جهش‌های کرونا می‌تواند برنامه‌های واکسیناسیون را تحت تاثیر قرار دهد

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، علیرضا ناجی با اشاره به چرخش گونه‌های مختلف ویروس کرونا در دنیا گفت: در چند ماه اخیر چهار گونه متفاوت و جدید ویروس از خانواده کرونا ویروس‌ها در دنیا شناسایی شده است، اخیراً ژاپن یک سویه جدید از ویروس کرونا را در چهار مسافری که از برزیل وارد توکیو شده‌اند شناسایی کرده، کرونا ویروسی که اخیراً دیده شده با مدل‌هایی که در انگلیس و آفریقا شناسایی شده متمایز است.

وی افزود: تاکنون مشخص شده انواع جدید کرونا ویروس‌های انگلیسی، آفریقای جنوبی و برزیلی نسبت به سویه‌های شناسایی شده در اوایل همه‌گیری قابلیت شیوع و گسترش بیشتری دارند، گونه‌های مختلف کرونا خاستگاه خانوادگی و خویشاوندی جدای از یکدیگر دارند، ممکن است این گونه‌های جدید جهش‌های مشترکی داشته باشند ولی هر کدام جهش‌های خاص و ویژه خود را نیز دارند، مهم‌ترین نوع ویروس جهش یافته کرونا ۵۰۱.V۲ نام دارد، این ویروس برای نخستین بار ماه اکتبر در آفریقای جنوبی شناسایی شد و پس از آن به چند کشور دیگر از جمله بریتانیا و فرانسه منتقل شد، قابلیت انتشار بسیار بالا و عفونت زایی بیشتر از جمله ویژگی‌های این گونه جدید است.

رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به گونه جهش یافته ۵۰۱.v۱ ویروس کرونا که اکنون VOC ۲۰۲۰۱۲/۰۱ نامیده می‌شود نیز گفت: این گونه جهش یافته نیز پس از شناسایی در جنوب انگلیس به سرعت در سراسر انگلستان گسترش یافت و هم اکنون در بیش از ۶۰ کشور سراسر جهان از جمله ایران شناسایی شده، قابلیت انتشار بسیار بالا نیز یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این واریانت است، به نظر می‌رسد ویروس جهش یافته بریتانیایی بیماری زایی وخیم‌تری را ایجاد کرده، بیماری زایی در این گونه جدید ویروس کرونا خصوصاً در گروه‌های سنی پایین‌تر افزایش پیدا کرده است به شکلی که در ایران هم موج جدیدی از بیماری در جوان‌تر ها و افراد زیر ۲۰ سال مشاهده می‌شود.

ناجی گفت: گونه جهش یافته کرونای آفریقای جنوبی یکی دیگر از این  موارد است، به طور کلی موج دوم کرونا در دنیا به این واریانت مربوط می‌شود به شکلی که علاوه بر تغییراتی که در موتاسیون ۵۰۱.v۱ این گونه ایجاد شده، دو متاسیون دیگر نیز در ژن اسپایک این ویروس تغییر کرده، که نتیجه مطالعات اولیه در مورد نوع جهش یافته ویروس کرونا در آفریقای جنوبی نشان می‌دهد این گونه از نوع شناخته شده سایر ویروس‌های کرونا مسری‌تر است، مهم‌ترین تفاوت ژنتیکی کرونای آفریقای جنوبی با بریتانیایی حذفی در موقعیت ۶۹ و ۷۰ ویروس بریتانیایی است، در ویروس جهش یافته آفریقای جنوبی این حذف‌ها در پس زمینه ژن اسپایک ویروس دیده نمی‌شود.

وی مهم‌ترین نگرانی جامعه علمی و محققان را میزان اثرگذاری واکسن‌های مقابله با کرونا ذکر کرد و افزود: جهش‌های کرونا می‌تواند برنامه‌های واکسیناسیون را تحت تأثیر قرار داده و شرایط را پیچیده‌تر کند، تحقیقات جدید نشان می‌دهد برای مقابله با ویروس کرونای جهش یافته آفریقای جنوبی شاید یک یا دو نوع واکسن فعلی در جهان که کفایت ایمنی زایی بالایی دارند مؤثر باشند و نیاز مبرمی به طراحی و تولید واکسن‌های جدیدتر وجود دارد، به گفته پژوهشگران، بقیه واکسن‌ها که کفایت ایمنی زایی پایینی دارند نمی‌توانند براحتی در مقابل جهش‌های این ویروس مقاومت لازم را در بدن افراد ایجاد کنند چرا که جهش‌های نوع جدید ویروس کووید، معروف به ۵۰۱Y.v۲ یا B۱۳۵۱، مقاومت بسیار بالاتری نسبت به انواع غیرجهش یافته ویروس کرونا در برابر آنتی بادی و پادتن‌ها خنثی کننده دارد.

رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از جهش تازه کرونا در بیمارستانی در باواریای آلمان خبر داد و گفت: این سویه جدید با کمک تست‌های کرونایی روی بیماران شناسایی شد و متخصصان در حال تحقیق و مطالعه درباره این گونه جدید و به دنبال آن اثرگذاری و مقاومت ژنتیکی واکسن‌ها در برابر آن هستند، نگرانی درباره جهش‌های سویه های مختلف کرونا همچنان وجود دارد، کشف و شناسایی چندین گونه جهش یافته کرونا از جمله انگلیسی، آفریقای جنوبی و برزیلی، در جامعه بین المللی موجی از بیم و نگرانی را درباره قدرت سرایت بیشتر و ابهاماتی پیرامون اثربخشی واکسن‌های تولید شده در مقابل این گونه‌های جدید این ویروس، برانگیخته است.

ناجی ادامه داد: کاهش مقاومت پادتن‌ها مستقیماً اثربخشی واکسن‌ها را کاهش می‌دهد، در حال حاضر شرکت‌های دارویی و واکسن سازی تحقیقات گسترده‌ای را در این حوزه آغاز کرده‌اند. شرکت مدرنا با انجام آزمایشات لازم به این نتیجه رسیده است که واکسن آنها کفایت ۸۹ درصدی در برابر واریانت های جدید بریتانیایی را دارد. اما به دلیل هشدارهای انجمن‌های علمی مبنی بر شواهد کاهش ۶ الی ۸ برابری عملکرد بعضی از آنتی بادی‌های خنثی کننده در برابر سویه جدید آفریقای جنوبی، دست به طراحی واکسن جدیدی بر علیه واریانت های جدید زده که در حال حاضر در حال انجام کارآزمایی بالینی آن به روش‌های کوتاه مدت و بلند مدت هستند. از طرفی میزان اثر بخشی واکسن‌های جانسون – جانسون و آسترازنکا-آکسفورد در آفریقای جنوبی در برابر واریانت آفریقای جنوبی با کسب اطلاعات در بین جمعیتی بالغ بر ۴۰ هزار نفر در آفریقای جنوبی که قبلاً در کارآزمایی بالینی این ۲ کمپانی شرکت کرده بودند نیز آغاز شده است و اطلاعات آن در چند روز آینده به اطلاع عموم خواهد رسید.

وی اظهار کرد: نتیجه تحقیقات گواه این مهم است که ایمنی جمعی ناشی از عفونت طبیعی کرونا نمی‌تواند تضمینی برای کاهش بار بیماری باشد، به طور مثال به رغم همه گیری ۷۶ درصدی کرونا در شهر مأنوس ایالت آمازون برزیل باز هم ویروس کووید ۱۹ به صورت لجام گسیخته‌ای در این کشور در حال چرخش است و همچنان قربانی می‌گیرد، با عفونت طبیعی نمی‌توان جامعه را در برابر کرونا ایمن کرد، سویه ها و جهش‌های شناسایی شده جدید کرونا در دنیا بر این مهم تاکید دارد که نمی‌توان به عفونت‌های طبیعی و به دنبال آن ایمنی در برابر کرونا دل خوش کرد.

رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی‌ گفت: در واقع تمامی یافته‌ها درباره کرونا این موضوع را گوشزد می‌کند که باید دولت‌ها و مردم اهتمام بیشتری به شروع برنامه واکسیناسیون و توجه بیشتربه موارد کنترلی و رعایت پروتکل‌ها داشته باشند، رسیدن جامعه به کاهش موارد ابتلاء و به دنبال آن افول موارد مرگ و میر به دنبال عفونت‌های طبیعی سرابی بیش نیست و ما برنامه ریزی برای اجرای طرح واکسیناسیون عمومی را خواستار هستیم.

ناجی گفت: چرخش و تغییرات جدیدی که در ساختار ژنتیکی کرونا ایجاد می‌شود مهر تأییدی به این فرضیه است که به هر میزان اجازه دهیم ویروس کووید ۱۹ در جمعیت بیشتری در گردش باشد به همان میزان فرصت بیشتری برای تغییر در طبیعت خواهد داشت، بیماری زایی بیشتر و جولان کرونا می‌تواند برنامه‌های درمانی و واکسیناسیون ما را بیش از پیش تحت تأثیر قرار دهد، مراجع ذی صلاح بهداشتی، دولت‌ها و کشورها باید اهتمام بیشتری به تقویت زیرساخت‌های حرفه‌ای بهداشت داشته باشند، این اهتمام دو جنبه دارد که یک بخش آن مردم هستند که باید با رعایت بهداشت فردی و اجتماعی و عمل به توصیه‌ها و از طرف دیگر ایجاد فضای مناسب در اجرای بهداشت اجتماعی توسط دولت، فرصت چرخش کرونا در جامعه کاهش دهند.

وی توجه به برنامه‌های درمانی، افزایش حداکثری میزان تست‌های اختصاصی کرونا، ایزولاسیون، شناسایی و قرنطینه کردن مبتلایان به کرونا و موارد تماس آنها را راهکار مناسبی برای کاهش بار بیماری در جامعه ذکر کرد و افزود: باید به دنبال درمان‌های مؤثرتر و همچنین برنامه‌های مشخصی برای شناسایی و کنترل تردد مبتلایان به کووید ۱۹ در دستور کار باشد.

رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی شروع برنامه واکسیناسیون در سریع‌ترین زمان ممکن را برای کاهش آمار مبتلایان خواستار شد و گفت: هر چند ممکن است اطلاعات درستی درباره پایداری واکسن‌ها و ایمنی حاصل از آن نداشته باشیم اما با توجه به امنیت و کم خطر بودن واکسن‌ها در مقایسه با عفونت‌های طبیعی ناشی از کرونا، همچنان اجرای برنامه واکسیناسیون یکی از مهمترین مواردی است که می‌تواند ایمنی در برابر کرونا را در بالاترین سطح محقق کند.

به گزارش مهر ناجی در پایان اضافه کرد: اگر چنانچه روش‌های کنترلی با اهتمام بیشتر اعمال شود، چرخش ویروس به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت، تنها اقدامات پیشگیرانه می‌تواند مجال تغییرات ویروس‌ها را کاهش دهد، واریانت های مختلف کووید ۱۹ در کشورهایی شناسایی شده که ویروس آزادانه در حال چرخش است، مقایسه آمارهای ابتلاء به کرونا در کشورهایی نظیر انگلستان، برزیل، آفریقا و آلمان زنگ خطر جهش ویروسی خارج از کنترل را به صدا در می‌آورد.