منحنی اپیدمی در پیک سوم نسبت به پیک‌های گذشته بالاتر است

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، حمید سوری با بیان اینکه سفر رفتن تأثیر مستقیمی در شعله‌ور شدن اپیدمی دارد گفت: بر اساس قوانین اپیدمیولوژی، موارد جدید بیماری و گسترش اپیدمی تابع میزان و کیفیت مواجهه با آلودگی ویروس است، به‌عبارت‌دیگر هرچقدر مواجهه بیشتر باشد، اپیدمی بیشتر گسترش می‌یابد، حال این مواجهه در سفر باشد یا در اجتماعات و یا به دلیل عدم رعایت قوانین پیشگیرانه مانند عدم پوشش ماسک.

وی ضمن تشریح دلایل تأثیرگذاری سفر بر شیوع و گسترش بیماری در اپیدمی‌ها افزود: سفر الگوی زندگی معمول افراد را تغییر می‌دهد، خستگی، تغییر الگوی خورد و خوراک و خواب و درکل تغییر ریتم زندگی، می‌تواند زمینه را برای کاهش سطح ایمنی بدن و افزایش استعداد ابتلا به بیماری فراهم کند، از طرف دیگر جابجایی افراد به مناطق و نقاط مختلف در سفر، الگوهای اپیدمیولوژی بیماری و اپیدمی را جابجا می‌کند، به‌طور طبیعی و ذاتی زمانی که یک بیماری در جامعه‌ای شایع می‌شود، پس از مدتی یک تطابق و سازگاری ضمنی بین افراد آن جامعه با عامل بیماری‌زا ایجاد می‌شود، این تطابق به‌مرور زمان بیشتر و بیشتر شده و حتی اگر مداخله‌ای صورت نگیرد بالاخره بعد از مدتی اپیدمی در جامعه خاموش می‌شود؛ همان‌گونه که در قرون گذشته و بدون وجود ابزارهای کنترلی، اپیدمی‌ها نتوانستند بشر را از روی کره زمین حذف کنند.

این متخصص اپیدمیولوژی ادامه داد: سفر این الگوها را به هم می‌ریزد، سفر این الگوهای اپیدمی را هم برای خود مسافر و هم اهالی شهر مقصد تغییر می‌دهد، در صورتی که مهار و کنترل اپیدمی به رعایت این الگوهای اپیدمیولوژی به شکل کاملا منطقی بستگی دارد، این مسئله حتی در مورد کسانی که مستقیم از منزل خود در یک شهر به یک نقطه ثابت در شهر دیگری سفر می‌کنند نیز صدق می‌کند، چراکه ویروس کووید 19 از طریق تنفس منتقل می‌شود و راه انتقال آن مانند برخی ویروس‌ها از طریق آب یا مواد غذایی نیست که بتوان با حذف آن ماده غذایی از انتقال بیماری پیشگیری کرد؛ لذا ایجاد این بیگانگی در الگوی اپیدمی می‌تواند به افزایش احتمال بروز بیماری در خود فرد و تغییر الگوی اپیدمی در آن محیط منجر شود، گویی با یک بیماری و الگوی جدید مواجه می‌شوند.

سوری با تأکید بر ضرورت محدودیت سفر در دوران اپیدمی کرونا گفت: به همین دلیل تأکید ما محدودیت سفر تا زمان مهار اپیدمی است، چراکه هم‌اکنون اپیدمی از مهار خارج‌شده؛ اپیدمی کووید مانند اسب چموش سرکشی شده که هیچ‌کس نتوانسته افسار آن را به دست‌بگیرد، ما هنوز در موج اول کرونا و پیک سوم آن قرار داریم، تصریح کرد: منحنی اپیدمی در پیک سوم نسبت به پیک‌های گذشته بالاتر است، چراکه گسترش اپیدمی و موارد ابتلا در پیک‌های اپیدمی تابع مواجهه بوده و میزان آن با شاخص مولد پایه اندازه‌گیری می‌شود "یعنی متوسط افرادی که در مواجهه با یک فرد آلوده مبتلا می‌شوند" البته میزان مولد در جوامع مختلف متفاوت است ولی در شهرها و مناطق قرمز معمولاً بالای 1.2 بوده و هرچه میزان آن از یک بالاتر باشد، قابلیت گسترش و سرایت بیماری بیشتر می‌شود.

وی با اشاره به افزایش قابلیت بیماری‌زایی یعنی ویژگی سرایت ویروس کووید 19 در پیک جدید اپیدمی افزود: با این‌حال هنوز هیچ مستندی در خصوص افزایش شدت بیماری‌زایی ویروس منتشرنشده، شدت بیماری‌زایی به این معناست که مبتلایان نسبت به گذشته شدیدتر بیمار می‌شوند که این اتفاق نیفتاده است، شرایط شیوع بیماری در کشور وخیم شده است، اگر اقدامی جدی و اساسی صورت نگیرد، نظام‌های اجتماعی و اقتصادی نیز بر هم می‌ریزد، به‌عبارت‌دیگر در این مرحله و شدت از اپیدمی تنها بحث جان آدم‌ها در میان نیست که البته اهمیت آن بسیار بالاست، بلکه در این مرحله تبعات اپیدمی تمامی ابعاد جامعه را درگیر می‌کند.

این متخصص اپیدمیولوژی گفت: کرونا یک اپیدمی تهدیدکننده بوده که تنها اثرات جسمی نداشته و نهادهای جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهد، جامعه به‌واسطه ظرفیت‌های موجود تا حدی در مقابل این فشارها تاب‌آوری دارد، اما این تاب‌آوری مانند یک سد تا یک حد مشخصی می‌تواند در مقابل این فشارها مقاومت کند و طبیعتاً هرچه اپیدمی بار بیشتری تحمیل کند، شکنندگی جامعه بیشتر می‌شود، بهبود شرایط موجود نیازمند یک رویکرد حاکمیتی اساسی است، باید برای کنترل اپیدمی به‌صورت جدی برنامه‌ریزی شود. طبیعتاً در این شرایط تمام سازمان‌ها باید مقابله با اپیدمی را به‌عنوان یک اصل اساسی و اولویت در برنامه‌های خود قرار دهند، در این شرایط کنشگران مدیریتی جامعه یعنی سیاست‌گذاران و برنامه ریزان بخشی از کنشگران کنترل اپیدمی را تشکیل می‌دهند ولی بخش مهم بعدی بازیگران و کنشگران، مردم هستند.

سوری ادامه داد: مردم باید در مقابله با تهدید بسیار جدی اپیدمی آمادگی خود را ارتقا داده و با حس مسئولیت‌پذیری بالا به افزایش تاب‌آوری جامعه کمک کنند، این آمادگی از دو بعد اهمیت دارد، در وهله اول باید با به‌کارگیری تمهیدات حفاظتی و رعایت پروتکل‌ها، بار ناشی از اپیدمی را بکاهیم و از طرف دیگر رویکرد اجتماعی خود را به‌عنوان یک عنصر اجتماعی و یک رفتار اجتماعی مناسب تقویت کرده و از انجام رفتارهای غیراجتماعی پرهیز کنیم، به‌عنوان نمونه احتکار و یا در مقابل مصرف بی‌رویه در این شرایط یک رفتار ضداجتماعی و نگران‌کننده است، یا مثلاً در این روزها که تزریق واکسن آنفلوانزا برای گروه‌های پرخطر و در معرض خطر ضروری است، باوجود محدودیت این واکسن در کشور، خودخواهانه با هر اقدام و رابطه‌ای این واکسن را برای خودمان تهیه کنیم، درحالی‌که نیازی به تزریق این واکسن نداریم.

وی با اشاره به تأثیر و نقش مثبت دورکاری برنامه‌ریزی‌شده و مدون در کنترل اپیدمی خاطرنشان کرد: دورکاری برنامه‌ریزی‌شده یعنی اجرای این طرح به‌صورت مدون و حساب‌شده به‌عنوان نمونه اجرای دورکاری به‌صورت ۱۰۰ درصدی و در دراز مدت در هیچ جامعه‌ای امکان‌پذیر نیست، چراکه جامعه باید نسبت به نیازهای اساسی پاسخگو باشد، برای اجرای مؤثر هر یک از مداخلات از جمله محدودیت سفر، دورکاری و غیره باید کمیته‌های کاری و تخصصی جهت بررسی علمی مزایا و محدودیت‌های هرکدام از این مداخلات تشکیل شود، به‌عنوان نمونه دورکاری برای کاهش تهدیدهای ناشی از اپیدمی، باید استثنائاتی داشته باشد، یعنی مشخص شود که حضور چه بخشی از کارمندان و کارکنان الزامی بوده و یا حضور چه افرادی در محیط کار اجباری نیست، در همین راستا شیفت بندی کردن حضور کارمندان در محیط کار و همچنین تدارک وسایل حمل‌ونقل و تردد ایمن برای کارکنان می‌تواند در اجرای موفق طرح دورکاری مؤثر باشد.

به گزارش ایسنا این متخصص اپیدمیولوژی در پایان دورکاری غیر برنامه‌ریزی‌شده را منجر به کاهش راندمان کاری دانست و گفت: هیچ جامعه‌ای نمی‌تواند در درازمدت تاوان دورکاری را پرداخت کند، بنابراین باید پیش از اجرا بستر مناسب آن فراهم شود، اگر برنامه‌ریزی نداشته باشیم سیاست‌ها و مداخلات ما نیز گذرا و بدون دوام خواهد بود، در اپیدمی‌های پیش‌رونده استمرار سیاست‌ها اهمیت زیادی دارد، درحالی‌که اگر برنامه‌ریزی درستی نداشته باشیم تمام مداخلات و سیاست‌ها بدون هیچ نتیجه‌ و حتی با تبعات جانبی متعدد، متوقف خواهد شد.