تلاش و همکاری ۲ دولت برای رهایی از چنگال کرونا
نام کشور کوبا از هفدهم آبانماه سال جاری بهعنوان یکی از احتمالات همکاری مشترک برای ساخت واکسن کرونا، وارد ادبیات سیاسی دولتمردان ایران شد. آنجا که محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه دیدار با مقامات کوبایی به شکل ویدئو کنفرانسی با میگل دیاز کانل، رییسجمهور کوبا گفتوگو و تبادل نظر کرد. در این گفتوگوی ویدئو کنفرانسی روابط خوب سیاسی میان دو کشور مورد تاکید قرار گرفت و دو طرف آمادگی خود را برای همکاری در زمینه تولید واکسن و از جمله واکسن ویروس کرونا اعلام کردند.
به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، هفته گذشته نیز که متولیان ستاد اجرایی فرمان امام در یک اقدام پرحاشیه، از ساخت و آزمایش واکسن بومی خود برای مقابله با ویروس کرونا خبر داده و این واکسن را در مرحله آزمایشی به ۳ نفر نیز تزریق کردند، سخنگوی سازمان غذا و دارو به شکل رسمی از پروژه تولید مشترک واکسن کرونا با کوبا خبر داد و گفت که تست انسانی این واکسن در ماههای پایانی امسال در ایران انجام خواهد شد.
حالا و در همان روزی که رهبر انقلاب واردات واکسن تولید آمریکا و انگلیس به ایران را ممنوع کرد، دولت کوبا اعلام کرد که با ایران توافقنامهای را امضا کرده است که به موجب آن فناوری پیشرفتهترین واکسن نامزد تولید نهایی در هاوانا به ایران منتقل شده و انجام آزمایشات بالینی انسانی مرحله سوم در ایران انجام خواهد شد.
مسئولان کوبایی اعلام کردند که فاز دوم تست پیشرفتهترین واکسن خود به نام 2 Soberana را که از روز 22 دسامبر شروع شده بود به اتمام رساندهاند و قصد دارند فاز سوم آزمایش را با 150 هزار نفر در هاوانا پایتخت شروع کنند. موسسه واکسن فینلی کوبا گفته است قرارداد آزمایش بالینی واکسن جدید با موسسه پاستور ایران به امضا رسیده است. این موسسه کوبایی در حساب توییتر خود نوشته است: «این همافزایی ۲ کشور را قادر خواهد ساخت در ایمنسازی علیه ویروس کرونا با سرعت بیشتری پیشرفت کنند.»
انعکاس خبردر رسانههای خارجی
خبر همکاری مشترک ایران و کوبا در ساخت واکسن کرونا، خیلی زود پای خود را به رسانههای خارجی باز کرد. خبرگزاری انگلیسی «رویترز» در این باره نوشت، ایران و کوبا هر ۲ تحت تحریمهای آمریکا قرار دارند و شرکتهای داروسازی خارجی قادر به تجارت با آنها نیستند به همین دلیل این دو کشور با اتکا به خود در پی ساخت واکسن کرونا هستند.
موسسه واکسن سازی «فینالی» روز جمعه اعلام کرد که با موسسه پاستور در ایران برای آزمایش واکسن سابرانا-۲ به توافق رسیده است. این موسسه در حساب توییتری خود اعلام کرد: «این همکاری هر دو کشور را قادر میسازد با سرعت بیشتری در ایمن سازی علیه ویروس کرونا به پیش بروند.»
تاکنون ۴۳ واکسن در جهان از جمله واکسن ایرانی در مرحله اول، آزمایش ایمنی: تزریق واکسن به تعداد کمی از افراد برای بررسی ایمنی و دوز و همچنین تایید تحریک سیستم ایمنی بدن؛ ۲۰ واکسن در مرحله دوم، آزمایشات گسترده: استفاده از واکسن بر روی جمعیتی صدها نفری در گروههای سنی مختلف برای بررسی این که آیا واکسن در آنها متفاوت عمل میکند؛ ۲۰ واکسن در مرحله سوم، آزمایش کارایی: تزریق واکسن به جمعیت هزاران نفری برای بررسی تعداد افرادی که به ویروس مبتلا میشوند، قرار دارند.
در میان گمانهزنیها درباره واکسن مشترک ایرانی- کوبایی ضد ویروس کرونا، مقامات ۲ کشور ضمن تاکید بر اهمیت همکاریهای دوجانبه، همافزایی تهران- هاوانا را فرصتی برای پیشرفت در مسیر مقابله با همهگیری و تحریمهای ظالمانه توصیف کردند.
خبرگزاری کوبایی پرنسا لاتینا نیز در گزارشی نوشت موسسه انستیتو پاستور ایران و موسسه واکسن فینلای کوبا برای مراحل تکمیلی کارآزماییهای بالینی واکسن ضد کووید ۱۹ مشترک بین دو کشور، توافقنامه همکاری مشترک را امضا کردند.
از سوی دیگر نهاد بیوکوبا فارما نیز با تکیه بر تعهدات همکاری دوجانبه ایران-کوبا خاطرنشان کرد: «انستیتو پاستور ایران قدمتی طولانی در همکاری با این نهاد کوبایی دارد که امروز با توافق مربوط به واکسن «سوبِرانا ۲» پیوندهای دوستی میان دو کشور بیش از پیش تقویت میشود.»
واکسن «سوبرانا ۲» در ۲ دی ماه کارآزمایی های بالینی را با آزمایش بر روی اولین داوطلبان آغاز کرد و به عنوان اولین داروی مشترک ایران- آمریکای لاتین به این مرحله دست یافته است.
مسئولان ایرانی چه میگویند؟
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشورمان معتقد است که واکسن کرونای کوبا پروژه مشترک با انیستیتو پاستور ایران است که مراحل کارآزمایی بالینی را طی میکند و احتمالا بهار سال آینده به تولید انبوه خواهد رسید.
سعید نمکی دیروز در نشست ستاد مقابله با کرونای مازندران در ساری افزود که واکسن مشترک ایران و کوبا سومین واکسنی است که جمهوری اسلامی کار ساخت آن را به صورت جدی دنبال میکند. وزیر بهداشت گفت که ایران پیش از این هم به صورت مشترک با کوبا در زمینه ساخت واکسن هپاتیت همکاری داشت و برای واکسن کرونا هم این همکاری از طریق انیستیتو پاستور ایران جریان دارد. وی توضیح داد: «در ساخت واکسن کرونا یکی از دانشمندان بنام کوبا که شیوه موثرتری را در تولید مد نظر قرار داده با ما همکاری دارد.»
نمکی گفت که تاکنون ۲ مرحله از کارآزمایی بالینی یا کلینکال ترایال این واکسن در داخل کوبا بدون هیچ عارضهای با موفقیت انجام شد و مرحله سوم را در ایران شروع خواهیم کرد تا انشالله در بهار سال آینده این واکسن نیز در دیگر واکسنهای ایرانی از سوی انیستیتو پاستور به مرحله تولید انبوه برسد.
رئيس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت نیز هفته گذشته گفته بود که برای تولید مشترک واکسن کرونا با یک کشور خارجی اقداماتی از قبل انجام شده بود. به گفته کیانوش جهانپور شرط ایران برای انجام کارآزمایی بالینی انسانی واکسن کرونا در داخل کشور، تولید مشترک واکسن و انتقال فناوری تولید واکسن به ایران بود، به هر حال برخی شرکتهای خارجی در این زمینه مذاکراتی با ایران داشتند ولی در زمان حاضر فقط یکی از موسسات قدیمی و شناخته شده کوبا در حوزه واکسنسازی که از سالهای قبل با انستیتو پاستور ایران در زمینه تولید واکسن همکاری داشته است و بر اساس همان پلتفورم و زمینه همکاری و با همان فناوری موضوع تولید واکسن کرونا را هم هر دو موسسه دنبال کردهاند.
آیا کوبا توان علمی همکاری در ساخت واکسن را دارد؟
کوبا یکی از کشورهای نسبتا موفق در زمینه مقابله با شیوع ویروس کرونا شناخته میشود. به دنبال شیوع گسترده ویروس کرونا در جهان، پزشکان و متخصصان کوبایی به رغم فشارها و تحریمهای اقتصادی آمریکا تا کنون برای نبرد با بیماری کووید ۱۹ و ارائه خدمات پزشکی به بیماران به ۱۴ کشور سفر کردهاند.
کوبا، به رغم محرومیتها و تحریمهایی که از جانب آمریکا علیه این کشور آمریکای لاتین وجود دارد، از وضعیت بهداشتی و پزشکی خوبی برخودار است و از در دههٔ ۱۹۸۰ به بعد این کشور حوزه آمریکای لاتنی به پیشرفتهای قابل توجهی در حوزه بهداشت و درمان دست یافت.
نظام درمانی کوبا از شهرت خاصی برخوردار است و پزشکان کوبایی در بحران ویروس ابولا نیز از هیچ خدمتی به جامعه جهانی دریغ نکردند. بانک جهانی، کوبا را پیشتازترین کشور در سرانه پزشک میخواند. در کوبا به ازای هر هزار نفر حدود 8 پزشک وجود دارد. این نرخ در آلمان تقریبا نصف میشود؛ یعنی به ازای هر هزار نفر تقریبا پزشک در این کشور اروپایی وجود دارد.
«کیانوش جهانپور» سخنگوی وزارت بهداشت ایران روز گذشته در صفحه توئیتر خود ضمن بازنشر بخشی از صحبتهای «مایکل شیفتر» رئیس اتاق فکر گفتوگوی بین آمریکایی واشنگتن نوشت: «اینکه کوبا و ایران در حال تولید واکسن کووید۱۹ هستند، شگفتآور نیست. هر ۲ دولت تحت تحریمهای ظالمانه آمریکا قرار گرفتهاند که حتی فرصتهای تولید و دسترسی به واکسن را محدود کرده است. این اتحادی ژئوپلیتیک و عملگرایانه است.
سخنگوی سازمان غذا و دارو پیشتر، شرط ایران برای هر گونه تولید مشترک واکسن کرونا، همکاری مشترک و انتقال فناوری عنوان کرده بود که تاکنون براساس اظهارات سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا، در ادامه همکاری و پلتفرم مشترک قبلی، کشور کوبا اقدامات لازم را در این زمینه انجام داده است و طرح تولید مشترک واکسن کرونا با یکی از موسسات پرسابقه واکسنسازی در کوبا هم دنبال میشود.
پایان پیام/
محسن طاهرمیرزایی