی را در ایشان بوجود آورد.

پیرو نتیجه نهایی اعلام شده از معاونت درمان، دستیارانی که طرح اضطراری را انتخاب کردند، از امتیازاتی چون معافیت از گواهینامه، ۵۰ امتیاز در توزیع محل طرح و امتیازاتی ناگفته و غیرشفاف در آزمون آسکی بورد بهره مند شدند. اما عده ای دیگر که طرح اضطراری را انتخاب نکردند از تمام این امتیازات محروم گردیدند.

پس از آنکه گروه داوطلبین در نیمه شهریور به مراکز مختلف محل خدمت مراجعه نمودند ، موضوع رنگ دیگری نیز به خودگرفت. به این دلیل که برنامه شیفت پزشکان هرماه مراکز درمانی در ماه قبل بطور کامل نوشته می شود، برنامه تا انتهای شهریور نیز در مردادماه تکمیل شده و تعدادی از مراکز زمان واقعی شروع بکار داوطلبین را اول مهرماه اعلام نمودند و در نیمه شهریور تنها یک شروع بکار صوری و غیرواقعی به ثبت رسید. در تعدادی از مراکز نیز همکاران مشغول به کار شدند و تبعیضی شفاف در بین داوطلبین نیز ایجاد شد که باتوجه به همکاری برخی مراکزدرمانی به طور قطع راستی آزمایی وزارت نمی تواند آنچه انجام شده است را به درستی ارزیابی نماید. از آنجا که هرفردی به اهمیت زمانی دوهفته جمع بندی قبل از آزمون های سراسری آگاه است، تعداد زیادی از مراکز نیز به قصد همکاری با داوطلبین، دوهفته اول را بعنوان مرخصی لحاظ کردند.  این تصمیم ناصحیح در زمان شروع طرح باعث تضییع حق دستیاران زیادی شد و عده ای در شرایط ناهمسان قرار داد.

از سویی با شرایط بی ثبات سال جاری که متعاقب شیوع کووید ۱۹ حاصل شد، داوطلبین این آزمون شرایط بسیار پر تنشی را پشت سر گذارده و هر گونه تغییری اضطراب آنان را برای رویارویی با شرایط غیرقابل پیش بینی آزمون چند برابر می کرد. معاونت آموزشی وزارت مجدد قول مساعدت و طرح ساده تر سوالات را داد. اما آنچه پیش آمد بار دیگر نیز تحیر همگان را برانگیخت. آزمونی دشوار و پرواضح متفاوت با سال های پیشین این بار این گمان را برای همگان بوجود آورد که گویی وزارت بهداشت به نبرد با دستیاران خود برخاسته است.

حال با ذکر موارد ذیل به نقد آزمون می پردازیم:

تعداد سوالات: شرایط شیوع بیماری طلب می کرد که آزمونی با تعداد کمتر سوالات برگزار گردد اما 50 سوال دیگر نیز به آزمون هرساله افزوده شد.

زمان آزمون: دستیاران زیادی در رشته های مختلف حدود 35 سوال یا بیشتر دچار کمبود وقت شده اند. قرار بر این بود برای آزمون الکترونیک 240 دقیقه فرصت بدهند. اما زمانی که آزمون بصورت کاغذی برگزار شد نیز همان زمان داده شد و حتی نیاز به حداقل بیست دقیقه مازاد برای پرکردن پاسخ برگ هم درنظرگرفته نشد.

شاید 100 سوال را بتوان در 120 دقیقه اول پاسخ گفت، اما به ضرس قاطع نمی توان به 200 سوال در طی 240 دقیقه پاسخ داد. چراکه در نیمه دوم یک آزمون طولانی علی الخصوص در شرایط استفاده چهارساعته از ماسک درفضای بسته ، فرد دچار افت عملکرد ذهنی و جسمی،خستگی،تنگی نفس،سردرد و خواب آلودگی می شود. حتی یک دونده حرفه ای قادر نیستدر یک مسافت طولانی ، دقایق پایانی را با قدرت و سرعت اولیه بدود.

کسری زمانی شدید در دستیاران تمامی رشته ها ما را بر آن داشت نظری به آزمون سال های پیش بیندازیم و درکمال حیرت متوجه اشتباهی شدیم که دامنگیر دستیاران شده است. در سال های گذشته برای 150 سوال بورد زمان 210 دقیقه لحاظ شده است، با یک تناسب ساده دریافتیم برای 200 سوال امسال باید حداقل زمان 280 دقیقه درنظر گرفته میشد، حتی اگر خستگی افزایش تعداد سوالات و ماسک و خواب آلودگی نیز درنظر گرفته نشود. اما 240 دقیقه زمان داده شد که 40 دقیقه کمتر از استاندارد هرساله بود و دقیقا پاسخگوی ماجرای حداقل 30 سوالی بود که دستیاران باکمبود وقت مواجه شده بودند.

عده زیادی هم بدلیل اینکه آزمون نمره منفی نداشت، در دقایق آخر سوالات باقیمانده در پاسخ برگ سیاه نمودند تا بلکه نمره ای از روی شانس به ایشان تعلق گیرد. بگذریم که واهمه نگریستن به ساعت و نزدیک شدن به پایان زمان آزمون درحالی که هنوز سوالات زیادی باقی مانده بود، حداقل باعث از دست رفتن 50 سوالآزمون شد و گفتن 30 سوال تنها یک محاسبه تئوری و ریاضی است، نه توصیف واقعیتی که اتفاق افتاد. 

سوال اینجاست که تاوان این اشتباه محاسباتی سنگین را چه کسی باید بپردازد؟ در شرایطی که با بدعهدی های دوماه اخیر وزارت به دستیاران و شیوع بیماری صبر همه به سر رسیده است، آیا این دستیاران هستند که باز هم باید تاوان چنین اشتباه بزرگی را بپردازند؟

کیفیت سوالات: پراهمیت ترین بخش آزمون می باشد که طرح غیراستاندارد آن بیشترین میزان اضطراب را به دستیاران اغلب رشته های تخصصی وارد ساخت. سوالاتی که تا ساعتها پس از آزمون بصورت کتاب باز،گروهی و با زمان زیاد هم قابل پاسخگویی نبودند. سوالاتی که بنا بر اذعان برخی اساتید محترم اگر خود ایشان نیز در آزمون شرکت می کردند، ممکن بود قادر به کسب حدنصاب گواهینامه هم نباشند. تاکید اکثریت دستیاران رشته های مختلف بر اینکه دشواری 150 سوال آزمون گواهینامه به وضوح بیشتر از 50 سوال دوم اختصاصی دانشنامه بوده است، گمانه زنی هایی بدنبال داشت من جمله متنبه کردن دستیارانی که حاضر به ورود اختیاری به طرح اضطراری نشده اند.

ارزیابی کیفی آزمون مطابق با بحث های جاری در فضاهای مجازی چندهزارنفره دستیاران سال آخر به وضوح مشخص می باشد. در ارزیابی کمی نیز تعداد زیادی از سوالات آزمون ضریب دشواری بالا و ضریب تمیز پایین داشتند که طبق استانداردهای برگزاری آزمون های سراسری در دنیا از نظر قدرت تشخیص علم آزمون دهنده بسیارضعیف عمل می کنند و باید تجدید نظر و حذف گردند.

روایی محتوایی آزمون رعایت نشده بود. تعداد سوالات مطروحه از محفوظات بسیار ناشایع کتب که معیار مناسبی برای علم سنجی در آزمون گواهینامه و بورد نبودند بصورت قابل ملاحظه ای زیاد بود. به نحوی که اهداف سنجش دانش آزمون ها با چنین سوالاتی قابل ارزیابی نمی باشد.

عدم رعایت روایی صوری سوالات هم در دفترچه اغلب رشته های تخصصی به چشم میخورد. صورت سوالات طولانی بیشتر صفحات دفترچه های آزمون را پرکرده اند که مطالعه و پاسخگویی به آنها زمان بر می باشد و تعداد سوالات کوتاه با آنها در تعادل نیستند. گمان می رود که گزینش و چینش سوالات نیز بدون نظارت صحیح اساتید انجام گردیده است. آزمونی که به معنای واقعی محفوظات بسیارناشایع در آن جانشین مفهومات شد.

بررسی نمرات:  توزیع محدوده نمرات بالا، میانه و پایین درنظرسنجی های بعمل آمده در گروه های دستیاری هنجار نیست و در برخی رشته ها ی تخصصی مانند کودکان بین 50 تا 70 درصد افرادی که درگواهینامه شرکت کرده اند در فاصله 40 نمره زیر حدنصاب گواهینامه قرار دارند و مردود تلقی می شوند . بالطبع عده ای که همزمان در گواهینامه و بورد شرکت داشته اند یا فارغ التحصیلان  سال های پیش و افرادی که معاف از گواهینامه بودند و تنها در آزمون بورد شرکت داشتند، بدلیل جمع زدن نمرات مکتسبه از 150 سوال اول و 50 سوال دوم ، مجموع نمرات بالاتری را در نمودارهای آماری نشان می دهند که در تحلیل آماری نباید با گروه اول مقایسه شوند.

در محدوه بالای نمرات آزمون بورد این گروه نیز تنها  5 درصد نمره قبولی  حدود 140 وجود دارد. این وضعیت در اکثریت رشته های تخصصی با میزانی از تفاوت قابل مشاهده است. بنابراین تعدیل و بردن روی نمودار نمرات هردو آزمون گواهینامه و بورد در سال جاری قطع به یقین باید براساس نمودارهای خاص با ضریب دشواری آزمون امسال انجام شود و اصطلاح حدنصاب شناور آزمون به معنای محاسبه 80 درصد میانگین نمرات 20 درصد بالای گروه به دلایل متعدد در مورد آزمون امسال صادق نمی باشد.

جنس کاغذ پاسخ برگ: به نحوی انتخاب شده بود که دستیاران زیادی هنگام پاک کردن با سیاه شدن صفحه مواجه شده بودند و بر تصحیح دستگاه علامت خوان اثر غیر قابل جبرانی خواهد گذاشت.

کلید سوالات آزمون: که می بایست طبق روال هر ساله ساعاتی پس از آزمون منتشر شود ، با دو روز تاخیر در سایت سنجش قرار گرفت.

سامانه ثبت اعتراض به سوالات آزمون: به لحاظ نرم افزاری دچار ایراداتی در ثبت بود و برای ثبت هرسوال با درخواست کد رهگیری مکرر از وب سایت خارج و غیرفعال میشد، اما هیچ زمانی به مهلت پر کردن فرم های اعتراض افزوده نشد.

طرح حمایتی وزیر محترم: پیرو بند سوم نامه ابلاغیه به شماره 1770 / 100 مورخ 25 اسفندماه 98 درخصوص حمایت از طلایه داران خطوط مقدم مبارزه با کرونا اعم از دستیاران ، مقرر شد 30 نمره به نمرات آزمون ارتقا سالیانه دستیاران افزوده گردد. گرچه آزمون ارتقا برای دستیاران سال های یک تا سه ملغی شد ، اما دستیاران سال آخر که هم در بخش های ویژه بعنوان دستیار مشغول به مبارزه با کرونا بوده اند و هم بعنوان متخصص درحال شروع دوران طرح تخصصی خود در شرایط اوج شیوع بیماری هستند، و در ماه های اخیر نیز چنانچه شرح داده شد با مسائل متعددی مواجه شده اند ، حق خود می دانند که افزودن این 30 نمره برای آزمون گواهینامه و بورد ایشان نیز لحاظ گردد.

لذا  از شما استاد گرانقدر خواهشمند است دستور فرمائید تا با درنظر گرفتن  وضعیت پرتنش آزمون دستیاران در شرایط کرونا و ماههای اخیر اقدام مقتضی در موارد ذیل مبذول نمایند.

1 _ اشتباه محاسباتی در 40 دقیقه کمبود زمانی آزمون  با معادل آن که حداقل کسر 30 سوال از حدنصاب آزمون ها می باشد تصحیح گردد.

2 _ در نظر گرفتن طرح حمایتی وزیر از جلوداران مبارزه با کرونا که معادل با افزودن 30 نمره پس از مرتفع شدن خطای پیش آمده در استانداردسازی زمانی آزمون می باشد.

3 _ روی نمودار بردن نهایی نمرات تا تعدیل و قبولی همه دستیاران در آزمون گواهینامه و اکثریت دستیاران در آزمون بورد تخصصی .

پیشاپیش از حسن همکاری شما استاد بزرگوار کمال تشکر را داریم و امیدواریم مشکلات اخیر با توکل به خدا و در سایه تصمیمات مدبرانه حضرتعالی مرتفع گردد. فارس