نتایج آزمایش بالینی واکسن آنفلوآنزای جهانی موفقیت‌آمیز بود

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، این واکسن آنفلوآنزای منتخب، ویروس آنفلوآنزا که مشهور به بی‌ثباتی است را هدف قرار می‌دهد. تغییر مداوم ژنتیکی ویروس آنفلوآنزا به این معنی است که برای ادامه مقابله با آنفلوآنزا، به‌طور منظم نیاز به یک واکسن جدید داریم.

آنتونی فائوچی گفت: ویروس آنفلوآنزا درواقع تنها ویروسی است که  به‌طور مداوم از فصلی به فصل دیگر تغییر می‌کند، به همین دلیل تنها ویروسی است که انسان را آزار می‌دهد و مجبور هستیم سالانه به‌طور تقریبی یک واکسن به‌روز شده دریافت کنیم که در حقیقت این مورد برای انواع واکسن‌ها به‌غیراز آنفلوآنزا بی سابقه است.

به گفته فائوچی، آنفلوآنزا به خاطر توانایی‌اش در تغییر منظم ساختارش، موردتوجه قرارگرفته است. ویروس‌های آنفلوآنزا گروه متنوعی هستند. علاوه بر این، آن‌ها ویروس‌های RNA هستند که جهش بیشتری نسبت به همنوعان مبتنی بر DNA خوددارند. همچنین، آنفلوآنزا یک ویروس «قطعه‌قطعه شده» است، به این معنی که می‌تواند قسمت‌هایی از RNA خود را به ویروس‌های دیگر آنفلوآنزا منتقل کند و امکان ایجاد ترکیبات ناگهانی جدیدی را فراهم کند که به‌هیچ‌وجه برای سیستم ایمنی بدن شناخته‌شده نیست.

فیلیپ دورمیتزر سخنگوی مرکز تحقیقات واکسن فایزر "Pfizer" گفت: این مشابه جفت شدن در پستانداران یا موجودات دیگر است و دوباره مرتب‌سازی کروموزوم و افزایش تنوع ژنتیکی نسل صورت می‌گیرد.

مانند ویروس کرونا، آنفلوآنزا مملو از پروتئین‌هایی است که هماگلوتینین و نورآمینیداز نامیده می‌شوند. این پروتئین‌ها چنان حیاتی‌ هستند که انواع آنفلوآنزا را به نام آن‌ها نام‌گذاری می‌کنیم؛ مانند بیماری همه‌گیر آنفلوآنزای خوکی H۱N۱ در سال ۲۰۰۹، یا ویروس آنفلوآنزا مرغی H۵N۱ آسیایی، این پروتئین‌ها نحوه ورود و خروج ویروس به سلول را کنترل می‌کنند.

این پروتئین‌ها به‌طور مداوم در حال تکامل هستند و آنان را قادر به شکست سیستم ایمنی بدن، حتی پس از تحریک واکسن آنفلوآنزا می‌کند، اگر واکسن ازنظر کافی با ویروس مطابقت نداشته باشد، می‌تواند با کمترین اثر تغییر کند. این  تحرک منظم رانش آنتی‌ژنیک نامیده می‌شود.

گاهی اوقات، ترکیب مجدد به‌کلی چشمگیر است و باعث ایجاد نوعی آنفلوآنزا بسیار متفاوت از اجداد خود می‌شود، به حدی که در عمل یک ویروس به‌طور کامل جدید تلقی شود. وقتی این اتفاق می‌افتد، به‌عنوان شیفت آنتی‌ژنیک شناخته می‌شود که شاید منشاء همه‌گیری آنفلوآنزا در سال ۱۹۱۸ باشد. نیازی به گفتن نیست که می‌تواند بسیار کشنده باشد.

تغییر آنتی‌ژنیک، سناریوی ترسناک است و تغییر شکل منظم آنفلوآنزا برای کشتن صدها هزار نفر در سال را رقم می‌زند. واکسن‌های آنفلوآنزا می‌توانند خطر را کاهش دهند، اما اغلب حتی کمتر از ۵۰ درصد اثر ضدویروس دارند. امسال، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها "CDC" کارایی واکسن را فقط ۴۵ درصد ثبت کرده است. در سال ۲۰۱۸ که سالی مرگبار بود، واکسن ۳۶ درصد موثر بود.

واکسن‌های آنفلوآنزا فعلی باعث می‌شوند بدن آنتی‌بادی‌هایی تولید کند که سر پروتئین را هدف قرار می‌دهند. آنتی‌بادی‌ها با شناسایی و خنثی‌سازی مواد خارجی مانند پروتئین هماگلوتینین به‌عنوان سیستم دفاعی بدن عمل می‌کنند؛ اما توانایی جهش سریع سر ممکن است قدرتمندترین دفاع آنفلوآنزا باشد. با پایان فصل آنفلوآنزا، واکسن منسوخ‌شده است و محققان در حال تلاش برای پیش‌بینی ساختار مولکولی ویروس سال آینده هستند.

برای غلبه بر این ضعف، واکسن جهانی آنفلوآنزا که آزمایش‌ها مرحله یک آن به پایان رسیده است، نه بر روی سر پروتئین "H" بلکه بر ساقه پایدارتر آن تمرکز دارد. نه‌تنها ساقه پروتئین اغلب تغییر نمی‌کند، بلکه تحقیقات قبلی نشان داده است که آنتی‌بادی‌های ساقه می‌توانند به محافظت از افراد در برابر چندین نوع آنفلوآنزا کمک کنند و آن را به‌عنوان یک هدف اصلی قرار دهند.

اما تمرکز بر ساقه پروتئین H چالش‌هایی به وجود می‌آورد و معلوم شده که ایجاد آنتی‌بادی‌های سر مهمتر از ایجاد آنتی‌بادی‌های ساقه است؛ اما ساقه‌های بدون سر به‌خودی‌خود از هم می‌پاشند، بنابراین واکسن مناسبی نمی‌سازند.

برای غلبه بر این مسأله، گروه تولید واکسن آنفلوآنزای جهانی، سری مصنوعی به نام کیمرا (هر سازواره یا اندامی که از دو یا چند یاخته‌ی غیر متشابه "ازنظر ژنتیک) تشکیل‌شده" تولید کرده است که سیستم ایمنی بدن را تحریک نمی‌کند و امکان تمرکز بر ساقه  را به سلول‌های ایمنی می‌دهد.

نویسندگان در Nature Medicine اعلام کردند: نتایج تحقیق نشان می‌دهد که هماگلوتینین های کیمریک این پتانسیل را دارند  تا به‌عنوان واکسن‌های جهانی که به‌طور گسترده از بدن در برابر ویروس‌های آنفلوآنزا محافظت می‌کنند، تولید شوند.

واکسن جهانی آنفلوآنزا یکی از اهداف ایمنی‌شناسی است. اگر به‌طور موثر و گسترده مورداستفاده قرار بگیرد، می‌تواند فقط با توقف انواع  منظم آنفلوآنزا، ده‌ها میلیون زندگی را در طی چند دهه آینده نجات دهد. ازآنجایی‌که بخش پایدار ویروس آنفلوآنزا را هدف قرار می‌دهد، همچنین ممکن است در برابر انواع جدید آنفلوآنزا که احتمال ایجاد همه‌گیری دارند نیز موثر باشد.

 اگرچه این تحقیق یک گام اساسی است، اما باید توجه داشت که این مطالعه ثابت نکرده است که درواقع واکسن می‌تواند از آنفلوآنزا جلوگیری کند یا خیر.

تحقیقات مرحله یک‌ بر اساس تعداد شرکت‌کنندگان کمتر است "این تحقیق فقط ۶۶ نفر آزمودنی داشت" و بررسی نشده است که آیا واکسن از سرایت پیشگیری می‌کند یا خیر؛ مرحله یک فقط بررسی ایمنی پایه است.

نکته کلیدی دیگر اندازه‌گیری پاسخ ایمنی است، آیا با تزریق واکسن آنتی‌بادی زیادی تولید می‌شود و به‌خصوص در مورد واکسن آنفلوآنزای جهانی بسیار مهم است که آیا واکسن نوع آنتی‌بادی مناسب را ساخته است یا خیر.

پاسخ به هر دو سوال، در مورد این واکسن، مثبت است. این اولین بار بود که یک تحقیق مرحله یک‌ بر روی انسان، به دنبال یک واکسن منطقی طراحی‌شده است که توانایی محافظت در برابر انواع آنفلوآنزای فصلی و همچنین همه‌گیری آنفلوآنزا را دارد. ایسنا