واکسن روسی نمی‌زنیم

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، به اعتقاد «حسینعلی شهریاری» واکسن مساله سیاسی نیست و نباید بر اساس نزدیکی سیاسی درباره امنیت و تایید آن قضاوت کرد: «درباره هر واکسن خارجی نظر من این است که بعد از واردات، ابتدا خود مسئولان واکسن را بزنند و در صورتی که این واکسن مشکلی نداشت برای عموم مردم استفاده شود، چراکه وقتی از انجام مراحل کامل کارآزمایی بالینی واکسن اطمینان نداریم، قرار نیست آن را روی مردم آزمایش کنیم.» او می‌گوید: «طبق قانون برنامه توسعه و سیاست‌های ابلاغی رهبری، وزارت بهداشت متولی سلامت است و وظیفه دارد هر دارو یا واکسنی را که قرار است استفاده شود با دقت بررسی و آن را تضمین کند.»

دبیرکل خانه پرستار، رئیس روابط عمومی سازمان نظام پزشکی و نایب‌ رئیس انجمن داروسازان ایران، به ترتیب افراد شاخص بعدی هستند که در کمتر از ۲۴ ساعت گذشته، مخالفت خود را با تزریق واکسن روسی اعلام کرده‌اند.

روسیه از نخستین کشور‌هایی بود که اعلام کرد توانسته به تکنولوژی تولید واکسن کرونا دست پیدا کند. از اواخر تابستان امسال تولید انبوده واکسن کرونا در روسیه آغاز و از همان زمان خبر‌هایی درباره همکاری میان ایران و روسیه بر سر تولید این واکسن و همچنین واردات واکسن روسی به ایران مطرح شد، اما پس از ممنوعیت واردات واکسن آمریکایی و انگلیسی به کشور، گزینه واکسن روسی به یکی از چند گزینه اصلی واردات واکسن کرونا به کشور تبدیل شد. روسیه با سه میلیون و ۸۱۳ هزار و ۴۸ مبتلا و ۷۲ هزار و ۱۸۵ قربانی در میان ۴ کشور نخست جهان در زمینه بیشترین مبتلا و قربانیان ناشی از ویروس کرونا قرار دارد.

سفر هفته گذشته وزیر امورخارجه کشورمان به مسکو، نقطه شروع واکنش‌های منفی نسبت به واکسن کرونا بود. محمدجواد ظریف درحالی از تایید واکسن روسی در ایران خبر داد که یک روز بعد از این اعلام، محمود واعظی، رئیس دفتر حسن روحانی، کار را تمام شده اعلام کرد و اطلاع داد که ۲ میلیون دوز از اولین محموله واکسن روسی کرونا تا قبل از ۲۲ بهمن‌ماه وارد کشور می‌شود.

به دنبال این وقایع، سخنگوی سازمان غذا و دارو نیز بر این مساله صحه گذاشت و روز پنجشنبه نهم بهمن به شکل رسمی گفت: «در بیست و چهارمین جلسه کمیسیون قانونی تشخیص (صلاحیت ساخت و ورود دارو و مواد بیولوژیک) سازمان غذا و دارو، مجوز مصرف اضطراری واکسن روسی اسپوتنیک وی در ایران صادر شد.»

این خبر را اما چهره شناخته شده بیماری‌های عفونی در کشور و عضو کمیته مشورتی ستاد ملی مقابله با کرونا برنتافت و با طرح این سوال که «از چه زمانی سازمان غذا و داروی کشور جزو منابع بین‌المللی شده‌؟» جمله معروف خود مبنی‌بر اینکه من واکسن روسی تزریق نمی‌کنم را گفت و ادامه داد: «سازمان غذا و داروی ایران زمانی می‌تواند دارو و واکسنی را تایید کند که پیش از آن دارو یا واکسن مورد تایید سازمان بهداشت جهانی قرار گرفته باشد. وقتی دارو یا واکسنی هنوز مورد تایید هیچ منبعی نیست، سازمان غذا و داروی داخلی نمی‌تواند آن را تایید و توزیع کند. وقتی هنوز هیچ اطلاعاتی از واکسن درز نشده، بر حسب چه فرآیندی آن را تایید می‌کنند؟»

وی واردات واکسن کرونای روسی به کشور را از شانس بد مردم ایران دانست و تاکید کرد: «در حال حاضر به هیچ عنوان از این انتخاب راضی نیستم و من به‌عنوان یکی از اعضای کادر درمان این واکسن را تزریق نمی‌کنم.»

در ادامه، این اظهارنظرات وارد فاز دیگری شد و رنگ و بوی جدال به خود گرفت. سخنگوی سازمان غذا و دارو در واکنش به این سخنان با بیان اینکه خانم محرز شأنی برای ارزیابی واکسن‌های دیگر ندارند، چنان‌که ورودی در این موضوع هم نداشته‌اند، گفت:‌ «ایشان اگر مطالعه‌ای در این زمینه دارند، مثل کارآزمایی بالینی واکسن ایرانی که انجام می‌دهند، می‌توانند به سازمان غذا و دارو جهت بررسی ارائه دهند. در غیر این صورت، اظهارنظر سلیقه‌ای، وجهه علمی و فنی نخواهد داشت.»

روسیه اولین کشور در جهان بود که در مرداد ماه سال جاری واکسن کووید۱۹ساخت خود را بعد از آزمایش فقط روی چند نفر تایید کرد. این واکسن که توسط مرکز تحقیقات ملی اپیدمولوژی و میکروبیولوژی «گامالیا» ساخته شده است، با نام «واکسن حامل ویروس» نیز شناخته می‌شود؛ به این معنا که در این واکسن از ویروس دیگری استفاده شده که بخش‌های کوچکی از عامل تولید بیماری را به داخل بدن وارد و سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با آن تحریک می‌کند. واکسن کرونا موسوم به اسپوتنیک وی روی ۴۰ هزار نفر آزمایش شده است. از جمله افرادی که این واکسن به آنها تزریق شده، دکتر الکساند گینسبورگ رییس انستیتو گامالیا و دیگر دانشمندان این انستیتو بوده‌‌اند. با این حال متخصصان به آنها انتقاد کرده‌اند که عجولانه تلاش کرده‌اند آزمایش روی انسان را جلو بیندازند. البته دختران ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه و «سرگئی شایگو» وزیر دفاع این کشور نیز واکسن را دریافت کرده‌اند.

تا این لحظه دانشمندان روسی تنها اطلاعات مربوط به تحقیقات اولیه خود را منتشر کرده‌اند که نشان می‌دهد واکسن تولیدی آنها بی‌خطر است و در بدن پادتن تولید کرده، اما نتایج محدود بوده است. پیش‌تر ویروس‌شناسان روسی نیز هشدار داده‌اند که این واکسن می‌تواند برای کسانی که در بدنشان آنتی‌بادی تولید شده است، خطرناک باشد. به همین دلیل دیگر محققان از ابتدای امر نگران بودند که دانشمندان روسی تحت فشار مقامات سیاسی به سرعت فازهای آزمایشی را پشت سر گذاشته باشند تا این واکسن را تحویل دهند.

سازمان جهانی بهداشت نیز از روسیه خواست که دستورالعمل‌های تعیین‌شده برای تولید واکسن را در تمامی مراحل رعایت کنند. این سازمان گفته که برای مهر تایید زدن به این واکسن، نیازمند بررسی دقیق داده‌های آزمایشگاهی است.

اما بعد از گذشت ماه‌ها روسیه اطلاعات تکمیلی این واکسن را برای تاییدیه به سازمان بهداشت جهانی نفرستاد و در نتیجه واکسن کرونای روسی هنوز مورد تایید سازمان بهداشت جهانی قرار نگرفته است. پیش‌تر سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده بود به دلیل آنکه هنوز اطلاعات کاملی درباره واکسن روسی کرونا دریافت نکرده، نمی‌تواند این واکسن را ارزیابی کند. اگرچه مسوولان وزارت بهداشت ایران هم تلاشی برای تاییدیه واکسن کرونای ایرانی ندارند زیرا می‌گویند قرار نیست واکسن را صادر کنند. به همین خاطر تاییدیه سازمان غذا و داروی ایران کفایت می‌کند. بنابراین اگر قرار باشد واکسن کرونای روسی به کشور ما وارد شود باید مورد تایید سازمان بهداشت جهانی قرار گیرد.

حالا ماجرای واکسن کرونا از تولید واکسن داخلی تا ممنوعیت واردات واکسن آمریکایی و انگلیسی به تقابل میان مقام‌های بهداشتی کشور بر سر واکسن روسی رسیده است. خاص آنکه پیشتر وزارت بهداشت نیز مواضع ضد و نقیضی درباره واکسن روسی کرونا اتخاذ کرده بود.

دبیرکل خانه پرستار یکی از منتقدان این واکسن است که می‌گوید: «واکسن روسی کرونا هنوز مورد تایید سازمان بهداشت جهانی قرار نگرفته است. کادر درمان از جمله پرستاران جزو گروه پرخطر محسوب می‌شوند و اولین گروهی هستند که باید واکسن کرونا به آنها تزریق و به شکلی بر روی آنها تست شود.» 

«محمد شریفی‌مقدم» با تاکید بر اینکه حاضر به تزریق واکسن روسی کرونا نیستم، تصریح می‌کند: «این حق کادر درمان و پرستاران نیست که واکسنی به آنها تزریق شود که هنوز تاییدیه سازمان بهداشت جهانی را ندارد، چه واکسن روسی باشد و چه واکسن کوبایی.»

حسین کرمانپور مدیرکل روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان نظام پزشکی نیز ضمن واکنش نسبت به خبر واردات واکسن روسی، با بیان اینکه واکسن کرونا باید تاییدیه سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و داروی کشور را داشته باشد، می‌گوید: «مسئولیت هر نوع واردات واکسن و تزریق آن با وزارت بهداشت است و طبیعتا کسانی که نخواهند واکسن مصوبه سازمان بهداشت جهانی را داشته باشند، باید مسئولیت آن را بپذیرند و بقیه هم این واکسن را تزریق کنند.»

سیدعلی فاطمی نایب‌رئیس انجمن داروسازان ایران نیز معتقد است درباره واکسن‌هایی که ایران در تلاش است از چین، هند، روسیه و کشورهای دیگر خریداری کند، هنوز اطلاع دقیقی در خصوص مطالعات بالینی آنها منتشر نشده و ما نمی‌دانیم که این واکسن‌ها فاز سوم مطالعات را پشت سر گذاشته‌اند یا نه.

محمود صادقی نماینده پیشین مجلس نیز در این باره نوشت: «واکسن کرونا آینه‌ای دیگر از سیاست و زندگی ما است؛ در حالی که آمار رسمی روزانه قربانیان بین ۳ رقمی و ۲ رقمی در نوسان است، واکسن آزموده شده‌ فایزر را رد می‌کنیم، چون آمریکایی است! بعد خبر می‌دهیم عن قریب واکسن ایرانی را می‌سازیم. بعد پناه می‌بریم به واکسن آزموده نشده‌ی روسی!»